1
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA‘LIM VAZIRLIGI
QARSHI MUHANDISLIK – IQTISODIYOT INSTITUTI
«Kimyoviy texnologiya» kafedrasi
UMUMIY KIMYOVIY TEXNOLOGIYA
FANIDAN NAZORAT SAVOLLARI
5522400 –Kimyoviy texnologiya (Yuqori molekulali birikmalar, plastmassa va
elastomerlar ishlab chiqarish bo’yicha), 5522400 –Kimyoviy texnologiya
(Noorganik moddalar va mineral o’g’itlar ishlab chiqarish bo’yicha),
5525100 – Tabiiy energiya tashuvchilar va uglerodli materiallarni qayta
ishlash kimyoviy texnologiyasi va 5850100- «Atrof muhit muhofazasi» ta‘lim
yo’nalishlari 3-kurs talabalari uchun
USLUBIY KO’RSATMA
Qarshi – 2010 y
2
Tuzuvchi: t.f.n. Z.T. Ro’zieva
Taqrizchilar: t.f.n. G.X. Jo’raeva
t.f.n. M.G.Xurramov
Uslubiy ko’rsatma «Kimyo va kimyoviy texnologiya» kafedrasining “___”______
2008 yildagi (___ bayonnoma) yig’ilishida va Texnologiya fakulteti Uslubiy
komissiyasining «____» _______ 2008 yildagi (___ bayonnoma) yig’ilishida
tasdiqlanib, foydalanishga tavsiya etilgan.
3
SO’Z BOSHI
Kimyoviy ishlab chiqarish xalq xo’jaligining asosiy tarmoqlaridan biri
hisoblanadi. Kimyoviy texnologiya esa kimyoviy ishlab chiqarishning asosini
tashkil etadi. Xom ashyodan unumli foydalanish, mahsulot unumi va sifatini
oshirish, texnologik jarayonlarni soddalashtirish kabi muammolar kimyoviy
texnologiya bilimlaridan atroflicha foydalanilgan holda ochiladi. Madomiki
shunday ekan, ishlab chiqarishdagi turli ekalogik muammolar ham kimyoviy
texnologiya fanini chuqur o’rganish orqali hal etiladi.
Ushbu uslubiy ko’rsatma Qarshi muhandislik-iqtisodiyot institutining
5522400-“Kimyoviy texnologiya” va 5850100- «Atrof muhit muhofazasi»
ta‘lim yo’nalishlari bo’yicha bakalavlar tayyorlash uchun «Umimiy kimyoviy
texnologiya» fanidan O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta‘lim
vazirligi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dastur asosida yozilgan.
Ushbu uslubiy ko’rsatmada talabalarni «Umimiy kimyoviy texnologiya»
fanidan o’zlashtirish sifatini oshirish maqsadida tegishli nazorat savollarini
talabalarga fan o’qitilishidan oldindan taqdim etish ko’zda tutilgan bo’lib,
ushbu nazorat savollari asosida talabalar bilimi mazkur fandan baholanadi.
4
1-OB NAZORAT (TEST) SAVOLLARI
1. «Hunar fani» ma‘nosini beradigan atamaning nomi
A. Texnologiya
B. Metrologiya
S. Fiziologiya
D. Mexanika
2. Boshlang’ich xom ashyoni kerakli mahsulotga aylantirish uchun
qaratilgan kimyoviy, fizik-kimyoviy jarayonlar yig’indisi
A. Kimyoviy-texnologik sistema.
B. Kimyoviy texnologik jarayon.
S. Fizikaviy jarayonlar sistemasi.
D. Kimyoviy jarayonlar.
3. Reagentlar reaktsiya kechadigan qurilmadan bir marta o’tganda
hosil bo’lgan mahsulot miqdori
A. Reaktsiya mahsuloti.
B. Reaktsiya unumi.
S. Hosil bulish darajasi.
D. Reaktsiya tezligi.
4. Vaqt birligi ichida bitta ishchi tomonidan tayyorlanadigan mahsulot
birligi.
