Umumiy kimyoviy texnologiya fanidan nazorat savollari

73. Monomer deb nimaga aytiladi?

A.  Segment;

    B.  Polimer xosil қiluvchi moda;

    S.  Suv;

    D.  Kislotalar;

74. Polimerlanish darajasi deb nimaga aytiladi?

   A.  Uglerod atomlar soni;

   B.  Reaktsiya uchun olingan monomerlar soni;

   S.  Makromolekuladagi elementar zvenolar soni;

   

D.  Polimer  molekulyar  massasini  elementar  zveno

molekulyar oғirligiga nisbati;

75. Kimyoviy boғlar vositasida uzun chiziқsimon, tarmoқlangan yoki

to’rsimon zanjirlarga ketma-ket birikkan bir xil yoki xar xil atomlar

guruxlaridan tashkil topgan birikmalarga  deb nimaga ataladi.

   A.  Monomerlar;

   B.  Plastmassalar;

   S.  Polimerlar;

   D.  Elementar zvenolar;

    76. Kelib chiқishi va olinish usuliga қarab polimerlar kanday sinflarga

bo’linadi?

     A.  Sintetik, kristall, amorf;

     B.  Spirtlar, kislotalar, ishқorlar;

     S.  Sintetik, sun‘iy va tabiiy;

     D.  Tabiiy, sun‘iy, kristall;

    77. Asosiy zanjiri bir necha xil zvenodan tashkil topgan polimerlarni

tanlang?

18

    A.  Gomozanjirli;

     B.  Geterozanjirli;

    S.  Gomopolimerlar;

    D.  Sopolimerlar;

    78.  Ohaktosh formulasini keltiring;

     .  CaSO

4

.

 H

2

O;

     .  CaSO

4

;

    S.  CaSO

4

.

0,5 H

2

O;

    D  CaCO

3

.

79. Monomerlarni bosқichma-bosқich o’sayotgan aktiv markazga

birikish reaktsiyasini tanlang

A. Polimeranologik o’zgarishlar;

    B. Birikish;

    S. O’rin olish;

    D. Polimerlanish;

80. Aktiv radikallar xosil bo’lishi bilan ketadigan reaktsiyalar

turini tanlang:

       A. O’rin olish;

       B. Birikish;

       S. Polikondensatlash;

       D. Polimerlanish;

     81. Zanjirli polimerlanish reaktsiyalari nechta bosқichdan iborat?

A. Zanjirni o’sishi, zanjirni uzatilishi, zanjir uzilishi;

      B. Aktiv markaz xosil bo’lishi, zanjir o’sishi, zanjir uzilishi;

      S. Aktiv markaz xosil bo’lishi, zanjir uzatilishi, zanjir

uzilishi;

     

D.  Aktiv  markaz  xosil  bo’lishi,  aktiv  markaz  uzatilishi,  aktiv

markazni uzilishi;

     82. Elementar zveno deb nimaga ataladi?

A.  Qaytarilayotgan monomer guruxi;

        B. Kislota qoldig’i;

       S. Segment;

       D. Makromolekula;

19

    83. Silikat va қiyin eriydigan materiallardan – shisha қanday

қoliplanadi:

A. Cho’zish, puflash, prokatkalash;

       B. Shlikerdan quyish;

       S. Plastik shakllash;

       D. Yarim quruq presslash;

    84. Qaysi reaktsiya bo’yicha Solve usulida kaltsinatsiyalangan soda

olinadi?

       .  KCl+NH

3

+CO

2

+H

2

O=……

      B.  CaCl

2

+NH

3

+CO

2

+H

2

O=……

      S.  NaCl+NH

3

+CO

2

+H

2

O=……

      D. Barcha javoblar to’g’ri.

    85. Ko’rsatilgan moddalarning qaysi biri kaltsinatsiyalangan soda

olish uchun xomashyo bo’lib hisoblanadi?

A.  Oltingugurt dioksid;

 B.  Litiy xlorid;

 S.  Tseziy xlorid;

 D.  Ammiak.

86. Suyuq fazali gomogen  jarayon tezligiga qaysi omillar ta‘sir

etadi?

 A. Konsentratsiya, t

0

, aralashtirish;

  . 

;

 S. Komponentlarni reaktorga uzatish tezligi

 D. Komponentlarni agregat holati

87. Evtektik nuqta nima?

  A. Eritmani sistemadagi komponentlarga nisbatan to’yinish nuqtasi;

   

B.  Eritmani  sistemadagi ba‘zi komponentlarga  nisbatan  to’yinish

nuqtasi;

   

S.  Eritmani  sistemadagi  komponentlarga  nisbatan  to’yinmaslik

nuqtasi;

   D. Birinchi va ikkinchi javob to’g’ri;

    88. Jarayon tezligiga ҳarorat kuchli ta‘sir etsa jarayon qaysi oblastda

boradi?

