Умурзоқов Ў. П., Тошбоев А. Ж., Тошбоев А. А. Фермер хўжалиги

Жадвал– 5. Қишлоқ хўжалик корхоналарининг кунлик меҳнатга ҳақ тўлаш тариф ставкалари (01.05.2003й.)

	Разрядлар
	l	ll	lll	lV	V	Vl
Тракторчи-машинистлар:
Маҳсулотлар учун ҳисобланадиган расценкалар:
1-гуруҳ	496-04	545-80	600-71	660-34	723-37	789-38
Lll-гуруҳ (Қорақалпоғистон Респуб.) маҳсулот олгунча аванс ҳисобида	604-74	665-40	732-35	805-04	881-89	962-36
1-гуруҳ	462-83	509-26	560-49	616-13	674-94	736-53
Lll-гуруҳ (Қорақалп.Респуб.) Чорвачиликда ҳамда қўл кучи билан бажариладиган ишларда:	563-76	620-32	682-72	750-49	822-13	897-15
Маҳсулотлар учун ҳисобланадиган расценкалар	461-53	507-83	558-93	614-40	673-05	734-47
Маҳсулот олгунча аванс ҳисобида	431-34	474-61	522-36	574-21	629-02	686-42

Чорвачиликда ҳамда қўл кучи билан бажариладиган ишларда маҳсулот олгунча аванс ҳисобланганда кунлик тариф ставкалар ишчилар учун белгиланган разрядлар бўйича ставка миқдорини 25,4 кунга бўлиш йўли билан аниқланади, бошқа турдаги ишларда кунлик тариф ставкаларини аниқлашда, бу миқдор тармоқ коэффициентларига кўпайтириш йўли билан ҳисобланади.

Масалан: 2003 йил 1 майдан V-разрядли тракторчи –машинистлар маҳсулот учун унлик тариф ставка миқдори вилоятларда 15977: 25Ю4х1,15 т 723-37 сўм, Қорақалпогғистон Республикасида 15977 : 25Ю4х1,402к 881-89 сўмни ташкил этади.
Фермер хўжалигида меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланишда аввало ишчининг салт ишлашига йўл қуймаслик, замонавий технологияларни жорий этиш, иш ва ижтимоий шароитлдарни яхшилаш, иш ҳақини ўз вақтида таъминлаш, моддий ва маънавий қизиқувчанлигини ошириш ва ҳар бир ишловчини пировард натижага боғлаган ҳолда фикрини ўзгартириш, мусобақа ва рағбатлантиришни яхши йўлга қуйишдан иборатдир.
Иш ҳақи тўлаш ишбай ва вақтбай асосида бўлиб, ишбай усулида 6 разрядли тариф ставкасидан фойдаланилади. Фермер хўжалигида фаолият кўрсатаëтган тракторчи-машинистларга қуйидаги тариф ставкаси бўйича иш ҳақи берилади.
Фермер хўжалиги рахбари меҳнат ҳақи фондини йил бошида экин экиладиган майдонларнинг технологик картаси асосида ҳисоблаб, меҳнат ресурсларига бериладиган иш ҳақини режалаштиради. Фермер иш ҳақини тўлаш тартибини ишчи билан келиштлган ҳолда ойлик маошнинг ҳаммасини ëки бир қисмини ҳосил йиғиштирилгандан сўнг олиши ҳам мумкин.фермер иш ҳақи фойдадан солиқ тўловларини чегириб қолган қисмин тўлаб бериш мажбуриятини олади. Ҳар бир ишчи билан меҳнат шартномаси тузилганда фермер фаолиятига ва мулкига зарар келтирмаслик ва ҳавфсизлик, тижорат сирларини сотмаслик, ҳар бир сўмлик ҳаражат учун курашиш ишлари келишиб олинади.