Universiteti arxitektura fakulteti

6.3. Kóshe hám jollardıń wazıypaları 
Kóshe dep
, barlıq túrdegi qala transportın ótkeriw, jer ústi suwların joq etiw, 
jer astı tarmaqların jatqızıw hám jer ústi qurılmaların jaylastırıw ushın arnalǵan, xalıq 
jasaytuǵın aymaqtıń bir bólimine aytamız. Kósheniń keńligi boylap shegarası qızıl 
sızıq dep ataladı. Kóshe boyına tómendegiler jaylastırıladı:
1.
Transporttı ótkeriwge xizmet etiwshi, júriw bólimi;
2.
Piyadalar jolı (trotuarlar); 
3.
Velosiped jolları; 
4.
Relsli transport jolı; 
5.
jasıl ósimlikler
Jer ústi qurılmaları: 

---

54 
a) jer ústi jaqtılandırıw mashtaları; 
b) elektrotransport tarmaqları tayanshı; 
c) transport bándirgileri kórsetkishleri; 
d) háreketti basqarıw belgileri ornatıladı. 
Kóshe menen joldıń tiykarǵı parqı tikkeley xizmet etiw jolı aymaq boylap 
qurılıstıń joqlıǵında. Jollar, ádette qala aymaǵınıń qurılısı ámelge asırılmaǵan 
ushastkaları boylap jatqızıladı hám kesip ótiwshi orınǵa qaraǵanda tranzit, úlken 
tezlik penen ótiwshi úlken bir túrdegi transport aǵımların ótkeriw ushın arnalǵan. 
Transport infrastrukturasın bahalawdıń háreketleniw tezligi hám háreketke 
sarıplanatuǵın waqıt esaplanadı. 
Transport infrastrukturasına qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar: 
1.
Háreket kóleminiń aqılǵa say bóliniwi; 
2. Háreket tezligi menen qolaylıqtıń birgelikte keliwi; 
3. Qalanıń barlıq elementlerin tiyisli túrde rawajlandırıw;
4. Háreket alıslıǵı, baylanıs xarakteristikası hám aymaqtıń funkcional 
shólkemlesiwine kóre kommunikaciya túrin tańlaw imkaniyatı; 
5. Háreket ushın ketetuǵın waqıt sarpın kemeytirgen halda qala ishi baylanısın 
tezlestiriw. 
Xalıq punktleri kósheler sistemasınıń rejeli sheshimleri xalıq punktleriniń 
barlıq funkcional zonaları arasında qolay baylanıslar, oraylıq hám tarıyxıy 
zonalarınan avtomobiller tranzit aǵımların shetletiw júk hám jeńil avtomobiller 
aǵımları ajıratılıwın támiynlewi kerek. Kóshe tarmaǵı qalada sırtqı avtomobil 
jollarınan qolaylı kiriwin támiynlew kerek. 
Magistral kóshe tarmaǵınıń ortasha tıǵızlıǵı xalıq punkti qurılmaları aymaǵında 
qurılıp atırǵan aymaqtıń shegarasinan ótiwshi kósheler uzınlıǵın esapqa alıp, 2.2-2.4 
km/km
2
sheńberinde bolıwı kerek.
Qayta qurılıp atırǵan xalıq punktleri oraylıq bólimlerdiń kapital imaratlar 
qurılǵan kóshelerdiń qatnaw bólimi tar bolǵanda, parallel kósheler arasında aralıq 
350 m den aspaǵanda, bir tárepleme háreket názerde tutıladı, Qayta qurıw 

---

55 
sharayatında tek ǵana ǵalabalıq
jolawshı transportı hám piyadalardı ótkeriwge 
arnalǵan kóshelerdi da qurıw múmkin.
Kósheler hám jollar kategoriyası háreketi intensivligi, transport qatnawınıń 
tezligi hám quramı, sonday-aq funkcional wazıypasına kóre qabıl etiledi.
Xalıq punktleri kóshe jol tarmaǵınıń klassifikaciyası hám tiykarǵı kestede 
keltirilgen.
Reje hám kóndeleń kesim elementleri QMQ 2.05.02-07 “Avtomobil jolları”na 
kóre qollanıladı.