     . 

;

20

    B. Kinetik;

     S. Oraliq;

     D. Ikkinchi va uchunchi oblastda.

89. Kechadigan jarayonlar xususiyatiga qarab reaktorlarni

qanday turlari mavjud?

A. Davriy, uzluksiz, yarim uzluksiz;

    B. Yarim davriy, yarim uzluksiz;

    S. Tezkor, davriy, uzluksiz;

    D. Barcha javoblar to’g’ri.

 90. Reaktorlarni issiqlik maromiga qarab qanday turlari mavjud?

A. Adiabatik;

B. Politermik;

S. Izotermik;

D. Barcha javoblar to’g’ri.

91.  Qaysi usulda olingan polivinilatsetat «Lateks» deb ataladi?

    A. Blokda;

    B. Eritmada;

    S. Suspenziyada;

    D. Emulsiyada;

92. Ingibitor deb qanday moddaga aytiladi?

A. Polimerlanish reaktsiyasini tezlashtiruvchi kimyoviy modda;

    B. Polimerlanish reaktsiyasini to’xtatib qo’yuvchi kimyoviy modda;

    S. Polimerlanish reaktsiyasiga ta‘sir etmaydigan kimyoviy modda;

    D. Polimerlanish reaktsiyasini sekinlatuvchi kimyoviy modda;

93. Initsiator deb қanday moddaga  aytiladi?

    A.  Polimerlanish reaktsiyasini to’xtatib qo’yuvchi modda;

    B.  Aktiv markaz xosil қiluvchi modda.;

   S.   Polimerlanish reaktsiyasini sekinlatuvchi modda;

    D.  Depolimerlanish reaktsiyasini boshlab beruvchi modda;

94. Keramika va o’tga chidamli  materiallar  plastik massasi qaysi

namlik va  bosimda qoliplanadi?

A. Namlik 7-12%, qoliplash bosimi

20-40 

;

21

B. Namlik 1-3%, qoliplash bosimi

200-400 

;

S. Namlik 30-40%, qoliplash bosimi

0,5

;

D. Namlik 50-60%, qoliplash bosimi

0,1-0,2 

;

     95. Қoliplangan  buyumlarni quritishda kerak bo’ladigan harorat va

vaqt:

. 0-20

0

,100-150 soat;

. 1000-1050

0

, 1-4 soat;

S. 1350-1400

0

,1-2 soat;

                   D. 1700-2000

0

,0,5-1 soat;

96. Kaltsiynatsiylangan soda ishlab chiqarishni absorbtsiya bulimida

tozalangan nomokob qaysi gazlarni o’ziga yutib oladi?

.  No va SO

2

;

B.  P

2

va

 Cl

2

;

C.  N

2

va

 O

2

;

D.  NH

3

va

 CO

2

;

97. Kaltsiynatsiylangan soda ishlab chiqarishni absorbtsiya bulimida

absorbtsiya darajasini oshirish uchun qanday barbotaj usuli qo’llaniladi?

A.  Rashig uzuklari;

B.  Bazaltli nasadka;

C.  Shisha shariklari;

D.  Barbotajli tarelka;

   98. Nodir metallarga qaysi elementlar ta‘luqli?

. Au, Ag va platinoidlar;

B.  u, Cr, H, Au;

S. Au, Ag;

D. Pd, Os, Ir, Rh, Ru, Pt.

 99. Alit mineralining kimyoviy formulasi

.  CaO;

.  3CaO

.

 SiO

2

;

22

                    S.   4CaO

.

 2SiO

2

;

D.  2CaO

.

 SiO

2

;

100. Ohaktosh kuydirilganda sodir buluvchi jarayon.

) CaCO

3

—   +   + 

2

;

* ) CaCO

3

--  

 + 

2

;

) CaCO

3

 --    + 

3

;

D) CaCO

3

  --   

 + 

2

;

101. Ikkita molikulani birikib bitta makromolekula hosil qilish reaktsiyasini

tanlang:

A. Birikish;

B. O’rin olish;

C. Rekombinatsiya;

D. Disproportsiyalanish;

102. Polimer birikmalar deganda qanday birikma tushuniladi?

A.  Oddiy birikma

B.   Zaxarli birikma

S. Turli kup sonli takrorlanuvchi guruxlardan tashkil topgan yukori

molekulyar massali birikma.

