Умурзоқов, А. Тошбоев

«Зафар» биологик баҳор нави. Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятларининг суғориладиган майдонлари учун районлаштирилган. Ҳосилдорлиги гектаридан 55-60 ц. Дони йирик, 1000 донасининг оғирлиги 48-54 г. Эртапишар бўлганидан такрорий экин сифатида экса бўлади.
«Қарши» - арпа нави. Суғориладиган ва шартли суғориладиган майдонларга районлаширилган. Нав биологик баҳорги, ҳосилдорлиги гектаридан 45-50 ц. Нав ўртапишар, қурғоқчиликка ва иссиққа чидамли, аммо ётиб қолишга мойил, совуққа чидамсиз. Дони йирик, 1000 донасининг оғирлиги 50-55 г.
«Ойкор» арпа нави, суғориладиган майдонларга 1992 йилдан бошлаб районлаштирилган. Мазкур нав биологик баҳорги дуварак (ҳам баҳорда, ҳам кузда экиш мумкин) совуққа ва ётиб қолишга чидамли.

Бошоқли дон экинларининг ўсиши ва ривожланиши қуйидаги даврларга бўлинади:

Униб чиқиш даври. Буғдой ва арпа уруғларининг биологик хусусиятлари, тупроқ ҳарорати, унумдорлиги, намлигига қараб униб чиқиш даври 6-15 кунни ташкил этади. Ғалла экинлари униб чиқиши учун, энг кам ҳарорат 6⁰ С бўлиши керак. Бундан юқори ҳароратда уларнинг униб чиқиши тезлашади. Самарали ҳарорат йиғиндиси (10⁰ С дан юқори), 150-160⁰
С ни ташкил этади. Бу даврда ҳар гектар ерга 200 м³ сув талаб қилинади. Униб чиқиш даври, биринчи барг ҳосил бўлиши билан тугалланади.
Тўплаш даври. Бошоқли дон экинлари тўлиқ униб чиққанидан 8-10 кундан сўнг ер юзасидан 3 см чуқурликда илдиз бўғизи ҳосил бўлади ва ўша ердан чин томирлар ва ён шохчалар пайдо бўлади. Ён шохчалар эса тупроқ устига чиқиб, туплар ҳосил қилади. Тупроқда ҳарорат, намлик ва озуқа моддалар қанчалик кўп бўлса, бошоқли дон экинларининг тўплаш даражаси шунчалик тезлашади. Тўплаш даврида бошоқли дон экинларининг вегетациясини ҳисоблаш ниҳоятда маъсулиятли. Чунки, бошоқларнинг сони айни шу даврда шакллана бошлайди. Бу даврда 250-300⁰С самарали ҳарорат гектарига 600- 700 м³ сув талаб қилинади.