Umumiy tilshunoslik kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI


O‘ZBEKISTON DAVLAT JAHON TILLARI UNIVERSITETI
UMUMIY TILSHUNOSLIK KAFEDRASI

“TASDIQLAYMAN”

Ingliz tili
1-fakulteti dekani
A. Yuldashev _____________

“LINGVISTIK TAHLIL METODLARI”

FANIDAN
MA’RUZALAR MATNI


Toshkent-2021
“Lingvistik tahlil metodlari” fanidan ma’ruzalar matni kursining vazifasi, mazmun va mundarijasi, zaruriy ilmiy adabiyotlari, til strukturasi, tarixiy taraqqiyoti, uning jamiyatdagi vazifasi, tilshunoslik fanining asosiy bo‘limlari va bu bo‘limlarning tekshirish sohalari xususidagi muhim masalalarga uslubiy yondashuvlar asosida yoritilgan. O‘quv rejasidagi har bir mavzuga oid aniq tavsiyalar berilgan.
Ma’ruzalar matni O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti magistratura yo‘nalishi birinchi kurs talabalariga mo‘ljallangan bo‘lib, material nuqtai nazaridan bir necha yildan buyon o‘qib kelinayotgan ma’ruzalarga asoslangan.


Tuzuvchilar:
R.U. Madjidova – O‘zDJTU “Umumiy tilshunoslik”
kafedrasi mudiri, professor,
filologiya fanlari doktori

Q.O. Saparova – O‘zDJTU “Umumiy tilshunoslik”

kafedrasi professori,
filologiya fanlari doktori
“Lingvistik tahlil metodlari” fanidan ma’ruzalar matni Ingliz tili 1-fakultetining 2021 yil 27 avgustdagi fakultet Kengashida muhokama qilingan va tasdiqlangan.

© O‘zDJTU, 2021

MUNDARIJA:

1. Tilshunoslikda tadqiqot metodlari haqida tushuncha. Metod, metodika va metodologiya tushunchalari tavsifi............................................................................4

2. Qiyosiy-tarixiy metodning shakllanishi va taraqqiyot bosqichlari......................11
3. Tipologik va chog‘ishtirma metodlarning yaratilishi va ularning qo‘llanish prinsiplari.................................................................................................................16
4. Ferdinand de Sossyur lingvistik nazariyasi va struktural metodlarning yaratilishi.................................................................................................................21
5. Tilshunoslikda deskriptiv, bevosita tashkil etuvchilar va transformatsion metodlarning yaratilishi va qo‘llanishi....................................................................28
6. XX-XXI asrlar tilshunosligining asosiy yo‘nalishlari va zamonaviy tahlil metodlari..................................................................................................................34
7. XX-XXI asrlar tilshunosligining asosiy yo‘nalishlari va zamonaviy tahlil metodlari. Kompyuter va korpus lingvistikasi........................................................38
8. XX-XXI asrlar tilshunosligining asosiy yo‘nalishlari va zamonaviy tahlil metodlari. Kognitiv tilshunoslik..............................................................................43
9. XX-XXI asrlar tilshunosligining asosiy yo‘nalishlari va zamonaviy tahlil metodlari. Ijtimoiy tilshunoslik...............................................................................50
10. Til sathlari bo‘yicha metodlarning qo‘llanilishi................................................55
11. Til sathlari bo‘yicha metodlarning qo‘llanilishi. Fonetik-fonologik, leksik-semantik sathlar.......................................................................................................59
12. Til sathlari bo‘yicha metodlarning qo‘llanilishi. Morfem va so‘z yasalish, morfologik, sintaktik sathlar....................................................................................65
13. Til sathlari bo‘yicha metodlarning qo‘llanilishi. Stilistik sath..........................73
14. Matnni tahlil qilishda turli yondashuvlar va metodlar......................................77
15. Lingvistik tadqiqotlarda statistik va eksperimental tekshirish usullari va ularning ahamiyati.................................................................................................82