Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

Toʻgʻri chiziqli tekis tezlanuvchan harakat 
21.
Boshlangʻich tezliksiz toʻgʻri chiziqli tekis tezlanuvchan harakatda “toq 
sonlar qonuni” ning oʻrinlanishini isbotlang: jismning ketma-ket teng vaqt 
intervallaridagi bosib oʻtgan yoʻllari nisbati ketma-ket toq sonlar nisbati 
kabidir: 
s
1
:s
2
:…:s
n
 = 1:3:…(2n-1).
22.
Erkin tushayotgan jism oxirgi 
s=30 m
yoʻlni 
t=0,5 s
da oʻtdi. Jism qanday 
H
balandlikdan tushgan? 
23.
Erkin tushayotgan jism oxirgi sekundda yarim yoʻlni oʻtdi. Jism qanday 
H
balandlikdan va qancha 
t
vaqtda tushgan? 
24.
Harakatlanayotgan poyezddan oxirgi vagon ajralib qoldi. Poyezd tezligini 
oʻzgartirmay harakatini davom ettirdi. Vagon toʻxtaguncha oʻtgan vaqtdagi 
poyezd va vagonning bosib oʻtgan yoʻllarini taqqoslang. Vagon tezlanishi 
doimiy deb hisoblansin. 
α 
v
2 
v
1 

---

14 
25.
Poyezddan kechikkan yoʻlovchi platformaga kelgan paytda oxirgidan oldingi 
vagon uning yonidan t
1
vaqtda, oxirgi vagon esa t
2
vaqtda oʻtib ketdi. 
Poyezdning harakatini tekis tezlanuvchan deb hisoblab, yoʻlovchi qancha 
vaqtga kechikkanligini aniqlang. Vagonlarning uzunliklari bir xil.
26.
Qiya tekislikda etagidagi sharchaga qiya tekislik boʻylab yuqoriga 
boshlangʻich tezlik berildi. Boshlangʻich 
l=30 cm
yoʻlni ikki holda: 
koʻtarilayotib 
t
1
=1 s
da va tushayotib 
t
2
=2 s
da oʻtdi. Harakatni tekis tezla-
nuvchan deb hisoblab, sharchaning 
v
0
boshlangʻich tezligi va 
a
tezlanishini 
aniqlang. 
27.
Jism 100 m balandlikdan boshlangʻich tezliksiz tushyapti. Jism oʻz yoʻlining 
birinchi va oxirgi metrlarini qanday vaqtlarda oʻtadi? Jism oʻz harakat 
vaqtining birinchi va oxirgi sekundlarida qanday yoʻllarni oʻtadi? 
28.
Agar ikkinchi tomchi uzilganidan 2 s dan keyin tomchilar orasidagi masofa 
25 m ga teng boʻlsa, tomchilar qanday vaqt intervali bilan uzilgan? 
29.
Jism 
v
0
boshlangʻich tezlik bilan vertikal yuqoriga otildi. U oʻz trayektoriya-
sining eng yuqori nuqtasiga chiqqan paytda u otilgan nuqtadan huddi shunday 
boshlangʻich tezlik bilan ikkinchi jism vertikal otildi. Jismlar qanday 
balandlikda uchrashadi? 
30.
Ikki jism bir nuqtadan bir xil 19,6 m/s boshlangʻich tezlik bilan vertikal 
yuqoriga 0,5 s vaqt intervali bilan otildi. Ikkinchi jism otilganidan qancha 
t
vaqtdan keyin va qanday 
h
balandlikda ular uchrashadi? 
31.
Jism 
H=45 m
balandlikdan erkin tusha boshladi. U bilan bir vaqtda 
h=24 m
balandlikdagi nuqtada joylashgan jism vertikal yuqoriga otildi. Ikkala jism 
yerga bir xil vaqtda tushadi. 
g=10 m/s
2
deb hisoblab, ikkinchi jismning 
boshlangʻich tezligini aniqlang. 
32.
Lift 
a=2,2 m/s
2
tezlanish bilan koʻtarila boshladi. Uning tezligi 
v=2,4 m/s
ga 
erishgan paytda lift kabinasi shiftidan gayka tusha boshladi. Gaykaning 
tushish vaqtini va uning Yerga nisbatan koʻchishini aniqlang. Lift 
kabinasining balandligi 
H=2,5 m.
33.
Gorizont bilan α burchak tashkil qiluvchi qiyalikka 
ega prizmaga A jism qoʻyildi. Prizmani A jism 
ostidan chiqarib olish uchun ya’ni A jism erkin 
tushishi uchun prizmaga gorizontal qanday 
a
tezlanish berish kerak?
34.
Changʻichi togʻda 
s
1
=60 m
yoʻlni 
t
1
=15 s
da oʻtdi va gorizontal yoʻlda yana 
s
2
=30 m
yoʻl oʻtib toʻxtadi. Changʻichining tushish oxiridagi v
1
tezligini va 
gorizontal yoʻldagi 
a
2
tezlanishini toping. Tezlikning vaqtga bogʻliq grafigini 
chizing. 
33-masalaga. 
α 
A 

---

15 
35.
Poyezd ikki stansiya orasidagi 
s=17 km
masofani 
v
oʻrt
=60 km/h
oʻrtacha tez-
lik bilan oʻtdi. Tezlashib olish va tormozlanish uchun u 
t
1
=4 min
sarfladi, 
qolgan vaqtda esa doimiy 
v
tezlik bilan harakatlandi. Bu 
v
tezlik nimaga teng? 
36.
Elastik gorizontal plita ustiga H balandlik-
dan poʻlat sharcha erkin tushadi. Sharcha 
balandligi va tezligining vaqtga bogʻliq 
grafigini chizing. Plita bilan urilish davomiy-
ligini hisobga olmang. 
37.
Rasmda 
x
oʻqi boʻyicha harakatlanayotgan 
jism 
v
x
(t)
tezligining vaqtga bogʻliq grafigi 
koʻrsatilgan. Jismning 
a
x
tezlanishi, 
s
x
koʻchishi va 
l
bosib oʻtgan yoʻlining vaqtga 
bogʻliq grafiklarini chizing.