Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

628

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

-Aytingchi, farzandim uch yoshga kirdi, men unga necha yoshidan ta’lim-tarbiya 

bera boshlasam bo‘ladi?, - deb so‘rabdi. Shunda,  

-  Donishmand:  -Qizim,  3-4  yilga  kechikibsan.  Farzandingga  ona  qornidayoq 

tarbiya  bera  boshlash  kerak  edi,  degan  ekan.  Ha,  darhaqiqat  inson  onaning  vujudida 

bunyod  bo‘ldimi,  unga  onajonisining  quyoshdanda  qaynoq  mehri,  otasining  onasiga 

nisbatan  go‘zal  muhabbati-yu,  atrofdagi  buvi-yu,  bobo  va  qarindoshlarining 

girdikapalakdek  g‘amxo‘rliklari,  onaning  halol  luqma  yeb,  chiroyli  o‘y-fikrlar  qilishi, 

xushsurat,  xushnavo  dunyo  ajoyibotlaridan  zavqlanib,  Alloh  taolloga  shukur  qilib 

yashashi, bolasiga tunlari mayin ovozda aytib bergan allasi va eng muhimi bizning umr 

yo‘limizda bosh mayoq bo‘lgan yo‘riqnomamiz Qur’oni Karimdan 3-4 oyat tilovat qilib 

tursalar bormi, bunday farzand - Rustam-u Dostondek pahlavon, Alisher Navoiydek ulug‘ 

shoir,  Zahiriddin  Muhammad  Boburdek  adolatli  va  nozikta’b  podshoh,  Farobiydek 

qomusiy  olim,  Ibn  Sinodek  tibbiyotning  sultoni  dunyoga  kelishiga  ishonchimiz  komil. 

Avvalo, ta’lim-tarbiya oiladan boshlanadi. 

Yaponiyalik  Masaru  Ibukaning  “Uchdan  keyin  kech”  nomli  bola  tarbiyasiga 

bag‘ishlangan asaridan quyidagi ba’zi qimmatli fikrlarni keltirmoqchimiz: 

16. Uch oylik chaqaloq ham Baxtni baholay oladi; 

17. Ota go‘dakdan dahoni yetishtirishi mumkin, ammo faqatgina ona ruhiy va jismoniy 

qobiliyatlari uyg‘un bo‘lgan insonni tarbiyalay oladi; 

18. Farzandni tarbiyalash o‘zini doimiy ravishda tarbiyalash demakdir; 

19. Har kuni bolani parvarish qilishingiz unga ta’lim berayotganingizning o‘zidir; 

20. Bola uchun eng yaxshi tarbiya ota –onasining mehr-muhabbatidir; 

21. Muhimi ta’lim va tashqi muhit, genlar emas; 

22. Go‘dak - kattalar uchun o‘qituvchidir; 

Bu fikrlar ortida olam-olam ma’no bor. Xo‘sh, bugungi kunda biz bolalarimizga 

yetarlicha  mehr  bera  olayapmizmi?  Ortiqcha  orzu-havaslarni  deb,  uylar,  mashina, 

dabdabali to‘ylar qilamiz deb, ota-ona pul topish bahonasida yosh go‘dagini tashlab, chet 

elma  -  chet  el kezsa,  qarindoshi  bo‘lsa-da  boshqalarning qaramog‘ida  qolgan bolaning 

ahvoli nima kechadi? Mehrga, e’tiborga zor bo‘lib, qalbi kemtik bo‘lib o‘smaydimi?  

Musavvir Manabe Hiroshi bolani dunyoga keltirib, tarbiyasini o‘z holicha tashlab 

qo‘yish holatini abort deb nomlaydi. 

Bugungi  kunda,  biz  pedagoglar,  ayniqsa  ona  tili  va  adabiyot  fani  o‘qituvchilari 

ta’lim  berish  bilan  birga,  tarbiya  beruvchi  shaxs  hisoblanamiz.  Maktablarda 

o‘quvchilarimizni namunali, tarbiyali va yaxshi xulqni inson bo‘lib ulg‘ayishlari uchun 

ota-ona va ustozlar hamkorligini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishimiz lozim.  

O‘quvchilarga  bilim  berishda  ta’lim  bilan  tarbiyaning  uyg‘unligi  nimada? 

O‘quvchilarga  ta’lim  berishda  ta’lim  muassasalari  pedagoglarining  asosiy  vazifalari 

“Ta’lim to‘g‘risidagi qonun”, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” mazmun-mohiyatidan 

kelib  chiqib  belgilanadi.  Davlat  dasturining  muvaffaqiyatli  amalga  oshirish  uchun  esa 

---