A. Maxsulot tannarxi.
B. Reaktorning unumdorligi.
S. Reaktorning xosil kila olish kuvvati.
D.Mexnat unumdorligi
5. Kimyoviy reaktsiyalar olib boriladigan qurulma – bu ...
5
A. Absorber.
B. Desorber.
S. Adsorber.
D. Reaktor.
6. Gaz va suyuqliklarni suyuqlik sirtiga yutilish jarayoni bu ...
A. Absorbtsiya.
B. Desorbtsiya.
S. Adsortsiya.
D. Issiklik almashtirish.
7. Gaz va suyuqliklarni qattiq jism sirtiga yutilish jarayoni bu
A. Absorbtsiya.
B. Desorbtsiya.
S. Adsortsiya.
D.Issiklik almashtirish
8. Qattiq jism sirtidan gaz va suyuqliklarni ajralib chiqish jarayoni bu
A. Absorbtsiya.
B. Desorbtsiya.
S. Adsortsiya.
D.Issiklik almashtirish
9. Suyuklik sirtidan gaz va suyuqliklarni ajralib chiqish jarayoni bu ...
A. Absorbtsiya.
B. Desorbtsiya.
S. Adsortsiya.
D. Issiklik almashtirish
10. Ikki komponentli binar sistemani tarkibiy qismga ajratish jarayoni
bu ...
A. Absorbtsiya.
B. Desorbtsiya.
S. Adsorbtsiya.
D. Rektifikatsiya.
11. Kimyoviy jarayonlar va reaktsiyalar tezligini o’rganadigan soha.
6
A. Dinamika.
B. Kinetika.
S. Termodinamika.
D.Konvektsiya.
12. Issikliq yutilish bilan boradigan kimyoviy texnologik jarayon.
A. Ekzotermik.
B. Termodinamik.
S. Endotermik.
D. Izotermik
.
13. Issiklik chiqishi bilan boradigan kimyoviy texnologik jarayon.
A.Ekzotermik.
B.Termodinamik.
S.Endotermik.
D.Konvektsiya.
14. Nasos va kompressordagi suyuqlik va gazlarning harakatini yuzaga
keltiruvchi asosiy harakatlantiruchi kuch.
A.Harorat farqi.
B.Kontsentratsiya farqi.
S.Bosim farqi.
D.Qovushqoqlik.
15. Issiqlik almashinish jarayoni uchun asosiy harakatlantiruvchi kuch.
A.Harorat farqi.
B.Kontsentratsiya farqi.
S.Bosim farqi.
D.Qovushqoqlik.
16. Massa almashinish jarayoni uchun asosiy harakatlantiruvchi kuch.
A.Harorat farqi.
B.Kontsentratsiya farqi.
S.Bosim farqi.
D.Qovushqoqlik
.
17. So’rish bosim
1
–ning chiqish bosimi
2
–dan farqi ya‘ni
2
/
1
< 1,1
bo’lganda havo va gaz haydovchi moslamaning nomi.
7
A. Nasos
B. Kompressor.
S. Puflagich.
D. Ventilyator.
18. So’rish bosim
1
-ning chiqish bosimi
2
dan farqi ya‘ni
1,1<
2
/
1
<3,0 dan kichik bo’lganda havo va gaz haydovchi moslamaning
nomi.
A. Nasos
B. Kompressor.
S. Puflagich.
D. Ventilyator
.
19. So’rish bosim
1
-ning chiqish bosimi
2
dan farqi ya‘ni
2
/
1
>3,0
dan katta bo’lganda havo va gaz haydovchi moslamaning nomi.
A. Nasos
B. Kompressor.
S. Puflagich.
D. Ventilyator.
20. Suyuqliklarni uzatish, gazlarni siqish va uzatish, tindirish,
tsentrifugalash, suyuqliklarni aralashtirish kabi jarayonlar ... deyiladi.
A. Mexanik jarayonlar.
B. Kimyoviy jarayonlar.
S. Massa almashinish jarayonlari.
D. Gidromexanik jarayonlar.
21. Isitish, sovutish, bug’latish, bug’larni sovutish kabi jarayonlar
...deyiladi.
A. Mexanik jarayonlar.
B. Kimyoviy jarayonlar.
S. Massa almashinish jarayonlari.
D. Issiklik almashinish jarayonlari.
22. Absorbtsiya, Adsorbtsiya, Desorbtsiya, Rektifikatsiya, Ekstraktsiya,
Kristallizatsiya, quritish kabi jarayonlar ... deyiladi.
