Umumiy jismoniy tayyorgarlik

Andijon davlat universiteti

• Andijon davlat universiteti
• Jismoniy madanyat fakulteti xotin-qizlar yo’nalishi 4-bosqich 404-guruh talabasi
• Abduhalilova Komila

Bosqon
Reja

• Uloqtirish texnikasini
• Umumiy jismoniy tayyorgarlik
• M axsus jismoniy tayyorgarlik

. Bosqon uloqtirish m usobaqalarida qatnashish. Uslubiy ko'rsatmalar. Uloqtirish texnikasini takom illashti- rayotganda, yuqorida ko‘rsatib o'tilgan maxsus m ashqlarni mashg'ulotlarga kiritish kerak. Bosqon uloqtirish malakasini m ustahkam lash uchun asbobni bir kuch bilan uloqtirish ayniqsa muhim. Bu sportchini musobaqaga yaxshi tayyorlaydi. Ko'pgina trenirovka mashg'ulotlariga, hattoki qishda ham , uloqtirish texni­ kasini takom illashtiruvchi m ashqlarni kiritish lozim. Texnikani takom illashtirish davrida, uloqtirish texnikasining kuchli va zaif tom onlarini aniqlash uchun o‘z texnikasini va boshqa (yetakchi) uloqtiruvchilarning texnikasini kinoanaliz qi­ lish ayniqsa m uhim ahamiyatga ega.
Bosqon uloqtiruvchilarning maxsus mashqlari Bosqon uloqtiruvchilarni tayyorlashda asosan ularning um u­ miy va maxsus jismoniy tayyorgarligiga katta e’tibor berish kerak, chunki kichik texnik tayyorgarlikni o'zlashtirish mum kin, katta mashqlar miqdorini bajarish bilan har bir mashq boshlanishi, ma- lakali iloqtiruvchi ham mashqda cho‘zilishi, muskullarning harakat qilishi, asosan bel, yelka, kurak va oyoq, chunki ko‘plab uloqtirish harakati ham orqaga, yonga va aylanib amalga oshiriladi. Shuning uchun bosqon uloqtiruvchilarda boshqa turdagi yengil atletikachi- lardan farq qilgan holda bel, yelka, kurak va oyoq muskullari na- faqat kuchli harakat qilish balki elastik bo‘lishi ham shart. Maxsus m ashqlar orqali m ushaklar kuchini, bo‘g‘imlardagi harakatchanlikni, egiluvchanlikni, harakat tezligini va chidam li- ligini rivojlantirish m um kin. Oyoqlar yelka kengligida, o'ng qo'lda yuqoridan yadroni ushlagan holda o'ngga egilib, yadro yelka barobariga tushiriladi va yondan yuqoriga yadroni uloqtirib, chap qo'lda ilib olinadi. Yadroni qo'ldan- qo'lga uloqtirib ilib olish jarayonida oyoqlar tizza bo'g'im idan biroz bukiladi.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik (UJT-2) haftasi 1-kun. Sherik bilan egiluvchanlikni rivojlantiruvchi badan qizdirish mashqlari. Shtanga bilan bajariladigan mashqlar: shtan­ gani yelkaga olib burilishlar, egilishlar; dast ko'tarish, ustuncha- lardan va ularsiz dast ko‘tarib tortishlar, yelkada va ko'krakdagi shtanga bilan o 'tirib -tu rish lar — 6—10 m artadan takrorlash, jam i 20—25 yondashuv (65—80%). G im nastika snaryadlarida mashq bajarish. Oyoqlar yelka kengligida, yadroni ikki qo’llab bosh 
2-kun. To‘ldirm a to‘plar bilan badantarbiya mashqlari. Q adoqtoshlarni aylantirish (16-22 kg) - ikki qoMlab har ikka­ la tomonga 8—10 m artadan, jam i 10 m arta yondashuv. Yadro, qadoqtoshlar yoki og‘irlikni (16 kg) joyidan turib va bir bor buri­ lish bilan uloqtirish, jam i 60—80 m arta. Joyida va oldinga siljib sakrashlar — 15 m artadan, har bir oyoqda 4—5 m arta takrorlash. Startdan yugurish — 6—8 m arta va 100 m tezlanishlar — 2 m arta.
