Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/239
Sana23.01.2022
Hajmi1,07 Mb.
#405169
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   239
Bog'liq
bozor iqtisodiyoti va biznes asoslari

Suyurg’ol  yerlar
.  Bu 
yerlar  davlat  tomonidan  ajratib  berilgan  bo’lib,  soliqdan  ozod  qilingan.  2.
Harxon 
yerlar
.  Bu  yerlar  odamlarga  biron  bir  xizmati  uchun  xususiy  mulk  qilib  berilgan. 
3.
Ushr  yerlar
.  Sayyid  va  xo’jalarga  mansub  yerlar.  4. 
Vaqf yerlar
. 5.Sipohilar va 
ularning rahbarlariga berilgan yerlar.  
Saltanat  xazinasini  to’ldirish  xarajatlari  asosan  soliqlar  hisobiga  amalga 
oshirilar  edi.  Amir  Temur  davlatining  o’ziga  xos  soliqlar  belgilash  va  uni  yig’ish 
qoidalari  bo’lib,  bu  haqda  sohibqiron  shunday  degan  edi.-  Soliq  yig’ishda  xalqni 
og’ir  ahvolga  solishdan  yoki  o’lkani  qashshoqlikka  tushirib  qo’yishdan  ehtiyot 
bo’lish  zarur.  Negaki,  xalqni  xonavayron  qilish  davlat  xazinasining 
kambag’allashishiga  olib  keladi,  xazinaning  bequvvatligi  sipohning  tarqalib 
ketishiga  sabab  bo’ladi,  bu  esa  o’z  navbatida  saltanatning  kuchsizlanishiga  olib 
boradi. 
Biror  o’lka  menga  taslim  bo’lganida  bu  o’lkaning  xalqi  soliq  yig’ish 
tartiblarining saqlab qolinishini istasa, ularning xohishiga rozi bo’lardim, aks holda 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


 
14 
soliqlar  men  joriy  qilgan  qoida  asosida  yig’ilardi»
1
.  Bu  qoidaga  asosan,  soliqlar 
erning mahsuldorligiga va olingan hosilga qarab belgilanar edi.  
Masalan, doim, uzluksiz ravishda kanal, buloq va daryo suvi bilan sug’orilgan 
ekin yerlaridan olingan hosildan ikki hissasi er egasiga qoldirib va bir hissasi saltanat 
xazinasiga  soliq  tariqasida  olinar  edi.  Bordiyu  raiyat  bu  qoidaga  rozi  bo’lmasa,  u 
holda  hisobga  olingan  ekin  yerlarini  birinchi,  ikkinchi  va  uchinchi  jarib  (ya’ni  1 
gektarga) qilib, uchga ajratib, birinchi jaribdan olingan hosilning 3 harvori (1 harvor- 
300 kg.yaqin), ikkinchi jaribdan olingan hosilning 2 harvori, 3-chi jaribdan olingan 
hosilning 1 harvori, ya’ni 1 gektar eri bor kishi 900 kg, 2 gektar eri bor kishi 1500 kg 
va 3 gektar eri bor kishi 1800 kg soliq to’lagan va hokazo. 
Ammo  xalqdan  olingan  soliqlarni  har  xil  bahonalar  bilan  ko’paytirishga  yo’l 
qo’yilmagan.  Kuzgi,  bahorgi,  qishki  va  yozgi  dexqonchilikdan,  lalmikor  yerlardan 
olingan hosilning uchdan va to’rtdan bir qismi soliq tariqasida olingan. 
Fuqarolar  olinadigan  jon  solig’i,  kasb-hunardan,  o’tloq  va  suvloqdan 
olinadigan  soliqlar  qadimdan  o’rnatilgan  qoidalar  bo’yicha  olingan.  Soliq  hosil 
pishib etilgandan keyin olingan. Soliq yig’ishda zo’ravonlik, kaltaklash, bandi qilish, 
xaqoratlash man etilgan. 
Kimki, biron sahroni obod qilsa, yoki er osti suvini olish uchun inshoat qursa, 
to’g’onlar  qurib  bog’  ko’kartirsa  yoxud  xarob  bo’lib  yotgan  yerlarni  obod  qilsa 
birinchi  yili  soliqdan  ozod  qilingan,  ikkinchi  yili  raiyat  o’z  roziligi  bo’yicha  soliq 
to’laganlar. Amir Temur harbiy yurishlardan zafar bilan qaytib kelganda fuqarolarni 
uch yilgacha soliqdan ozod qilgan. 
Tashlandiq,  xarob  yerlarni  obod  qilish  uchun  turli  asbob  va  kerakli  narsalar 
berilgan.  Bu  yerlarni  obod  qilish  uchun,  suv  inshoatlari,  qo’rg’onlar  qurish  uchun, 
ariqlar  qazish  ko’priklar  qurish,  ot-ulov,  omoch-ho’kizlar  sotib  olish  uchun 
xazinadan pul berilgan. 
«Saltanatni adolatli boshqarish maqsadida ushbu tadbirlarni ma’qul ko’rdim».-
deb yozadi Amir Temur. 
«Menga  bo’ysungan  yangi  davlatlarda  hurmatga  loyiq  odamlarga  hurmat 
ko’rsatdim.  Men  payg’ambar  avlodlariga,  qonun  targ’ibotchilariga,  olimlar  va 
keksalarga  buyuk  hurmat    va  ehtirom  bilan  munosabatda  bo’ldim;  ularga  nafaqa 
belgiladim; etim - esirlar, kambag’al-qashshoqlarga g’amxo’rlik qildim; yaxshilarga, 
ular qaysi millatdan bo’lishiga qaramasdan, ularga yaxshilik qildim, g’arazli kishilar 
va sotqinlar, ig’vo-fitna yurituvchilar, yolg’on gap tashuvchilar davlatimdan quvildi, 
o’g’rilik, poraxo’rlik, ta’magirlikning barcha yo’llarini bekitish choralarini ko’rdim. 
Shubhali  va  niyati  buzuq  kishilarning  tuhmatlari  bilan  fuqarolarga  jazo 
berishni  man  etdim.  Ammo  biror  shaxsning  gunohi  4  dalil  bilan  isbotlansa,  unga 
qilmishiga yarasha jazo berdim»
2
 deb yozadi Amir Temur.    
 

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   239




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish