Umumiy ma’lumotlar еlementlarning

V.I. Vernadskiyning geokimyoviy tasnifi
2-jadval

Nomi	Elementlar	Soni	Foiz hisobida
I. Inert gazlar	Geliy – He, neon – Ne, argon – Ar, kripton – Kr, ksenon – Xe, radon – Rh	6	5,54
II. Nodir metallar	Ruteniy – Ru, rodiy – Rh, palladiy – Pd, osmiy – Os, iridiy – Ir, platina – Pt, oltin – Au	7	7,61
III. Tarqoq	Li, Sc, Ga, Br, Rb, Y, Nb, Ta, Sn, Cs	11	11,75
IV. Radioaktiv	Poloniy – Po, radon – Ra, ktiniy – Ac, toriy – Th, uran – U, protaktiniy – Pa	7	7,61
V. Lantanoidlar	Lantan – La, seriy – Se, prazeodim Pr, neodim – Nd, prometiy – Pm, samariy – Sm, yevropiy – Eu, gadoliniy – Gd, torbiy – Tb, disproziy – Dy, golmiy – Ho, erbiy – Er, tuliy – Tm, itterbiy – Yb, lyutetsiy – Lu	15	15,8
VI. Takrorlanuvchi (siklik) elementlar	H, Be, B, C, N, P, O, F, Cl, Na, K, Mg, Al, Si, S, Ca, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, Ge, Ga, As, Sc, Sr, Zr, Mo, Ag, Cd, Sb, Sn, Ta, Nb, Ba B, W, Pb, Bi, Tl, Hg	44	47,82

Yuqorida bayon etilgan tasniflar alohida o‘z mohiyatiga ega. Tasnif tuzilishi kimyoviy elementlarning tabiatda tar- qalishi, to‘planishi, miqdorini puxta o‘rganish uchun lozim.
Albatta, zamonaviy tasniflar tuzilishi mumkin, chunki fan taraqqiyoti va ayniqsa oy va samo jismlarini o‘rganish ijobiy natijalar bermoqda.
YER PO‘STINING KIMYOVIY TARKIBI
Yer sharining va Yer po‘stining fizik hususiyatlari bilan bir qatorda uning kimyoviy tarkibi ham katta atsamiyatga egadir.
Yerning kimyoviy tarkibini bilish uchun uni kimyoviy jihatdan analiz qilinadi. Buning uchun Yer po‘sti tashkil etgan jinslardan namuna olib tekshiriladi. Hozirgi vaqtda Yerning 16–20 km gacha bo‘lgan qatlamini tekshirish mumkin, undan chuqurdagi qatlamlarning tarkibi taxminiy, lekin juda muhim, ular geofizik usullarga asoslanib aniqlanadi.
Yer sharining ustki qismi havo va suv qobig‘i bilan o‘ralgan bo‘lib, og‘irligi jihatidan bu ikkala qobiq Yer massasining 6,04% ini tashkil etadi. Yer massasining
93,06% esa har xil jinslardan iborat.
Umuman, yer qobig‘ining kimyoviy tarkibini birinchi marta olimlardan F.U. Klark, V.I. Vernadskiy, A.Y. Fersman, V.M. Goldshmidt, P.N. Shervinskiy, A.P.Vinogradov, A.A.Yaroshevskiy, O.G. Soroxtin va boshqalar aniqlab bergan. Ular ilmiy adabiyotlardan foydalanib va 5000–6000 ga yaqin turli tog‘ jinslarini tadqiq qilib, yer po‘stining o‘rtacha kimyoviy tarkibini aniqlaganlar. Meteoritlarning kimyoviy tarkibi yer po‘stininig kimyoviy tarkibiga juda o‘xshashdir. Bu hol Quyosh sistemasidagi osmon jismlarining kimyoviy tarkibi bir-biriga o‘xshashligini ko‘rsatadi.
Elementlarning klarki deganda shu elementning yer qobig‘idagi atom og‘irligi bo‘yicha o‘rtacha foiz miqdori tushuniladi (taxminan 16 km gacha). Buni birinchi bo‘lib amerikalik olim F. Klark hisoblab chiqqanligi uchun shunday nom bilan ataladi.
Asosiy elementlarning klarki quyidagi 3-jadvalda
_berilgan.