Umurtqalilar

18-rasm. Erkak akula­ ning siydik-tanosil siste­ masi sxemasi:
1-buyrak, 2-siydik yo‘li, 3-siydik- tanosil so‘rg‘ichi, 4-chap urug‘don (o‘ng urug‘don ko‘rsatilmagan), 5- urug‘ chiqaruvchi kanallar, 6-urug‘ yo‘li, 7-urug‘ pufagi, 8-qizilo‘ngach, 9-jigar, 10-qorin juft suzgichining kopulyativ o‘sig‘ i, 11- kloaka
bo‘shlig‘i.

Erkaklik jins iy hu­ jayralari urug'donning

kanallarida shakllanadi. Hali yetilmagan spermatozoid urug' chiqarish yo'li orqali buyrakning oldingi qismidagi urug'don ortig'iga tushadi va bu yerda ular to'liq yetilgach, urug' pufa- giga yig'iladi. Otalantirish vaqtida urug' pufakchalarining devor­ lari qisqarib, spermatozoidlarni kloakaga tushiradi, so'ngra bu yerdan kopulyativ organ orqali urg'ochisining kloakasiga to'kiladi.


19-rasm. Urg'ochi akulaning siydik- tanosil sistemasi sxemasi:
1-buyrak, 2-siydik yo‘li, 3-siydik so‘ig‘ichi, 4-chap tuxumdon (o‘ng tuxumdon ko‘rsatilmagan), 5-tuxum yo‘li, 6-har ikki tuxum yo‘li uchun umumiy voronka, 7-qobiq bezi, 8-bachadon, 9-tuxum yo‘li teshigi, 10- qizilo‘ngach, 11-jigar, 12-kloaka bo‘shlig‘i.

Urg'ochilarining juft tuxumdoni (19- rasm) ham qizilo'ngachning ikki yonbosh­ ida joylashgan. Juft tuxum yoilari (my- ullerov kanallari) esa qorin (ventral) qis­ mida yotadi. Tuxum yoilarining oldingi uchi jigar atrofldan o'tib, jigaming qorin (ventral) tomonidagi markaziy pallada joy­ lashgan umumiy voronkaga qo'shiladi. Tuxum yo'llarining yuqori uchidan bir oz pastroqda bittadan yu-maloq bo'rtma bo'lib (sekreti tuxum qobig'ini shakllanti­

radi), qobiq bezi ana shu bo'rtmaning ichiga o'rnashgan.
Tuxum yoilarining pastidagi ancha kengaygan qismi bacha­ don deb ataladi. U kloakaga mustaqil teshik bilan siydik so'rg'ichining yonida ochiladi.
Yetilgan tuxumlar tuxumdon devorini yorib, tana bo'shlig'i orqali tuxum yo'lining voronkasiga tushadi. Shunday qilib, urg'ochi akulaning tuxum yo'llari tuxumdon bilan qo'shil- masdan, to'g'ridan-to'g'ri tana bo'shlig'iga ochiladi. Tuxum yoilarining devori qisqarib turishi tufayli ichidagi tuxumlar bachadon tomonga qarab harakat qiladi. Ichki otalanish aku- lasimon baliqlarga xos, bunda spermatozoid bilan tuxum hu­ jayra tuxum yo'lining yuqori bo'limida qo'shiladi. Tirik tug'uvchi vakillarida embrion to'liq shakllangunga qadar tu­ xum yoiining bachadon bo'limida saqlanib turadi. Tuxum qo'yib ko'payadigan turlarida esa qalin pardaga o'ralgan tu­ xumlar tashqariga chiqariladi.