D.  Amorf birikma.

103. Dimmer deganda nimani  tushunasiz?

A. Atom

 B. Molekula

                     S. Monomerning 2ta molekulasi kushilishidan xosil bulgan  molekula.

D. Sun‘y zarracha.

104. Polimerlanish usuli bilan olinadigan polimerlar uchun qanday monomer

qo’llaniladi?

A. Spirtlar, glikollar.

B. Fenol, Krezol.

S. Dikarbon kislotalar.

D.Etilen, stirol.

23

105. Polikondensadsiya usuli bilan olinadigan polimerlar uchun qanday

monomer qo’llaniladi?

 A.   Etilen, stirol.

 B.   Akrilonitril, akrilamid.

 S.   Dien monomerlari.

 D.  Spirtlar, karbon kislotalar.

      106. Kauchuk  tabiiy ravishda qanday olinadi?

A.Aromatik birikmadan

B.Tuyinmagan ullevodoroddan

S.Usimlik shirasidan

D. Tuyingan uglevodoroddan

107. Olefinlar deganda qanday birikmani tushunasiz?

A.Aromatik birikma

 B.Alkanlar

S.Dien birikma

D.Alkenlar

108. Olefinlarni umumiy formulasini kursating?

n

n

H

C

А

2

.

*

2

2

.

CH

CH

B

=

1

2

.

-

n

n

H

C

C

CH

CH

D

º

.

109. Alkanlarni umumiy formulasini kursating?

A.

2

2

-

n

n

H

C

B.

2

2

+

n

n

H

C

C.

1

2

-

n

n

H

C

D.

CH

CH

º

110. Dastlab etilendan monomer sifatida kullanish kaysi mamlakatda yulga

kuyilgan?

24

A.1910 yilda Amerikada

B.1920 yilda Frantsiyada

S. 1930 yilda Italiyada

D. 1940 yilda Angliyada

111. Atsetilendan etilen kanday usul bilan olinadi?

A.Gidrogenlash

B,Degidrogenlash

S.Kondensatlash

D.Flotatsiya

112. Etil spirtidan etilen kanday usul bilan olinadi?

A.Gidrogenlash

B.Degidrogenlash

S.Kondensatlash

D.Degidratatsiya

113. Etilen kanday uglevodorod deb nomlanadi?

A.Yengil uglevodorod

B,Ogir uglevodorod

 S. Aromatik uglevodorod

D. Amorf uglevodorod

114. Stirol kanday uglevodorod hisoblanadi?

A.Yengil uglevodorod

B. Ogir uglevodorod

S.Aromatik uglevodorod

D. Amorf uglevodorod

115. Stirol birinchi marta nechanchi yilda olingan?

A. 1831 yilda stiraksni quruq haydash

B. 1850 yilda stiraksni quruq haydash

S. 1890 yilda stiraksni quruq haydash

D. 1895 yilda stiraksni quruq haydash

116. Stirol sanoatda qanday usul bilan olinadi?

A. Benzolni gidrogenlab;

25

B. Toluolni degidrogenlab;

S. Etilbenzolni katalitik degidrogenlab;

D. Vinilxlorni gidroxlorlab;

117. Stirol kimyoviy formulasini ifodalang?

2

2

.

CH

CH

A

=

OH

H

C

B

5

2

.

Cl

H

C

C

5

6

.

2

5

6

.

*

CH

CH

H

C

D

=

118. Vinilxlorni kimyoviy formulasini ifodalang?

2

2

.

CH

CH

A

=

OH

H

C

B

5

2

.

Cl

H

C

C

5

6

.

CHCl

CH

D

=

2

.

*

119. Vinilxlor sanoatda kanday usul bilan olinadi?

A. Benzolni gidrogenlab;

V. Dixloretanni pirolizlab;

S. Etilbenzolni katalitik degidrogenlab;

 D. Vinilxlorni gidroxlorlab;

120. Vinilidenxlorni kimyoviy formulasini ifodalang?

2

2

.

*

CCl

CH

B

=

Cl

H

C

C

5

6

.

3

2

5

6

.

CH

CH

H

C

D

-

121. Tuyingan bir atomli spirtlarning formulasini ifodalang?

n

n

H

C

А

2

.

O

H

C

B

n

n

2

2

.

*

+

1

2

.

-

n

n

H

C

C

2

2

.

-

n

n

H

C

Д

CHCl

CH

А

=

2

.

26

122. Etilenglikolni kimyoviy formulasini ifodalang?

OH

CH

CH

HO

A

-

-

-

2

2

.

