Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

Yong‘inlar sinfi
Yonuvchan moddalar
A yong‘in sinfi	oddiy yonuvchi moddalarni o‘z ichiga oladi. Masalan: qog‘oz, yog‘och, bazi chiqindilar va plastik matyeriallar.
B yong‘in sinfi	yonuvchan yoki tez yonuvchan suyuqliklarni o‘z ichiga oladi. Masalan: yonuvchan gazlar, surtma va shunga o‘xshash matyeriallar, va ba’zi rezina va plastmassa materiallari.
С yong‘in sinfi	Elektr enyergiya uskunalari va o‘zgarmas tok bilan ishlovchi uskunalar.
D yong‘in sinfi	magniy, titan, natriy, litiy va kaliy kabi yonuvchi metallarni o‘z ichiga oladi.

Yonish – yonuvchi mahsulotlar bilan oksidlovchilar orasida o‘zaro ta’sir natijasida bo‘ladigan murakkab fizikaviy-kimyoviy jarayondir, bunda issiqlik va yorug‘lik nurlarining ajralishi kuzatiladi.
Predmetlarning yonishini quyidagi turlarini ajratish mumkin:
1. Alangalanish - moddaning yondirish manbai ta’sirida alangalanib, u olinganidan so‘ng ham davom etadigan yonishga aytiladi.
2. O‘z-o‘zidan alangalanish harorati – mahsus sinov sharoitida moddalarning o‘z-o‘zidan alangalanishi sodir bo‘ladigan atrof-muhitning minimal haroratidir.
3. O‘z-o‘zidan alangalanish – hajmiy ekzotyermik jarayonlar tezligining alangalanib yonish yoki portlash bilan kuzatiladigan keskinlikda oshib ketishidir.
4. Tutab yonish – qattiq moddaning (matyerial) nisbatan past haroratlarda (400-600^o C) ko‘p hollarda tutun ajralishi bilan davom etadigan alangasiz yonishidir.
5. Issiqlikdan o‘z-o‘zidan yonish sharoiti – atrof-muhit harorati, modda (material) miqdori va uning o‘z-o‘zidan yonib ketishi uchun sarflanadigan vaqt orasidagi tajriba (sinov) yo‘li bilan aniqlangan bog‘liqlik.
6. O‘z-o‘zidan yonish – ekzotyermik jarayon tezligining yonish o‘chog‘i hosil bo‘lishiga olib keladigan keskin oshishi.
Yonish va portlash xususiyatiga ko‘ra, xavflilik jihatidan 6 guruhga A, B, V, G, D, E ga bo‘linadi: