Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

Kvestorlar. Boshda kvestorlar konsullar tomonidan tayin-

landilar va ular konsullarning yordamchilari edilar. Mil.avv. 

447-yildan boshlab tribut komisiyalari to‘rt kvestorni saylay 

boshladi. Mil.avv. 409 -yildan bu lavozimga plebeylar ham 

saylandilar. Kvestorlar davlat xazinasini boshqardilar, kirim-

chiqim daftarlarini olib bordilar, davlat arxivining saqlovchilari 

edilar, harbiy yurishlarda konsullarga hamrohlik qildilar va 

qo‘shinning pul mablag‘ini boshqardilar. Hamda harbiy o‘ljani 

taqsimlash va sotish bilan shug‘ullandilar. 

Pretor. Mil.avv. 366-yilda o‘zlarining oralaridan bir kishini 

konsulning o‘rinbosari – pretorni senturiy komisiyalarida say-

lashga erishdilar. Pretorning vazifasi shaharda tartibni saqlash 

edi. Pretor oldida oltita liktor yurgan, u sud ishlari bilan 

shug‘ullangan vaqtida uning oldida ikki liktor turgan. Mil.avv. 

337-yildan plebeylar ham pretor lavozimini egallash huquqini 

olganlar. 

Senzor. Mil.avv. 443-yildan boshlab senturiy komisiyalarida 

faqat patritsiylar ichidan ikki senzor saylanadigan bo‘ldi. Ular 

5 yilda bir marta 18 oy muddatga saylanar edi. Senzorlar sobiq 

konsullardan saylangan. Ular Rim fuqarolarini mulk toifalari-

ga kiritib, senatorlar tarkibini tekshirib, uning yangi ro‘yxatini 

tuzishlari lozim edi. 

Tribunat. Xalq tribunlari triblar bo‘yicha o‘tkaziladigan ple-

bey yig‘ilishlarida saylangan. Xalq tribuni lavozimiga faqat ple-

beylar saylanishi mumkin edi. Dastlab ikki tribun saylangan, 

keyin ularning soni o‘ntaga yetgan. Xalq tribuni shaxsi daxl-

siz bo‘lgan. Ularning asosiy vazifasi plebeylarning manfaatlari-

ni himoya qilish edi. Plebeylar manfaati uchun xalq tribunlari 

diktator va senzordan tashqari magistratlar faoliyatiga arala- 

shishlari mumkin bo‘lgan. Xalq tribuni magistrat topshirig‘i, 

xalq yig‘ini, senat qarorini Veto (taqiq) bilan bekor qilish huquqi-

ga ega bo‘lgan. U hatto magistratni qamoqqa olish huquqiga 

ega bo‘lgan. Tribunlar plebey yig‘inlarini chaqirish huquqiga 

---

483

ega edi. Shahardan tashqarida tribun o‘z vakolatini yo‘qotgan. 

Ular magistrat emas edilar. Tribunning uyi har qanday plebey 

uchun boshpana bo‘lib, u kecha-kunduz ochiq turgan.