145
924.
Tezligi
v
boʻlgan neytral zarracha ikki fotonga parchalanadi. Bu fotonlar
sochilish burchagining
Θ
min
minimal qiymatini aniqlang.
925.
Tinch turgan π-mezon myuon va neytrinoga parchalanadi. Myuonning
tezligini aniqlang. Neytrinoning tinchlikdagi massasi nolga teng deb
hisoblang. π-mezonning tinchlikdagi massasi
m
1
=273m
e
, myuonnning
tinchlikdagi massasi esa
m
2
=207m
e
,
bu yerda
m
e
– elektronning tinchlikdagi
massasi.
926.
U=3,0 MV
potensiallar farqidan oʻtgan protonning de-Broyl toʻlqin uzunligini
aniqlang. Huddi shunday potensiallar farqidan oʻtgan elektronning de-Broyl
toʻlqin uzunligi qanday boʻladi?
927.
Elektronlar oqimi kichik tirqishdan oʻtib, fotoplastinkada toʻlqin uzunligi
λ=550 nm
boʻlgan monoxromatik yorugʻlik bilan bir xil difraksion manzarani
hosil qildi. Elektronlarning tezligi qanday?
928.
Elektronni klassik zarracha deb hisoblab, vodorod atomida tinch turgan
proton atrofida aylana orbita boʻylab harakatlanuvchi elektronning
v
tezligi va
W
toʻliq mexanik energiyasini
r
orbita radiusi orqali ifodalang.
929.
Oldingi masala natijalaridan foydalanib, de-Broyl toʻlqin
uzunligi uning
trayektoriyasi uzunligi bilan mos tushadigan elektronning orbita radiusini
aniqlang. Atomni ionlashtirish uchun bu elektronga qanday
W
i
energiya
berish zarur?
930.
Agar bir sutkada 1000 ta atomdan oʻrtacha 750 ta atom parchalansa, bu
izotopning yarim yemirilish davri qanday boʻladi? 1000 tadan 900 ta atom
parchalansachi? 1000 tadan bitta atom parchalansachi?
931.
Radioaktiv yod-131 ning yarim yemirilish davri 8 sutkaga teng. Qanday vaqt
ichida yod-131 ning atomlari soni 1000 marta kamayadi?
932.
Uran rudasi namunasi tarkibida doimo bir qancha toriy-234 atomlari boʻladi.
Toriy-234 α-yemirilish natijasida uran-238 (yarim yemirilish davri
T
U
=4,5·10
9
yil
) ga aylanadi. Toriy ham radioaktivdir (yarim yemirilish davri
T
Th
=24 sutka
).
Tarkibida
m=0,5 g
massali uran-238 izotopini saqlaydigan
uran rudasi namunasida qancha toriy atomi mavjud?
933.
7
3
Li
va
27
13
Al
yadrolari uchun bogʻlanish energiyasi va solishtirma bogʻlanish
energiyasini aniqlang.
934.
232
90
Th
radioaktiv atomi
212
83
Bi
atomga aylanadi. Bunda nechta α va β
yemirilishlar sodir boʻladi?
935.
Deytriy va tritiy orasidagi sintez reaksiyasida qanday energiya ajralib
chiqadi? Reaksiya bitta neytron uchib chiqishi bilan boradi.
146
936.
Geliyning deytriy va tritiylar termoyadroviy sintezidan ajralib chiqqan
energiyasidan foydalanib, 0°C temperaturadagi qanday massali suvni
qaynatish mumkin? Asbobning FIK si 10%. Geliyning massasi
m=1 g
.
937.
11
5
B
borni α-zarrachalar bilan bombardimon
qilinganda neytronlar uchib
chiqishi kuzatildi. Bitta neytron uchib chiqadigan bu yadroviy reaksiya
tenglamasini yozing. Bunda ajralib chiqqan energiyani aniqlang.
938.
Neytronlar bilan bombardimon qilinganda
10
5
B
bor izotopi α-zarrachaga
aylanadi. Bu yadroviy reaksiya tenglamasini yozing va ajralib chiqqan
energiyani aniqlang.
939.
Deytriy yadrosini proton va neytronlarga ajratib yubora oladigan gamma-
kvantning minimal energiyasi va chastotasini aniqlang.
940.
Deytriy yadrosini proton va neytronlarga ajratib yubora oladigan protonning
minimal kinetik energiyasini aniqlang.
941.
Quyidagi reaksiya amalga oshishi uchun α-zarrachaning minimal kinetik
energiyasi qanday boʻlishi kerak:
7
4
10
1
3
2
6
0
Li
He
B
n
?
942.
W
1
=2,0 MeV
energiyagacha tezlashtirilgan deytriy ionlari (deytronlar)
tritiy
nishonga yoʻnaltirilgan. Sintez reaksiyasi natijasida nishondan neytronlar
uchib chiqadi. Deytronlar oqimiga perpendikulyar holda uchib chiqqan
neytronning
W
2
kinetik energiyasini aniqlang.
943.
6
3
Li
nishoni neytronlar bilan bombardimon qilindi. Neytronlar harakati
yoʻnalishida kinetik energiyalari
W
α
=3,0 MeV
boʻlgan α-zarrachalari uchib
chiqadi. Neytronlarning kinetik energiyasini aniqlang.
944.
7
3
Li
yadrosi kinetik eneriyasi
W
1
=5,0 MeV
boʻlgan protonni tutib olib, bir xil
energiyali ikkita α-zarrachaga parchalanadi. Har bir α-zarrachaning
W
2
kinetik
energiyasi va Θ uchib chiqish burchagini aniqlang.
945.
Quvvati
P=1000 MWt
boʻlgan atom elektr stansiyasi 20% FIK ga ega. Bir
sutkada qancha uran-235 sarflanishini aniqlang. Har bir uran yadrosining
boʻlinishida
W
0
=200 MeV
energiya ajraladi deb hisoblang.
946.
(Oldingi masalaga qarang.) AES da bir sutkada
olingan energiya yordamida
har birining massasi
M=60 t
boʻlgan nechta vagonni
h=1 km
balandlikka
koʻtarish mumkin? Bunda yadroviy yoqilgʻining massasi qanchaga
kamayadi?
947.
m=1,0 mg
massali
210
84
Po
preparat issiqlik sigʻimi
C=8,0 J/K
boʻlgan
kalorimetrga solindi. α-yemirilish natijasida poloniy
206
82
Pb
qoʻrgʻoshinga
aylandi. 1 soat ichida kalorimetrdagi temperatura qanchaga ortadi?
210
84
Po
ning
atom massasi 209,98287 m.a.b.,
206
82
Pb
ning atom massasi 205,97447 m.a.b.
ga teng. Poloniyning yarim yemirilish davri
T=138 sutka
.