8
A. Mexanik jarayonlar.
B. Kimyoviy jarayonlar.
S. Massa almashinish jarayonlari.
D. Issiklik almashinish jarayonlari.
23. Kimyoviy reaktsiya sodir buladigan jarayonlarga ...deyiladi.
A. Mexanik jarayonlar.
B. Kimyoviy jarayonlar.
S. Massa almashinish jarayonlari.
D. Issiklik almashinish jarayonlari.
24. Sochiluvchan materiallarning transport vositasi bilan uzatish, qattiq
jismlarni maydalash, bir xil navlarga ajratish uchun elash, moddalarni
aralashtirish kabi jarayonlar ... deyiladi.
A. Mexanik jarayonlar.
B. Kimyoviy jarayonlar.
S. Massa almashinish jarayonlari.
D. Issikliq almashinish jarayonlari.
25. Reynolds kriteriyasining o’lchov birligi.
A.
m/s
B.
m.
C.
kg/m
3
D.
yo’q
26. Laminar zayl uchun Re kriteriyasi
A. 2320 dan katta.
B. 2320 dan kichik
S. 2320 ga teng
D. 10000 dan katta
27. Turbulent zayl uchun Re kriteriyasi
A. 2320 dan katta.
B. 2320 ga teng
S. 2320 dan 10000 oraligida
D. 10000 dan katta
9
28. Laminar zayldan turbulent zaylga o’tish sohasida Re kriteriyasi
A. 2320 dan katta.
B. 2320 ga teng
S. 2320 dan 10000 oraligida
D. 10000 dan katta
29. Nasoslarni tanlashga e‘tibor beriladigan parametrlar.
A. Bosim, harorat, kontsentratsiya.
B. Bosim, harorat, quvvat.
S. Qisuv va ko’tarish balandligi, bosim
D. Qisuv va ko’tarish balandligi, quvvat
30. Qattiq jism (masalan quvur devori) bilan unga tutash bo’lgan
suyuqlik yoki gaz orasidagi issikliq almashinuviga ... deb ataladi.
A. Issiklik uzatilishi.
B. Issiqlik berish
S. Solishtirma issiqlik sig’imi
D. Issiqlik oqimining zichligi
31. Issiqlikning issiqroq suyuklikdan, suyuqlikka idish devori orqali
o’tishga ... deb ataladi.
A. Issiklik uzatilishi.
B. Issiklik berish
S. Solishtirma issiklik
D. Issiklik okimining zichligi
32. Muayyan yuza orqali vaqt birligi ichida o’tadigan issiqlik oqimi ... deb
ataladi.
A. Issiqlik uzatilishi
B. Issiqlik berish
S. Solishtirma issiqlik oqimi
D. Issiqlik oqimi
33. Vaqt birligi ichida 1m2 yuzadan o’tadigan issiqlik oqimi ... deb
ataladi.
A. Issiqlik uzatilishi
B. Issiqlik berish
S. Solishtirma issiqlik
10
D. Issiqlik sig’imi
34. Sulfat kislota ishlab chiqarishda boshlang’ich xom ashyolar qaysi
guruhda keltirilgan.
. SO
2
va
CO
3
;
. H
2
S; S, FeS
2
S. H
2
S va SO
2
D. H
2
S va SO
3
35. Sulfat kilota ishlab chiqarishdagi II bosqich mahsuloti.
. SO
2
;
. SO
3
S. H
2
S
D. S
36. Sulfat kilota ishlab chiqarishda qo’llaniladigan katalizator.
. AI
2
O
3
. Fe
2
O
3
S. V
2
O
5
D. Pt
37. 1 tonna sulfat kislotasi olish uchun nazariy jihatdan qancha
oltingugurt (IV) oksidi kerak bo’ladi.
A. 63,31 kg
B. 6,331 kg
S. 653,1 kg
D. 6531 kg
38. Kontakt usulda sulfat kislota olishda H
2
S ni dastlabki xom ashyo
sifatida foydalanganimizda reaktsiya necha bosqichda amalga oshiriladi
. 1
. 2
S. 3
D. 4
39. Nima uchun oltingugurtni yondirganimizda faqat oltingugurt (IV)
oksidi hosil bo’ladi? Chunki...
11
A. Kislorod yetishmaydi
B. Oltingugurt yaxshi yonmaydi
S. Oltingugurt yetishmaydi
D. Katalizator yo’q.
40. Ammiak ishlab chiqarishda asosiy xom ashyo guruhini aniqlang.
A. Xavo va suv
B. Azot va suv
S. Xavo va azot
D. Azot va vodorod
41. Ammiak ishlab chiqarishda asosiy katalizator.
. AI
2
O
3
. Fe
2
O
3
S. FeO
D. Fe
3
O
4
42. Sanoatda suvning muvaqqat qattiqligini yumshatish qanday modda
yordamida amalga oshiriladi?
