Universal gatlarning strukturasi

Proeksiyalarning noto‘g‘riliklarning xarakteri bo‘yicha klassifikatsiyasi

Teng yuzli proksiyalar, ularda kartada maydonlar noto‘g‘riliklari bo‘lmaydi, demakki, hududlar maydonlarining nisbatlari to‘g‘ri uzatiladi. Bu proeksiyalarda katta hududlarning kartalari burchaklar va shakllarning katta noto‘g‘riliklari bilan farqlanadilar.
Teng burchakli proeksiyalar, ularda kartada burchaklar noto‘g‘riliklari bo‘lmaydi. Buning oqibatida ularda shuningdek cheksiz kichik figuralarning shakllari hm buzilmaydi, uzunlilar masshtabi esa har qanday nuqtada har qanday yo‘nalish bo‘yicha bir xilligicha qoladi. Bu proeksiyalarda katta hududlarning kartalari maydonlarning katta noto‘g‘riliklari bilan farqlanadilar.
Teng oraliqli proeksiyalar, ularda uzunliklar masshtabi asosiy yo‘nalishlardan biri bo‘yicha o‘zgarmas bo‘lib saqlanadi. Ularda burchaklar noto‘g‘riliklari maydonlar noto‘g‘riliklari go‘yoki baravarlashtirilgan.
Erkin proeksiyalar, ularda kartada har qanday o‘zaro nisbatlarda ham burchaklar, ham maydonlar noto‘g‘riliklari mavjud bo‘ladi.

2. Proeksiyalarning yordamchi sirtning turi bo‘yicha klassifikatsiyasi

Azimutal proeksiyalar, ularda ellipsoid yoki sharning yuzasi unga urinma bo‘lgan yoki uni kesuvchi tekislikka ko‘chirib o‘tkaziladi (2.10- rasm).
Silindrik proeksiyalar, ularda ellipsoid yoki sharning yuzasi unga urinma bo‘lgan yoki uni kesuvchi silindrning yon sirtiga ko‘chirib o‘tkaziladi, undan keyin so‘nggisi yasovchi bo‘yicha kesib chiqiladi va tekislikka yoyiladi (2.11-rasm).




2.10-rasm. Azimutal proeksiya Urinma tekislik holati

2.11-rasm. Silindrik proeksiya.Urinma silindr holati

2.12-rasm. Konik proeksiya.Urinma konus holati