Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

629

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

davlat  va  jamoat  tashkilotlarining  ishonchli  va  mustahkam  hamkorligi,  ta’lim 

muassasalari  mutaxassislari,  oilalar,  mahalla  faollarining  uzviy  aloqasi  amaliy  natija 

berishi aniq. Har bir o‘quvchining botiniy ongida iqtidor, qandaydir bir istedod bor, uni 

shakllantirishda  esa  biz  pedagoglardan  ziyraklik  va  mahorat  talab  qilinadi.  Darslarda 

ayniqsa, o‘zbek tili darslarida STEAM yondashuv asosida mashg‘ulotlarni tashkillashtira 

olsak, bu bizning ulkan muvaffaqiyatimiz bo‘la oladi. Sababi STEAM yondashuv asosida 

ta’lim  berish  bolada  aqliy  mehnatni  amaliy  ko‘nikma  asosida  rivojlantirish,  ularda 

borliqni anglab tushunish va fanlar o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlikni his etish kabi malakalarni 

shakllantiradi.  Ta’limga  bunday  yondashuvda  o‘quvchi  mavzuni  nafaqat  tabiiy  fan, 

texnologiya,  muhandislik,  san’at  va  matematikaga  kabi  fanlar  bilan  o‘zaro  bog‘lagan 

holda o‘rganadi, balki olgan bilimlarining hayotdagi in’ikosining guvohi bo‘ladilar.  

Buning uchun dastlab o‘quvchilarni guruhlarga ajratib olamiz.  

Birinchi  guruhga,  O‘zbek  tili  darsliklarida  berilgan  ijodiy  matnlar  asosida 

o‘quvchilarning  ijodiy  tafakkurini  oshirishga  qaratilgan  topshiriqlarni  STEAM 

yondashuviga  asoslanib  ishlab  chiqa  olsak,  oldimizga  qo‘ygan  aniq  maqsadlarimizga 

erisha  olgan  bo‘lamiz.  Masalan,  5-sinf  o‘zbek  tili  darsligidagi  4-chorakda  o‘tiladigan 

“Shahar bo‘ylab sayohat” (va, hamda bog‘lovchilarining qo‘llanishi) mavzusida ostida 3-

dars  adabiy  o‘qish  soatidagi  “Hamrohlar”  rivoyati  matnini  quyidagicha  tushuntirish 

mumkin:  

Avvalo,  o‘qituvchi  tomonidan  matn  tushunarli  qilib  o‘qib  beriladi.  O‘quvchilar 

matnni diqqat bilan tinglaydilar. Ushbu rivoyatga ko‘ra, “Ikki kishi safarga chiqishibdi. 

Ularning  biri  qanoatli,  ikkinchisi  ochko‘z  kishi  edi.  Ular  uzoq  yo‘l  yurishibdi.  Yo‘l 

bo‘yida  yarmi  tuproqqa  ko‘milgan  bir  toshni  ko‘rishibdi.  Toshda  shunday  so‘zlar 

yozilgan ekan: “Kim toshni teskari ag‘darsa, unda xazina manzili ko‘rsatilgan”. Ochko‘z 

kishi toshni qazishga tushibdi. Sherigi esa yo‘lda davom etibdi. Ertalab bir shahar oldidan 

chiqibdi.  Shaharga  olib  boradigan  yo‘llar  ko‘p  ekan.  Lekin  u  eng  yaqinini  tanlabdi. 

Darvoza oldida uni shahar xalqi kutib olibdi. Bu yurtning odatiga ko‘ra, podshoh o‘lsa 

uning vafoti sir tutilar va kim shaharga birinchi bo‘lib kelsa, uni taxtga o‘tqazishar ekan. 

Shunday qilib, qanoatli sayyoh mamlakatga podshoh bo‘libdi. 

Ochko‘z kishi esa qiynalib toshni agdaribdi. Toshga shunday yozilgan ekan: “Oson 

yo‘l bilan boylikka erishmoqchi bo‘lgan kishi adashadi. Yo‘l yurib dunyoni tanigan kishi 

bilimli va baxtli bo‘ladi”. 

Endi, “Beshbarmoq” metodi orqali o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga va ijodkorlikka 

o‘rgatishga harakat qilamiz. 

 

---