A. Ohak yordamida.
B. Soda yordamida.
S. Suvni qaynatish yordamida.
D. Kationitlar yordamida.
43. Sanoatda suvning doimiy qattiqligini yumshatish qanday modda
yordamida amalga oshiriladi?
A. Ohak yordamida.
B. Soda yordamida.
S. Suvni qaynatish yordamida.
D Kationitlar yordamida
.
44. Sanoatda suvning umumiy qattiqligi qanday usullarda amalga
oshiriladi?
A. Soda-ohakli va ion almashinish usullarida.
B. Faqat soda bilan ishlov berish bilan.
S. Faqat ohak bilan ishlov berish bilan.
D. Hamma javoblar to’g’ri.
12
45. Uy-ro’zg’or sharoitida suv qanday yumshatiladi?
A. Suv muzlatiladi.
B. Suv qaynatiladi.
S. Suvga soda solinadi.
D. B va C javoblar to’g’ri
46. Nitrat kislotasini olish uchun birinchi bosqich reaktsiyaning amalga
oshirishda qaysi katalizatordan foydalaniladi?
. AI
2
O
3
. Fe
2
O
3
. FeO
D. Pt
47. Azot bog’lovchi moddalarini olishning necha xil usuli bor?
A. Biologik va kimyoviy usul.
B. Tsianamid, ammiak usuli
S. Yoy, sianamid, ammiak usuli.
D. Barcha javob to’g’ri.
48. Temirning eng muhim rudalarini ko’rsating
A. Magnitli tosh, qizil temirtosh, qo’ng’ir temirtosh, pirit.
B. Ohaktosh, marmartosh, barcha temir tutgan toshlar.
S. Kimyoviy jarayonlar asosida olingan barcha temir tuzlari.
D. Hamma javoblar to’g’ri
.
49. Sanoatda nitrat kislotasini olish usullarini belgilang
A. Selitradan nitrat kislota olish.
B. Yoy metodidan foydalanib, havodan nitrat kislota olish.
S. Ammiakni oksidlab nitrat kislota olish.
D. Hamma javob to’g’ri
.
50. Hozirgi zamonda nitrat kislotasi qaysi usul bilan olinadi?
A. Selitradan nitrat kislota olish.
B. Yoy metodidan foydalanib, havodan nitrat kislota olish.
S. Ammiakni oksidlab nitrat kislota olish.
13
D. Hamma javob to’g’ri.
51. Nitrat kislotasi ishlab chiqarishda havoga chiqariladigan zaharli gazni
belgilang
A. N
2
O
B. NO
S. NO
2
D. N
2
O
5
52. Kimyo sanoatida ishlab chiqariladigan mineral o’g’itlar turlarini
belgilang.
A. Fosforli o’g’itlar.
B. Azotli o’g’itlar.
S. Kaliyli o’g’itlar.
D. Hamma javob to’g’ri
53. Superfosfat deganda nimani tushunasiz?
A. Kaltsiy digidrofosfat bilan gips aralashmasining maydalangan yoki
donador holga keltirilgan fosforli o’g’itni.
B. Tarkibida nisbatan kam oziq moddalar o’zlashtirilgan fosfor (V)
oksidi bor bo’lgan o’g’itni.
S.. Tarkibida suvda erimaydigan, ammo tuproqda bo’ladigan kislotalarda
eriydigan kaltsiy gidrofosfatni.
D. Hamma javob to’g’ri.
54. Oddiy superfosfat deganda qaysi o’g’itni tushunasiz?
A. Kaltsiy digidrofosfat bilan gips aralashmasining maydalangan yoki
donador holga keltirilgan fosforli o’g’itni.
B. Tarkibida nisbatan kam oziq moddalar o’zlashtirilgan fosfor (V)
oksidi bor bo’lgan o’g’itni.
S. Tarkibida suvda erimaydigan, ammo tuproqda bo’ladigan
kislotalarda eriydigan kaltsiy gidrofosfatni.
D. Hamma javob to’g’ri.
55. Peritsipitat deganda qanday o’g’itni tushunasiz?
14
A. Kaltsiy digidrofosfat bilan gips aralashmasining maydalangan yoki
donador holga keltirilgan fosforli o’g’itni.
B. Tarkibida nisbatan kam oziq moddalar o’zlashtirilgan fosfor (V)
oksidi bor bo’lgan o’g’itni.
