Умумий қисм

7-Маъруза.Банк ва мижозлар ўртасидаги муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиш.
1. Банк ва мижозлар ўртасидаги муносабатларни фуқаролик-ҳуқуқий
тартибга солиш.
Банклар ва унинг мижозлари юридик шахслар бўлиб фуқаролик муомиланинг мустақил иштирокчисидирлар. Мижозлар банкларга ёки банклар мижозларга маъмурий тартибда бўйсунмайдилар.
Банк ва мижоз ўртасидаги муносабатлар шартнома озодлиги, тенг ҳуқуқлик ва томонлар фаолиятига аралашмаслик принципларига асосланади.
Шартнома озодлиги принципи бўйича мижозлар ўзлари хизмат учун банкларни танлайдилар. Собиқ Совет Итфоқида мижозларга хизмат кўрсатадиган банкларни маъмурий тартибда ўрнатилган. Банкларга келсак, хар қайси банк мижозларни ўз хоҳиши бўйича танлаш хуқуқига қарамай, амалиётда банклар ҳар қайси мижозга банк ҳизматини кўрсатишга тайёрдирлар.
Банк ва мижозлар тенг ҳукуқлилиги банк ва мижозлар тенг ҳажмдаги ҳуқуқ ва мажбуриятларга эга эканлигини билдиради. Банк ва мижоз шартномада ва банк қонунчилигида кўзда тутилга ҳуқуқ ва мажбуриятларга эгадирлар. Ўз мажбуриятларини бажармаганликлари учун томонлар шартнома ва қонунчиликка биноан жавобгарликка тортиладилар.
Томонлар бир бирларига нисбатан маъмурий ваколатларга эга эмаслар Бундан банкларни «Валютани тартибга солиш тўғрисида»ги Қонуннинг 17 -моддасига биноан банклар валюта назорати агенти функциясини бажаришлари ва касса назоратини амалга оширишлари истисно.
Бир бирлари фаолиятларига аралашмаслик принципи банк ўз тавакалига ва ўз хохиши билан мижозларни ҳисоб-варағлардаги маблағларни кредит ва инвестиция шаклида жойлаштиришларини биддиради. Ўз навбатида, мижозлар ўз ҳисобварағлардаги маблағларини ўз хоҳишларига биноан мусодара қиладилар, банкларга мижозларга шу маблағларни мусодара қилишда таъсир кўрсатиш тақикланади.
Ўз фаолиятини амалга ошириш жараёнида £анклар мижозларни манфаатларини химоя қилишлари керак. Банклар мижозлар ҳисобварағларидаги маблағларни сақланишини, ўз вақтида мижозлар топшириги бўйича тўловларни ўтказишни, банк ҳизматлари тўғрисида ахборотларни беришлари керак.