3-kun. Badan qizdirish mashqlari. G im nastika devori vayakka- cho‘pda qorin, orqa va yelka kamari m ushaklarini rivojlantiruvchi mashqlar. Akrobatika. Basketbol, voleybol o'ynash — 45 daq.. 4-kun.__Dam_olish._5-kun.>4-kun.__Dam_olish._5-kun.__1-kun_dasturi_boyicha._6-kun.>4-kun.'>4-kun.__Dam_olish._5-kun.'>4-kun.__Dam_olish._5-kun.__1-kun_dasturi_boyicha._6-kun.'>4-kun. Dam olish. 5-kun. 1-kun dasturi bo'yicha. 6-kun. 2-kun dasturi bo‘yicha. Sust su r’atda yugurish — 15— 20 daq.. 7-kun. Dam olish. Jami: qadoqtoshni aylantirish — 160—200 m arta, qadoqtosh, og‘irlikni uloqtirish — 120—160 m arta, shtanga bilan bajariladigan 158
mashqlar, jam i 4 0 -5 0 yondashuv, takrorlar - 3 00-500, sakrash­ lar - 240-300.
M axsus jismoniy tayyorgarlik (M JT ) haftasi 1-kun. Sherik bilan egiluvchanlikni rivojlantiruvchi badan qiz­ dirish mashqlari. Shtangani yelkaga olib burilish va egilishlar. Shtanga bilan bajariladigan mashqlar. Cho'nqayib o‘tirmay, tor va keng ushlagan holda dast ko‘tarib ustunchaga qo'yish, dast ko‘tarib tortishlar, shtanga bilan o'tirib-turishlar — 6—8 m ar­ tadan, jam i 20 yondashuvgacha (70—85%). 16—32 kg qadoqtoshni bir yoki ikki qo‘l bilan (bosqonni ushlagandek) ikkala tom onga 8—10 m artadan aylantirish, jam i 8-10 yondashuv. To‘ldirma to'plar bilan badan qizdirish mashqlari. Bosqonni burilishlar bilan dastlabki aylantirish — 30 daq.. Tur­ gan joyda va bir m arta burilish bilan yadro, to‘ldirm a to'plar, qadoqtoshlar yoki og'irlikni uloqtirish — 100—120 m arta. Bir oyoqdan ikkinchisiga va bir oyoqda o ‘n karra sakrash, jam i 10 m arta, tezlanib yugurib kelishdan 2—4 yugurish qadam ida. Start- dan yugurish — 6—8 m arta, 60—80 m tezlanishlar — 3—4 m arta.
3-kun. Egiluvchanlikni rivojlantiruvchi m ashqlardanfoydalanib badan qizdirish. Shtanga bilan burilish va egilishlar; qaychisimon usulda ko‘krakka yoki ustunchaga ko'tarish, tagliklardan yoki ularsiz tortib ko'tarish, yarim cho'nqayib va cho'nqayib o'tirib- turishlar — 5—6 m artadan, jam i 25 yondashuv (70—90%). G im ­ nastika devori va halqalarda bajariladigan mashqlar. 4-kun. Dam olish. 5-kun. Sherik bilan egiluvchanlikni rivojlantiruvchi badan qizdirish mashqlari. Bosqonni bir va uch burilishdan uloqtirish — 25—30 m arta (yaxshisi ochiq havoda). Basketbol o'ynash yoki sust sur’atda yugurish — 15—20 daq..
6-kun. T o id irm a to 'p lar bilan badan qizdirish m ashqlari. Q adoqtosh bilan m ashqlar: bir va ikki qo'l bilan aylanti­ rish, jonglyorlik qilish, siltab ko'tarishlar, jam i 8 -1 0 yon­ dashuv. Shtangani yelkaga ko'krakka olib cho'nqayib va yarim cho'nqayib o 'tirib -tu rish la r - 5 - 8 m artadan, jam i 20 m arta- gacha yondashuv (70—85%). H ar xil usulda sakrashlar 100— 159
120 bor itarilishgacha. G im nastika snaryadlarida bajariladigan mashqlar. 7-kun.