S. Tarkibida suvda erimaydigan, ammo tuproqda bo’ladigan
kislotalarda eriydigan kaltsiy gidrofosfatni.
D. Hamma javob to’g’ri
56. Ammofos ishlab chiqarish uchun asosiy xom ashyoni belgilang.
A.
H
3
PO
4
, Ca
3
(PO
4
)
2
B. H
3
PO
4
, Ca SO
4
C. H
3
PO
4
, NH
3
D. H
3
PO
4
, HCl
57. Kaliyli selitra ishlab chiqarishda asosiy xom ashyoni belgilang.
A.
KCl, H
2
SO
4
B.
KCl, NaNO
3
C.
KCl, NH
4
NO
3
D B C
œ
58. Nitrofoska ishlab chiqarishda asosiy xom ashyoni belgilang.
A. (NH
4
)
2
HPO
4
, KCl, NH
4
NO
3
B. (NH
4
)
2
HPO
4
, K
2
SO
4
, NH
4
NO
3
S. (NH
4
)
2
HPO
4
, H
2
SO
4
, NH
4
Cl
D. A va B javoblar to’g’ri.
59. Qazilma ko’mirning eng qadigisi, zichligi katta bo’lgan, yaltiroq
modda, tarkibida 95 % uglerod bo’lgan ko’mir nomini belgilang.
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
60. Qazilma ko’mirlarning ichida eng ko’p ishlatiladigan tarkibida 75-
90% uglerod bo’lgan ko’mir nomini belgilang.
15
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
61. Qazilma qo’mirlar ichida eng yoshi, tarkibida 65-70% uglerod
bo’lgan ko’mir nomini belgilang.
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
62. Yonganda eng kam kul hosil bo’ladigan ko’mir nomini belgilang.
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
63. Yonganda eng ko’p kul hosil bo’ladigan ko’mir nomini belgilang.
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
64. Yonganda eng ko’p energiya chiqaradigan ko’mirning nomini
belgilang.
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
65. So’ngi vaqtda qaysi qo’mirdan suyuq yoqilg’i turlari-benzin va
kerosin olinmoqda
A. Antratsit.
B. Toshko’mir.
S. Qo’ng’ir ko’mir.
D. Hamma javob to’g’ri.
66. Respublikamizdagi ko’mir koni nomlarini belgilang
A. Angren
B. Sharg’un
16
S. Chirchiq
D. A va B javoblar to’g’ri
67. Qattiq yoqilg’i qatorini qo’rsating
A. Ko’mir, torf, o’tin, koks.
B. Ko’mir, neft mahsulotlari.
S. Benzin, kerosin, metil spirti.
D. Metan, propan, etan.
68. Suyuq yoqilg’i qatorini ko’rsating
A. Ko’mir, torf, o’tin, koks.
B. Ko’mir, neft mahsulotlari.
S. Benzin, kerosin, metil spirti.
D. Metan, propan, etan.
69. Gaz yoqilg’i qatorini ko’rsating
A. Ko’mir, torf, o’tin, koks.
B. Ko’mir, neft mahsulotlari.
S. Benzin, kerosin, metil spirti.
D. Metan, propan, etan.
70. Respublikamizdagi eng ko’p neft va gazni yetkazib beradigan viloyat
nomini belgilang
A. Qashqadaryo viloyati
B. Andijon viloyati
S. Buxoro viloyati
D. Samarqand viloyati
71. Portlandtsement olishdagi maksimal xarorat
. 1100
0
;
. 1150
0
;
S. 1450
0
;
D. 1250
0
;
72. Portlandtsement klinkerining mineralogik tarkibi
17
. CaCO
3
.
Al
2
O
3
; y SiO
3
.
zH
2
O ; CaSO
4
.
0,5 H
2
O;
SiO
2
;
B. CaO
.
SiO
2
; Al
2
O
3
.
CaSO
4
; CaO
.
Fe
2
O
3
;
S. 2CaO
.
SiO
2
n H
2
O; Ca(OH)
2
; 3CaO
.
Al
2
O
3
.
n
H
2
O; Fe
2
O
3
.
n H
2
O;
D. 3CaO
.
SiO
2
; 2CaO
.
SiO
2
; 3CaO
.
Al
2
O
3
; 4CaO
.
Al
2
O
3
.
Fe
2
O
3
;
Do'stlaringiz bilan baham: |