Umum va tib psix p65

Sangvinik
juda faol, qiziquvchan bo‘lib, atrofdagi nar­
salar, insonlar diqqatini tez jalb etadi. U imo-ishoralarni ko‘p 
ishlatib, uning chehrasiga qarab, kayfiyatini anglab olish qiyin 
emas. Juda sezgir bo‘lishiga qaramay, kuchsiz ta’sir (qo‘zg‘a- 
tuvchilar)ni seza olmaydi, serg‘ayrat, ishchan, toliqmasdir. 
Faollik bilan reaktivlik munosabati muvozanatli bo‘ladi, 
intizomli, o ‘zini tiya biladi va boshqara oladi. Uning xatti- 
harakati jo ‘shqin, nutq sur’ati tez, yangilikni tez payqaydi, 
aql-idroki teran, topqir, qiziqishlari, kayfiyati, intilishlari 
o‘zgaruvchandir. Ko‘nikma va malakalarni tez egallaydi, ko‘ngli 
ochiq, dilkash, muloqotga tez kirishib, uning xayoloti (fanta- 
ziyasi) yuksak darajada rivojlangan, tashqi ta’sirlarga hozirjavob 
bo‘ladi.
Xolerik
sust senzitivlik xususiyatiga ega bo‘lib, juda faol va 
reaktivdir. Ko‘pincha reaktivligi faollikdan ustun kelib, u 
betoqat, serzarda, tinimsiz.
Sangvinikka qaraganda qo‘zg‘aluvchan, lekin ko‘proq rigid, 
qiziqishlari, intilishlari barqaror, xatti-harakatlarda qat’iylik 
mavjud bo‘lsa-da, biroq diqqatni bir joyga to‘plashda qiynaladi. 
Uning nutq sur’ati tez va h.k.
Flegmatik
sentizivligi sust, his-tuyg‘usi (emotsiyasi) kam 
o ‘zgaruvchan, shunga ko‘ra, bunday shaxsni kuldirish, jahlini 
chiqarish, kayfiyatini buzish qiyin bo‘lib, ko‘ngilsiz hodisa 
xavf-xatar haqidagi xabarga xotujamlik bilan munosabatda 
bo‘ladi. Vazmin, kam harakat, imo-ishorasi, mimikasi ko‘zga 
yaqqol tashlanmasa-da, lekin serg‘ayrat, ishchan, faol, chi- 
damli, matonatlidir. Uning nutq va harakat sur’ati sust, farosati 
qiyiqroq. Diqqatni to‘plashi osoyishta, rigid ko‘rinishida bo‘lib, 
diqqatni ko‘chirishi qiyin kechadi. Interavertlashgan, kamgap,
95

---

ichim dan top toifasidan b o ‘lib, yangilikni qabul qilishi 
murakkab va tashqi taassurotlarga sustlik bilan javob beruv- 
chandir.