Umumiy fizika kursi (ii-tom)



Download 21,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet242/296
Sana26.02.2022
Hajmi21,68 Mb.
#468309
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   296
Bog'liq
Umumiy fizika kursi II tom



0,01 
сек
утганда:
1
=
1
0 (1 — е - о . 1 ) ^ 0,1 / 0;
/ = 1 
сек
утганда:
/ = / 0 (1 - е ~ 10) £ 0,99995 /0.
Ш унд ай цилиб, бу долда 
0,01 
секунддан кейин ток кучи энг катта ций­
матининг фацат 0,1 улуш ин и таш кил этади, 1 секунддан кейин эса у узииниг 
энг катта цийматидан 
0,005% 
гагина фарц цилади, яън и деярли узининг энг 
катта цийматига эришади.
Узи ли ш экстратоклари 
ута утказувчанлик
(1 5 4 -
§ га царанг) додисасини пайцашга имкон 
беради. У т а утказувчан ли к шароитида 
R —

булганлиги сабабли (За) формулага биноан, электр 
ю ритувчи ку ч узиб цуйилгандан цейин дам ток 
контурда истаганча узоц вацт давомида .сусай- 
масдан ута беради. Каммерлинг-Онпес ута у т к а ­
зувчан ли к додисасининг кашф этилишига олиб 
келган тажрибалариии цуйидагича утказган эди: 
учлари узаро туташ тирилган соленоид электро­
магнит цутблари 
орасига жойлаштирилиб, бу 
соленоид симининг материали ута утказувчан
бу­
либ цоладиган температурагача сую ц гелий би­
лан совутилган. Сунгра электромагнитнинг магнит 
майдони узилган. Б у вацтда соленоидда индукцион ток досил булган.
Одатдаги шароитларда бу ток жуда цисца вацт ичида суииб цолган бу- 
лар эди, ута утказувчан ли к шароитида эса у бир неча соат давомида деч 
бир сезиларли даражада заифлашмасдан утиб турган.
227- 
§. Узароиндукция. Энди узароиндукция додисасини 
текширишга утамиз. Бу зодисанинг асосий томонларини биз 
электромагнит индукцияга тегишли тажрибаларни куриб чи-
30 с. 
Э. Ф риш , А. В. Ти м орева
2 9 9 - раем. Узи ндукцияга 
эга булган занжирни ула- 
га.нда ток кучининг вацт­
га боглиц рав ишда у з г а ­
риши.


Кишда тадлил килган эдик. Узароиндукция додисаси шундан 
иборатки, бирорта контурдаги электр токнинг кучи узгарганда 
бу токнинг узгарувчан магнит майдони кУшни контурларда 
электр юритувчи куч индукциялайдн. Иккита 
(1
ва 2) контур- 
лар оламиз (300- раем). Фараз килайлик, биринчи контурдаги 
токнинг кучи /, булсин. Бу ток досил килаётган магнит ин­
дукция окими 
Ф
ток кучи Л га пропорционал булади. 
Ф
оким­
нинг 
2
контурни кесиб утаётган 
Кисмини 
Ф 21
билан белгилаймиз, у 
вактда
^21 — ^21' 
1\

деб фараз 
килишимиз 
мумкин. 
300- раемда 
Фгх
оким иккала кон­
турни ( / ва 
2)
кесиб утаётган маг-
300- раем. 
Икки контурни ке- 
нит индукция чизиклари билан кур­
сив утаётган индукция о^ими. 
сатилган.
Биринчи контурдаги /х ток кучи 
узгарса, 
Ф
21
оким дам узгаради ва натижада иккинчи контурда 
$ 2 индукция электр юритувчи кучи пайдо булади. Бу электр 
юритувчи кучнинг катталиги 222- § даги (3) формуладан топи­
лади:
ф 
ЛФп
S2 - -
~

Агар контурларнинг улчовлари ва бир-бирига нисбатан ва- 
зиятлари узгармаса, у вактда (1) форм
5
^ладаги Z.21 коэффициент 
узгармас булади ва
_
dl\
dt ~
z'21 
d t '
бундан
(
2
)
Z
.21
коэффициент 2 
конт ур билан 1 конт урнинг уза р о и н ­
дукция коэффициенти
деб аталади.
Равшанки, юкорида айтилганларнинг даммасини 
2
контурда 
токнинг узгаришидан, 
1
контурда индукцион ток досил була­
диган дол учун дам такрорлаш мумкин. У вактда иккинчи 
контурдаги ток кучини /2 оркали, биринчи контурда досил бу­
ладиган электр юритувчи кучни 
оркали белгилаб, куйида­
гини топамиз:



Download 21,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish