Universitet tarixi

Xonaqo masjidi

Kichkina assimetrik Chakar masjidi yaroqsiz holga kelgan eski diniy bino o‘rnida qurilgan. Binoning faqat yozgi qismi saqlanib qolgan, u uch tomondan yopilgan, sharqqa ochilgan, tekis shiftli ustunli ayvonni ifodalaydi. Qishki zal va xo'jalik binolari endi yo'qolgan.
To'sinlar bilan to'rtburchaklar plafondlarga bo'lingan shiftdagi rasmlar o'ziga xosdir, ularning har birida yashil yoki qizil fonda guldastalar bilan o'ziga xos oluklar mavjud. Aivanning baland figurali kornişida gulli bezak qo'llaniladi - qizil gulli shamroklar. To‘sinlardan biriga quruvchilar qurilish sanasi — hijriy 1329 (1911) yilni va ularning ismlarini Xojikeitlik To‘xtabek va Mirbobo Xo‘ja deb yozib qo‘yishgan.
Ranglarning nozik uyg‘unligi va plafondlarning dekorativ kompozitsiyalari Farg‘ona xalq hunarmandlarining amaliy san’ati namunasidir. 
Pir Siddiq majmuasi
Pir Siddiq majmuasi 18-asr oʻrtalarida qurilgan. Vaqt oʻtishi bilan uning yonida masjid, minora, qabri boʻlgan hovli, darvozaxona va kaptarxona kabi meʼmoriy majmua vujudga kelgan va shu sababli majmua “Kaptarlik” – “Kaptar” nomi bilan mashhur. Portal-gumbali darvozaxona orqasida, tepasida to'rt qavatli kaptarxona bo'lgan ayvon qurilgan. Majmuaning sharqiy qismida ko‘chaga ochiq ayvon masjidi va minorasi qad rostlagan. Hovlining orqa tomonida shimolga qaratilgan maqbara bo‘lib, unda go‘yoki “muqaddas” Pir Siddiq dafn etilgan.
Uning nomi bilan bog'liq afsona bor, bu mahalliy aholi orasida keng tarqalgan. Marg‘ilonlik oqsoqollar bir paytlar Pir Siddiq kofirlardan yashirinib, g‘orga yashiringani, kaptarlar uya qilib, ular bilan birga kirish eshigini devor bilan o‘rab olgani haqida gapirib berishdi. G'orga yetib borgan ta'qibchilar uyalarida jimgina o'tirgan kaptarlarni ko'rib, odam bu erda yashirina olmaydi, aks holda qushlar tashvishlanar edi, deb qaror qilib, o'tib ketishdi. Shu tarzda kaptarlar avliyoni qutqardi va shuning uchun ham kaptarlarni mahalliy aholi hurmat qilishadi.
Majmuaning o‘zagi Pir Siddiq maqbarasi bir kamerali portal maqbaradir. Rejada toʻrtburchak (11,8 X 11 m); chiqib turuvchi portal lansetli qabr toshlari joylashgan kvadrat kamera bilan birlashtirilgan - sagana. Palataning tekis shiftini to'rtta yog'och ustunlar qo'llab-quvvatlaydi, ulardan birining poyasi, poydevori va bosh qismi o'yilgan naqshlar bilan bezatilgan. Farg‘ona vodiysining boshqa bir kamerali maqbaralarida bo‘lgani kabi gumbaz qabrning dastlabki qoplamasi bo‘lib xizmat qilgan bo‘lishi mumkin. Maqbaraning meʼmoriy kompozitsiyasining oʻziga xos xususiyati Fargʻona portali boʻlib, u XVIII-XIX asrlarda yodgorlik binolarida keng tarqalgan. vodiy bo'ylab. Bu ekranga o'xshaydi - rivojlangan, bezakli dasht. Vizual barqarorlik unga portaldan ancha katta, engil gumbazli chiroqlar bilan to'ldirilgan nozik burchak ustunlari bilan beriladi. Poydevordagi ustunlar dumaloq ko'za shakliga ega - kuzagi. Ularning tanasi ganchga o'yilgan geometrik naqsh bilan bezatilgan. Portalning markazida sayoz naqshli to'rtburchaklar bilan hoshiyalangan kirish joyi bo'lgan uchli tokcha joylashgan. Ramkaning gorizontal qismida ikki qavatli bo'shliqlar qurilgan bo'lib, ularning ustki qismida turli naqshli dekorativ shlyapa panjaralari (pand jar) bo'lgan galereya (revak) qurilgan. Portal ganchdan yasalgan figurali parapet (qo'ng'ir) bilan qoplangan. Kirish tepasida toʻrtburchak shakldagi chuqurcha joylashgan boʻlib, qurilgan sanasi hijriy 1155 (1742) boʻlgan.
Xo‘ja Maoz maqbarasi
XVIII asrning birinchi yarmida qurilgan bir xonali Xo‘ja Maoz maqbarasi mahalliy me’morchilik maktabining munosib namunasidir. Bino to'rtburchaklar shaklida (6,4 X 7,4 m), kamera sharqqa yo'naltirilgan portal bilan yagona monolitga birlashtirilgan.
Pishirilgan g‘ishtdan qurilgan maqbara qurilishi yaxshi holatda. Diametri 4,4 m boʻlgan gumbaz barabanga tayangan, pastda yuzli, tepasi silindrsimon. Maqbaraning fasadi ganch cherepitsalardan yasalgan relef oʻsimlik naqshli hoshiyali silliq toʻrtburchaklar pannolarga boʻlingan. Dekor vaqti-vaqti bilan katta zarar ko'rgan - faqat parchalar saqlanib qolgan.
Asl interyer dizayni. Lansetli nişli sakkiz burchakli ichki xona tashqi to'rtburchak bilan birlashtirilgan - bu juda yaxshi.
O'rta memorial me'morchiligida noyob kompozitsiya
Shakllarning sofligi, nisbatlarning olijanobligi va bu binoga xos nafis bezak elementlari uni Marg‘ilonning eng yaxshi yodgorlik binolari qatoriga kiritish imkonini beradi.
Yodgorlik fabrikasi
Marg‘ilon shahri O‘zbekistonning barcha shaharlari orasida nafaqat o‘zining me’moriy yodgorliklari, balki o‘zining ajoyib ipaklari va undan tayyorlangan buyumlari bilan ham mashhur. Aynan shu yerda oʻzining xon-atlasi va boshqa materiallari bilan butun dunyoga mashhur boʻlgan “Yodgorlik” shoyi toʻqish fabrikasi joylashgan.
Fargʻona vodiysida birinchi ming yillikning boshida Xitoydan olib kelingan ipakdan eng ajoyib mahsulotlar ishlab chiqarish oʻzlashtirildi. Ammo 7-8-asrlarga kelib bu yerda ipakchilik oʻzlashtirildi va Margʻilon shahri butun Oʻrta Osiyo mintaqasining “ipak” poytaxtiga aylandi. Eng yaxshi ipak mahsulotlari Buyuk ipak yoʻli boʻylab koʻplab mamlakatlarga, jumladan, Yevropa mamlakatlariga ham olib kelingan.
Bugungi kunda “Yodgorlik” fabrikasi qo‘lda to‘qilgan ipak materiallari va ipak mahsulotlari ishlab chiqarish bo‘yicha O‘zbekistondagi eng ilg‘or va yirik korxonalardan biri hisoblanadi. Zavod 1972 yilda qurilgan. Bu erda an'anaviy qo'lda texnologiyadan foydalangan holda tabiiy ipak matolar ishlab chiqariladi. Bu joy sayohatchilarni o'ziga jalb qiladi, chunki bu erda siz ipak qurti pillasidan tayyor matoga qadar ipak ishlab chiqarishning to'liq tsiklini tomosha qilishingiz mumkin. Xom ashyoni qayta ishlash texnikasi, usullari va mato tayyorlashning an'anaviy texnologiyasi qariyb ikki ming yil davomida avloddan-avlodga o'tib kelgan. Fabrika mutaxassislari nafaqat shoyi, balki paxta matolarini ishlab chiqarishning o'ziga xos an'anaviy usullari: mashhur xon-atlas, adras, shoyi, juzuncha, snayp, bo'z va boshqalarni hamon qo'llaydilar. Korxonada 6 ming metr mato ishlab chiqaradigan 450 ishchi mehnat qiladi. faqat bir oy ichida eng yuqori sifat. Jami 60% ipak gazlama, 15% paxta materiallari, 25% yarim ipak va yarmi paxta materiallari.
Buyuk ipak yo‘li gullab-yashnagan davrda bo‘lgani kabi bugun ham fabrikada tayyorlanayotgan barcha matolar, jumladan, ipak dunyoning ko‘plab mamlakatlariga eksport qilinmoqda. Bu yerda ekskursiyada bo‘lgan sayyohlar nafaqat haqiqiy ipak matolarni yaratish jarayoni bilan tanishish, balki fabrika ustalari tomonidan tayyorlangan Marg‘ilon ipak parchasini ham xarid qilishlari mumkin bo‘ladi.