Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) Fors va Ummon ko‘rfazi qirg‘og‘ida. Arabiston Yarim orolining Sharqiy qismida joylashgan federativ davlat. Birlashgan Arab Amirliklari 7 amirlik: Abu-Dabi. Dubay. Sharja. Ajman. Umm-Ulxaytayp. Al-Fujayra va Ra‘s-ul-Xayma kiradi. hududi 83.600 kv.km. atrofida. Aholisi 2.7 mln. Poytaxti – Abu-Dabi. Yirik shaharlari: Dubay. Sharja va Ra‘yo-ul-Xayma. Mahalliy aholi barcha aholining faqat 25-30%ini tashkil qiladi. Rasmiy ma‘lumotlar e‘lon qilinmaydi. BAAda xizmat qiluvchi ishchilarning 90% xorijliklardir. Bu yerda 600 minga yaqin hind va pokistonliklar yashaydi. Eron va Arab mamlakatlaridan 400 ming aholi istiqomat qiladilar. SHuningdek. 25 ming ingliz va yevropaliklar ham yashaydi. Arab tili rasmiy til. ingliz tili keng qo‘llaniladi. Islom dini davlat dini hisoblanadi. Milliy bayrami – 2-dekabr bo‘lib. federatsiya vujudga kelgan kunga to‘g‘ri keladi. OPEK a‘zosi.
BAA – federatsiyadir. Uning tarkibiga kiruvchi har bir amirlik mutlaq monarxiya hisoblanadi va katta mustaqillikka ega. 1971 yilda qabul qilingan konstitutsiyaga asosan hokimiyatning oliy organi amirlik boshliqlaridan iborat Oliy kengash saylanadi. Ular ichidan 5 yilga mo‘ljallab prezident saylanadi. Mamlakatda siyosiy partiya va tashkilotlar faoliyati man etilgan. BAA tarixiga nazar tashlaydigan bo‘lsak XVIII-XIX asrlar bo‘sag‘asida bu hududda arab qabilalari istiqomat qilganlar. Ular asosan chorvaChilik va baliqChilik bilan. qisman savdo
bilan mashg‘ul bo‘lganlar. XIX asrdan boshlab bu tomonlarga Buyuk Britaniya fuqarolari kirib kela boshladi. Mahalliy qabila boshliqlari va bosqinchilar o‘rtasida 1820. 1843. 1853. 1892 yillarda bir necha bor shartnomalar tuzilgan. ularda ajnabiylarga katta imtiyozlar berilgan. BAAning hozirgi hududi 1853 yilda shartnomali Ummon deb atalgan va aslida Buyuk Britaniyaning protektorati (yarim-mustamlaka) bo‘lgan. bu xolat XX asrning 60 yillariga qadar davom etib kelgan. Buyuk Britaniya o‘z qo‘shinlarini Fors ko‘rfazidan olib chiqib ketgach 1971 yilning 2-dekabrida Birlashgan Arab Amirliklari tashkil etilgan.
BAA iqtisodiyoti neft‘ sanoati rivojiga asoslangan. o‘rganilgan neft‘ zaxiralari 7 mlrd. tonna bo‘lib. asosan Abu-Dabi amirligiga to‘g‘ri keladi. Neft‘ va gazni olish uni eksport qilish yo‘li bilan xalq boyligi yaratiladi. SHu yo‘l bilan yiliga 14.5 mlrd. AQSH dollari boylik xazinaga kirib keladi. Bu yalpi ichki mahsulotning (YaIM) 43% ni (33.5 mlrd. AQSH dollar) tashkil qiladi. YaMM – 62.7 mlrd. AQSH dollar. jon boshiga 22480 AQSH dollariga teng.
BAA ning iqtisodiy rivoji xorij sarmoyalari bilan chambarchas bog‘langan. SHuni hisobga olib 1985 yili Dubay amirligida Jabal-Ali hududida erkin iqtisodiy makon ochilgan. unda 55 davlat kompaniyalari o‘z vakolatxonalarini ochgan. Federal va mahalliy hokimiyat tashkilotlari mamlakat iqtisodiyotiga xorij investitsiyalari kirib kelishini qo‘llab quvvatlaydilar. Ular uchun turli imtiyozlar mavjud. Ko‘p korxonalarda xorij sarmoyalari 49% ga teng (demak davlatniki 51%). Savdo sohasi iqtisodiyotda katta o‘rin egallaydi. chetga neft‘. baliq. xurmo. marvarid eksport qiladi. Savdo sheriklari Yaponiya. AQSH. Buyuk Britaniya. Frantsiya. Italiya. Saudiya Arabistoni. keyingi yillarda boshqa arab mamlakatlari ham qo‘shilgan.
BAA O‘rta Sharqdagi eng yirik moliyaviy markaz hisoblanadi. Mamlakatda faoliyat ko‘rsatayotgan 63 tijorat bankining umumiy depoziti 40-45 mlrd. dollar. xorij quyilmalari. valyuta zahiralari 10 mlrd. dollar. chet el aktivlari 23 mlrd. dollarni tashkil etadi. Bank sohasida sof daromadlarning o‘sish dinamikasi 25% bo‘lib. 2.5 mlrd. dollar foyda ko‘riladi.
Birlashgan Arab Amirligida har bir mahalliy aholi to‘rt nafar xorijiy ishchini o‘z xizmatiga olish huquqiga ega Moskva jurnalistlaridan biri mamlakat poytaxti Abu-Dabini quyidagicha tavsiflagan edi «Omonliklarning rang-barang yopinchig‘i. sikxlarning tyurbanlari tovlanadi. Bu yerda pokistonliklarni ham. koreyslarni ham. malayziyaliklarni ham. arab mamlakatlaridan kelgan muhojirlarni ham uchratamiz. Dam olish kunlari dengiz sohili bo‘ylab go‘yo butun Sharq xalqlari saf-saf bo‘lib sayr qilayotgandek bo‘lib tuyuladi». Tub joy aholi mamlakat aholisining 1/6 qismini tashkil etadi. Biroq ular - katta imtiyozga ega bo‘lgan kamChilikdan iborat.
Mamlakatda xalqaro turizmga katta ahamiyat berilgan. asosan tijorat va plyaj turizmi yaxshi rivojlangan. Turizmni rivojlantirish uchun mamlakatda barcha imkoniyatlar ishga solingan. chunki undan katta daromad tushadi.
Birlashgan Arab Amirliklari mamlakati xalqaro turizm harakatlarining iqtisodiy tahlil natijalarini ko‘rsatishicha. jahon bo‘yicha turistik tashriflarning 0.77%i. yaqin Sharq mintaqasi mamlakatlari bo‘yicha 19.7%i Birlashgan Arab Amirliklari mamlakatiga to‘g‘ri keladi. 2002 yilda 2001 yilga nisbatan xorijiy turistik tashriflar 31.7%ga o‘sganligi kuzatiladi (7.4.1-jadval).
Xalqaro turizm tushimlari bo‘yicha. jahon turizm tushimlarining 0.28%i. yaqin Sharq mintaqasi tushimlarining 10.2%i BAA mamlakatiga to‘g‘ri kelgan. 2002 yilda 2001 yilga nisbatan 24.8%ga o‘sish kuzatiladi.
Birlashgan Arab Amirliklari O‘zbekiston Respublikasining 1991 yilning 26 dekabrida tan olgan va 1992 yilning 25 oktyabridan diplomatik munosabatlar o‘rnatgan.
Toshkent-SHarja shaharlari o‘rtasida aviatsiya aloqasi mavjud.
