Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

Dezinsektsiya – yuqumli kasalliklarning tashuvchilari bo‘lmish bo‘g‘imoyoqli hashorotlarni yo‘qotishdir. Dezinsektsiya mexanik, kimyoviy, fizik va ba’zan biologik usulda olib boriladi.

1. 
   Mexanik usulda yopishqoq qog‘ozlardan, pashsha o‘ldirgichlardan
   

foydalaniladi.

2. 
   Fizikaviy usulda qaynatish, bug‘lashlardan foydalaniladi.
   
3. 
   Kimyoviy usulda insektitsid kimyoviy moddalardan foydalaniladi (dixlofos).
   
4. 
   Biologik usulda hashoratlarning tabiiy dushmanlaridan foydalaniladi.
   

Deratizatsiya – kemiruvchilarga qarshi kurash chora-tadbirlaridir.
Deratizatsiya mexanik, kimyoviy va biologik usullarda amalga oshiriladi.

1. 
   Mexanik usulda qopqonlardan foydalaniladi.
   
2. 
   Kimyoviy usulda zaharlangan ovqatlar bilan zaharlantiriladi (margimush) .
   
3. 
   Biologik usulda ularning tabiiy dushmanlaridan foydalaniladi yoki ular o‘rtasida
   

epizootiya tarqatiladi.
Zararsizlantirish tadbirlari faqat odamlar borishi mumkin bo‘lgan ob’ektlardagina o‘tkaziladi. Qolgan hududlar o‘z – o‘zidan zararsizlanadi: radiaktiv moddalar o‘z-o‘zidan parchalanadi va radiatsiya darajasi pasayadi, zaharlovchi moddalar bug‘lanadi, quyosh nuri ta’sirida mikroblar o‘ladi. Sharoit va vositalarning mavjudligiga qarab, zararsizlantirishni o‘tkazish to‘la va qisman bo‘lishi mumkin. Qisman zararsizlantirish o‘tkazilganda predmetlarning faqat odam tegishi mumkin bo‘lgan joylarigina zararsizlantiriladi.
Zararsizlantirish ishlarini olib borishda xavfsizlik choralari
Dezaktivatsiya, degazatsiya, dezinfektsiya ishlarini olib boruvchi kishilar o‘zlarini zararsizlanishdan saqlash choralariga rioya qilishlari shart. Shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish shart. Ishlayotgan vaqtda zaruriyati bo‘lmagan choqlarda zararlangan predmetlarga tegishi mumkin emas, zararlangan joyda suv ichish, ovqatlanish, xojatga borish ta’qiqlanadi. Ish tamom bo‘lgandan keyin foydalanilgan buyumlar yig‘ib yo‘q qilinadi, odamlar esa to‘liq sanitar ishlovidan o‘tishlari shart.
Radiaktiv moddalar bilan zararlangan tuman hududlarida ishlaganda VKP-50A shaxsiy dozimetrlar yordamida, shuningdek radiatsiya darajasiga qarab, taxminiy hisoblab, nurlanishni nazorat qilib boriladi.