*

OH

CH

B

3

.

OH

H

C

С

5

2

.

OH

CH

C

H

D

-

=

2

.

123. Karbon kislotaning umumiy formulasini aniqlang?

COOH

R

A

-

.

*

COOH

B.

COOH

CH

C

3

.

COOH

H

C

D

7

3

.

124. To’yinmagan bir asosli kislotalarning umumiy formulasini aniqlang?

n

n

H

C

А

2

.

2

2

.

-

n

n

H

C

В

1

2

.

-

n

n

H

C

C

COOH

H

C

D

n

n

1

2

.

*

-

125. Sintetik yog kislotalar qanday birikma maxsulotlari hisoblanadi?

 A. Neft parafinlarining oksidlari maxsulotlari;

 B. Spirt xosilalari;

 S. Diizotsianat birikmalari;

 D. Naftalin birikmalari;

126. To’ldiruvchilar kanday agregat xolatlarda bulishi mumkin?

A. Qattiq, suyuq;

 B. Gaz, qattiq;

 S. Suyuq, gaz;

  D. Gazsimon, suyuq, qattiq;

127.Kukunsimon tuldiruvchilarga misol ko’rsating?

A. Talk, grafit, alyuminiy oksidi, yog’ochuni;

 B. Tsellyuloza, asbest, shisha tola;

27

S.   Kogoz bulagi, shisha to’qima;

D.   Paxta tolasi, polimer tolalari.

128. Tolasimon tuldiruvchilarga misol ko’rsating?

 A. Tsellyuloza, asbest, shisha tola, daraxt, shisha bo’lagi;

 B. Talk, grafit, alyuminiy oksidi, yog’ochuni;

 S. Qog’oz bulagi, shisha to’qima;

  D. Paxta tolasi, polimer tolalari.

129. Fenolning kimyoviy formulasini aniqlang?

OH

H

C

А

5

6

.

*

2

2

.

-

n

n

H

C

В

n

n

H

C

С

2

.

COOH

CH

D

3

.

 130. Aldegidning umumiy formulasini aniqlang?

OH

H

C

А

5

6

.

2

2

.

-

n

n

H

C

В

COOH

CH

C

3

.

CHO

R

D

-

.

*

131. Polimer plastifikatsiyalanganda kovushqoqligi qanday o’zgaradi?

 A. Ortadi;

 B.Kamayadi;

 S. Uzgarmaydi;

 D. Kisman ortadi

132. Plastifikatorlar samaradorligi qanday kursatkichlarga bog’liq?

 A. Eruvchanlik va kritik haroratga;

 B. Kovushqoqlik va bosimga;

 S. Solishtirma og’irlik va bosimga;

 D. Kontsentratsiya va haroratga;

133. Erituvchining erituvchanlik qobiliyati qanday kursatkichlarga bog’liq?

A. Kritik haroratga;

B. Kovushqoqlik va bosimga;

28

S. Solishtirma ogirlik va bosimga;

D. Kimyoviy tarkibi va molyar xajmiga;

134. Suyultiruvchini samaradorligi qanday kursatkich bilan harakterlanadi?

A. Kritik xarorat;

 B. Kovushkoklik;

S. Solishtirma ogirlik;

 D Suyultirish soni

135. Plastifikatorlar polimerga nima maqsadda qo’shiladi?

A. Plastiklik va elastiklik xolatini yaxshilash uchun;

B. Kovushqoqlikni oshirish uchun;

S. Shishalanish haroratini oshirish uchun;

D. Qaynash holatini yaxshilash uchun;

II- OB NAZORAT (YOZMA) SAVOLLARI

1. Texnologiya so’zini ma‘nosini tushintirib, izoh bering?

2. Texnologiya necha turga bo’linadi?

3. Kimyo sanoatining texnika taraqqiyotidagi ahamiyati va axoli ehtiyojini

qondirish yo’llari qaysi?

4. O’zbekistonda va viloyatimizda faoliyat ko’rsatayotgan kimyoviy

texnologiyalar asosida ishlayotgan korxonalar haqida ma‘lumot bering.

5. Ximiyaviy mahsulotning sifatini oshirish va tannarxini pasaytirish yo’llari

qaysilar?

6. O’zbekistonda xom - ashyolarining manbalari qaysilar?

7. Xom - ashyo necha xil usul bilan boyitiladi?

8. Xom ashyoni kompleks ishlatilishi deganda nimani tushunasiz?

9. Suvning sanoatdagi vazifalari. Suvning turlari va sifati.

10.Suvning qattiqligi va uni yo’qotish usullari.

