Umumiy o‘rta ta’lim

Chekishning salomatlikka ta’siri

Tamakining tutuni tarkibida nikotin va boshqa zararli moddalar bor. Ko‘p chekkan odamning o‘pkasiga nikotin moddalari o‘tiradi. Bu zaharli moddalar o‘pkani kasallantirib boradi.
Chekish, ayniqsa, yosh bolalarga katta zarar keltiradi. Nikotin bolalar organizmiga tez ta’sir qiladi. Chekkanda nikotin moddalari qonga so‘rilib, qon tomirlari orqali boshqa a’zolarga tez yetib boradi. Yoshlikda organizmni nikotinga o‘rgatib qo‘yilsa, keyin- chalik chekishdan qutulish qiyin bo‘ladi.
Nikotin odam organizmining kasallikka qarshi kurashish qobiliyatini pasaytiradi. Bu esa chekuv- chilarning tez-tez kasal bo‘lib turishlariga olib keladi. Shuning uchun ko‘p chekadigan odamlar tez-tez sha-
mollab turadi.
Tamakini muntazam ravishda chekuvchilar uni tash- lashlari qiyin bo‘ladi.
Shu tufayli chekishga o‘rganmaslik kerak.


112
₁ 2
114-rasm. O‘pka: 1 – sog‘lom odamning o‘pkasi; 2 – ko‘p chekuvchi odamning o‘pkasi.
Ko‘p tamaki chekadigan odam o‘pkasining rangi kul- rangga yaqin bo‘ladi (114-rasm). Bunday odam kasal- mand hisoblanadi.

Spirtli ichimliklarning organizmga ta’siri

Spirtli ichimliklar tarkibida al-

kogol moddalar bor.
Alkogol moddalar oshqozon va ichakdan to‘g‘ridan to‘g‘ri qonga o‘tadi.
Qon tarkibidagi alkogol moddalar yurak, oshqozon, buyrak, jigar va boshqa a’zolarni kasallantiradi, ayniqsa, nerv sistemasining fao- liyatiga salbiy ta’sir qiladi.
Muntazam ravishda spirtli ichim- lik iste’mol qiluvchilarning jigari xastalanib boradi (115-rasm).
8 – Tabiatshunoslik, 3
1


2
115-rasm. Jigar: 1 – sog‘lom odamning jigari; 2 – ko‘p spirtli ichimlik ichuvchi odamning jigari.
113