Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

635

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

muammolarni  hal  etish  maqsadida  yaratilgan  zamonaviy  axborot  texnologiyalari  va 

tizimlari, ayniqsa, shaxsiy kompyuterlar insonning eng yaqin yordamchisiga aylandi. 

Zamonaviy axborot texnologiyalari va tizimlaridan foydalanish orqali axborotlarni 

qayta ishlash ta’lim samaradorligining muhim omillaridan biri bo‘lib qoldi. 

Ta’lim  tizimi  oldida  keng  o‘quvchilar  ommasini  axborot  olish  va  qayta  ishlash 

madaniyatini o‘stirish va shakllantirishdek vazifalar turibdi. Pedagog bolalarga axborot 

uzatish  jarayonida  ularga  ta’limiy  va  tarbiyaviy  ta’sir  etib  boradi.  Bu  jarayonning 

muvaffaqqiyatli  kechishida  o‘qituvchining  o‘zi  tobora  maslahatchiga,  yo‘l–yo‘riq 

ko‘rsatuvchiga, o‘quv jarayonining boshqaruvchisiga aylanib boradi. O‘qituvchi axborot 

egasi, tarqatuvchi funksiyalarni axborot texnologiyalari zimmasiga yuklab boradi. Bunda 

bosh masala bilimlar olamiga kirish, u bu olamning resurslaridan qanday foydalana olish 

va  o‘zlashtira  olishiga  bog‘liq  bo‘lib  qoladi.  O‘quvchi  axborot  ummonida  yangicha 

qoidalarni o‘rganishi, barcha o‘quv fanlari kesimida axborot olishi, uni qayta ishlay olishi 

zarur bo‘ladi. 

Ta’limda o‘qitishning va bilimlarni o‘zlashtirishrishning nutq, so‘z, tovush bilan 

bog‘langan  usullari  ikkinchi  navbatga  o‘tib,  o‘qitishning  tasavvurlar,  shakllar,  rang, 

tasviriy ko‘rsatuvlar bilan bog‘liq usullari birinchi o‘ringa o‘ta boshlaydi.  

Kommunikatsiya  –  jonli  va  jonsiz  tabiatdagi  tizimlar  o‘rtasida  axborot 

almashinuvini  anglatadi.  Insonning  texnik  vositalar  bilan  aloqa  qilishi  bu  - 

kommunikatsiya. Muloqot esa faqat insonlar o‘rtasidagina amalga oshirilishi mumkin. 

Inson bolasi aynan boshqalar bilan muloqotda va munosabatda bo‘lish jarayonida shaxsga 

aylanib boradi, ijtimoiy tajriba va madaniyatni egallab boradi.  

Ta’lim  jarayoni  –  bu  avvalo  axborot  almashinish  jarayonidir.  O‘qituvchi 

o‘quvchiga bilimlarni  ma’lum  qiladi  (tegishli  axborot beradi) va o‘z  navbatida teskari 

aloqa  tarzida  undan  bayon  qilingan  bilimlar  qanday  o‘zlashtirilganligi  haqida  tasavvur 

hosil  qiladigan  axborot  oladi.  Bu  axborot  o‘quvchilarning  diqqat  bilan  o‘tirishlarida, 

o‘qituvchiga  qarab  turishlarida,  yuz  ifodalarida  o‘z  aksini  topadi.  Agar  teskari  aloqa 

bo‘lmaganda edi, o‘qituvchi bergan axborotining o‘quvchilar tomonidan qanday qabul 

qilinayotganini bilmagan bo‘lar edi. Teskari aloqa o‘qituvchiga o‘z nutqini davom ettirish 

yoki  to‘xtatish,  ish  turini  o‘zgartirish,  umuman,  faoliyatini  korrektura  qilish  imkonini 

beradi. 

Xuddi  shu  kabi  kompyuter  va  ta’lim  oluvchi  o‘rtasida  kommunikatsiyanining 

samaradorligini belgilovchi va natijalarini kafolatlovchi o‘qituvchi hisoblanadi.  

Kommunikatsiya  (lot  communikatio)  –  informatsiya  (axborot)larni  almashish 

jarayoni.  Jismoniy  va  ijtimoiy  nuqtai  nazardan  yondashiladigan  kommunikatsiyalar 

mavjud.  Jismoniy  nuqtai  nazardan  yondashiladigan  kommunikatsiya  aloqa  ham  deb 

ataladi. Inson yaratgan texnikaviy tizimlarda quyidagi 4 ta asosiy kommunikatsiya turi 

bor:  

Inson – inson; 

---