11.Ichimlik suvi va uning ko’rsatkichlari.

12.Sanoat suvlarini tozalash usullari.

13.Kimyo sanoatidagi energiyaga bo’lgan talablar haqida ma‘lumot bering.

14.Elementar azotning fizik-kimyoviy xususiyatlari haqida.

15.Elementar azotning zahirasi va xom ash‘yosi.

16.Ammiak sintezida kanday katalizatorlar  ishlatiladi?

17.Ammiak xosil bulishida necha xil mexanizmlarni bilasiz?

18.Ammiak sintezi asosiy katalizatori nima va uni tayerlashda qanday

aktivatorlar qo’llaniladi?

19.Nitrat kislotasi kuyuk eritmasi metallarga kanday ta‘sir etadi?

20.Nitrat kislotasi fizik hususiyatlarini ifodalang?

29

21.Nitrat kislota olishning necha xil usulini bilasiz?

22.Qaynar qatlamni qanday tushunasiz.

23.Sulfat kislotasini ishlab chiqarish texnologiyasi (kontakt va nitroza usuli).

Uni yaxshilashdagi zamonaviy yo’nalishlar.

24.Nitroza usuli bilan sulfat kislota ishlab chiqarishda azot oksidlarining

ahamiyati nimada?

25.Bog’lovchi moddalar texnologiyasi qanday?

26.G’isht olish texnologiyasi va unga ishlatiladigan xom ashyolar qaysilar?

27.Portlandtsement tarkibi, olish texnologiyasi va xom ashyosi qaysilar?

28.Shisha turlarini ko’rsating?

29.Mineral o’g’itlar turlari qaysilar?

30.Mineral o’g’itlarni olish texnologiyasi, qurilmalarini ko’rsating?

31.Azotli o’g’itlar texnologiyasi va xom ashyosini ayting?

32.Kaliyli o’g’itlar xom ashyosi va texnologiyasini ayting?

33.Fosfogips, qo’shsuperfosfatlarni olinishi va xom ashyosi qanday?

34.Cyyuq yoqilg’ilarni qayta ishlash va uning mahsulotlarini ko’rsating?

35.Metanol ishlab chiqarish texnologiyasini tushuntiring?

36.Yuqori bosimda PE olishning aosiy bosqichlarini ko’rsating?

37.Qaynab turgan qatlamdagi PE ning yuqori va past bosimli PE dan afzalligini

ko’rsating?

38.Poliolefinlar, PS, PVX larning ishlatilish sohalari qaysilar?

39.Umumiy qo’llanishdagi Polistirolni zarbaga chidamli PS dan farqi qanday?

40.Cuyuq yoqilg’ilarni qayta ishlash va uning mahsulotlarini ko’rsating?

41.Chiqindi gazlarni tozalashning potashli usuli nimadan iborat?

42.Kolchedanni yoqish o’choqlarni qanday turlarini bilasiz?

43.Mexanik tokchalik o’choq qanday ishlaydi?

44.«Qaynar qatlamli» o’choqning afzalliklari nimadan iborat?

45.Tsiklonli o’choq qanday ishlaydi?

46.Metanni to’lik va to’liksiz oksidlash jarayonlari reaktsiyalari qanday

ifodalanadi?

47.Metanni suv bug’i bilan konvertsiyasiga qanday texnologik omillar ta‘sir

etadi?

48.Metanni suv bug’i bilan reaktsiyasi avtotermik tarzda amalga oshirilishi

uchun nima qilinadi?

49.Metan konvertsiyasi jaraenida asosan qanday katalizatorlar ishlatiladi?

50.Metanni suv bug’i bilan konversiyasi qanday boskichlardan iborat?

51.Karbamid tarkibidagi bog’langan azot necha % ni tashkil etadi va u qanday

shaklda?

52.Karbamidni xalk xo’jaligidagi ahamiyati?

53.Karbamid sintezini qanday usullarini bilasiz?

54.To’g’ridan- to’g’ri sintez usuli qanday bosqichlardan iborat?

55.Karbamid sinteziga texnologik omillar qanday ta‘sir etadi?

30

56.Ammiakni oksidlab azot monooksidi hosil qilish uchun qanday katalizator

ishlatiladi?

57.Kuldiruvchi gaz nimadan iborat?

58.Nima uchun harorat pasaytirilganda azot monooksidini  oksidlanish tezligi

ortadi?

59.Yonilg’i ta‘rifi, turlari, tarkibi va ko’rsatkichlari qanday?

60.Yonilg’ilarni qayta ishlash usullari ko’rsating?