Universitet tarixi

Rishton kulolchilik
Kulolchilikning tarixi rivozhlanishidagi keyingorkin bosch boshlandi. Ainiksa, sirlangan kulolchilik mahsulotlari rivozhlanishida 14-15 asrlar davri xisobladi. Turli shakl va qurilgan Yidishlar, Yidishlar, Yidishlar, yopik yumalok Yidishlar bilan hydroxide sirlangan. Shaffof rangsiz sir o'rniga ko'k ranglash ishlatila boshlady. Feruza rangli va qora sirli rasm bilan mahsulotning juda ta'siri oshirildi.
Garchi kullar o'z ustolarining eng yaxshi ananalarini davom ettirishga intilgan bwlsada, biz xali ham O'rta Osiyo 17-18 asrga to'liq sopol haqida zhuda kam ma'lumotga e'tibor beramiz. Ammo shu oʻrinda, Qoʻqon khoni Khudoyorkhon oʻzingining saroiyini kurdirarkan, hrdaning fasad of lezyon Fargona vodiisining ikki yil maktabini izhodiy musobqaga chaqirdi. Ushbu musobaka manazarasini Siz xozirgi kunda hom Qo'qon shahriga kelib, guvohi bushingiz mumkin. Ya'ni ushbu davr (19 Asr) kulolchilikk sanati zhuda hilmahil, zhuda- sopol soati edi. Ainan yashil rangli sir, yashil-sariq mahsulot, gidroksidi sir bilan o'tkir va rangdagi mahsulot mavjud. Uch davrning eng mashhur keramika markazlaridan biri Rishton shaharchasi edi. 19-20-asrning bosh Rishtonning kulolchilik mahsulotlari ainiksa, dengiz kuk va feruza-kuk ranglarda boshida. Bundan tashqari, "chini" nomi bilan mashhur hili ham bulgan. Ush mahsulot y'o'kolgan ananalarni qayta tikladi va shaffof kalay bilan sir ishlab chikarish ananasi edi.
Xudoyorxon o'rdasi
Xudoyorxon o'rdasi

Qoʻqon turli nomlar bilan 10-asrdan maʼlum boʻlgan, ammo uning gullagan davri XVIII asrga, yaʼni shahar Qoʻqon xonligining poytaxtiga aylanganiga toʻgʻri keladi. Qo'qon qadimiy tuzilishni saqlab qolgan, u yangi va eski qismlardan iborat. Yangi shahar 19-asrda to'yingan edi. savdo korxonalari, maʼmuriy binolar, banklar, sanoatchilarning qasrlari, shaharning eski qismida xon saroyi – Oʻrda, xalq turar-joy meʼmorchiligi yodgorliklari, masjidlar, madrasalar va yodgorlik binolari 19—20-asr boshlarigacha saqlanib qolgan. .

Shaharning asosiy diqqatga sazovor joylaridan biri – Urda – XIX asrning ikkinchi yarmida qurilgan Xudoyorxon saroyi. Qurilish sun'iy tepalikda olib borildi. Taxminan 4 gektar to'rtburchaklar maydonini egallagan saroy ko'p hovlili kompozitsiyadir. Keng rampa sharqqa qaragan portal bilan ta'kidlangan asosiy kirish eshigiga olib boradi. Portalning kirish joyi (darvozaxona) tepasida arabcha harflar bilan “Arkchi oliy Said Muhammad Xudoyorxon” (Said Muhammad Xudoyorxonning yuqori xonalari) degan katta yozuv bor.

1876 ​​yilda kapitan N. N. Voronets, keyinroq topograf A. I. Borisovskiy tomonidan tuzilgan Qo‘qon O‘rdasining bosh rejalarida ko‘rinib turibdiki, saroy oldida asosiy o‘qda mustahkamlangan darvozalari bo‘lgan yopiq maydon bo‘lgan, u bog‘ va bog‘lar bilan o‘ralgan edi. devor bilan o'ralgan edi.

Yuzdan ortiq xonalarni o'z ichiga olgan saroyning murakkab rejasi to'rtburchakka (65 X 138 m) mos keladi. Old va yashash joylari funktsional jihatdan ajralib turardi. Saroyning birinchi yarmida atrofi ayvonli old hovli, qabulxona (kurinish xona), xazina (zarrinxona) va alohida hovlili masjid boʻlgan. Markaziy qismida qabulxona (salomxona) uchun kichik zal, xon uchun bir guruh turar joy (shohnishin) va omborlar bilan jihozlangan xoʻjalik hovlisi qurilgan. Saroyning ikkinchi yarmini bir-biriga bog'langan uchta hovlili haram egallagan, bu erda xonning 3-4 qonuniy xotini va xizmatkorlari bilan 40 ta kanizak yashagan. 1878-yilda Qo‘qonga tashrif buyurgan Mari Burdonning “Parijdan Samarqandgacha” kitobidagi rasmlarga qaraganda, haram binolari ikki qavatli bo‘lib, yozgi ayvonlar, ayvonlar va yuqori qavatdagi o‘tish joylaridan iborat bo‘lgan.

Saroy me’mor Usto Mir Ubaydulla rahbarligida mahalliy hunarmandlar mulla Suyarqul, Usto Solixo‘ja va buxorolik Usto Fozixo‘jalar tomonidan barpo etilgan. Kuygan g'isht asosiy qurilish materiali bo'lib xizmat qilgan.

Bino fasadlari va interyerining me’moriy dizayni Xudoyorxonning ehtiyotkorligi va ziqnaligini o‘zida aks ettirgan. Bosh fasad, darvozaxona va asosiy zallarni mo‘l-ko‘l bezatib, qolgan binolarni pardozlash bilan shug‘ullanmadi. Sharqiy jabhaning markazida portal o'rnatildi, uning yon tomonida dekorativ chiroqli minoralar joylashgan bo'lib, u asosiy kirish eshigini ta'kidlaydi.
Коканд. Хазира Дахманшахон