Ulıwma psixologiya pániniń predmeti Joba

Ishki hám sirtqi

Motivaciya hám xarakter

Jeke hám jámiyetlik

Motiv hám motivaciya

9. 
   Oqıtıwshı menen oqıwshınıń subekt – subekt múnásibetindegi birge islesiw xızmeti ne?
   

1. 
   Tájiriybe
   
2. 
   Oqıw
   
3. 
   Oyın
   
4. 
   Miynet
   

10. 
    Kim motivti insan iskerligine baǵdarlanǵan anıq zárúrlikler hám onı qozǵatatuǵın waqıyalıq dep esaplaydı?
    

a) A.N.Leontev
b) A.Maslau
c) S.L.Rubenshteyn
d) K.Ushinskiy

4. Қарым-қатнасҳәмшахспсихологиясы

Жоба:
Қарым-қатнас ҳәм сөз ҳаққында түсиник.
Қарым-қатнас түрлери.
Қарым-қатнас дүзилиси ҳәм ўазыйпалары.
Шахспсихологиясы.
Эндопсихика ҳәм экзопсихика ҳаққында түсиник.

Қадағалаўшысораўлар

Қарым-қатнасдегенимиз не?
Қарым-қатнас түрлери ҳаққында?
Шахс-ким?
Эндопсихика?
Экзопсихика?
Индивид?
Вербалҳәмвербальемес қатнас?
Жесть?
Визуалқатнас?
Қарымқатнастыңкоммуникатив, перцептив, интерактивтәреплери ҳаққында?

Глоссарий (түсиндирме сөзлер)

Қарымқатнаспсихологиясы-
Шахс-
Эндопсихика-
Экзопсихика-
Индивид-
Верабальқатнас-
Вербальемесқатнас-
Жесть-
Визуалқатнас-
Коммуникация-
Перцептив-
Интерактив-
«Т-Схема»
Тапсырма:Қарым-қатнаста ушырасатуғын машқалалар

Унамлы тəрепи	Унамсыз тəрепи
Insanlar menen qarı-qatnastıń unamlı tárepleri júdá kóp bolıp, qarım-qatnas arqalı jámiyet rawajlanadı, insanlar menen pikir alısasań, sonıń menen birge pikir alısıw barısında tájriybe arttırasań.	Ininsanlardıń arasında sanlar menen qarım-qatnasta bolıwdıń unamsız tárepi de joq emes, mısal ushın aytatuǵın bolsaq, adamlardıń jaqsı hám jaman minezini esapqa ala otırıp, olardıń qarım-qatnas procissinde ózleriniń jaman kóz qarasları menen jamiyettı basqasha kóriwi de múmkin, hám ózi menen qarım-qatnasta bolǵan adamdı da usı kóz qarasqa tartıwı múmkin.

«ИСМЛЕР — ПАЗИЙЛЕТЛЕР» ТРЕНИНГ
Бул ойын топар қатнасыўшыларының кейпиятын көтериў, қатнасыўшылардың өзлерин еркин сезиўлери ушын шөлкемлестириледи.
Ҳәр бир қатнасыўшы қандайда исимниң биринши ҳәриби менен басланатуғын шахстың унамлы характер өзгешелигин, адам пәзийлети атын айтыўы керек болады. (Мыс- Султан-сабырлы, Мурат-мәртлик ҳәм т.б.)
“ӘЎЛАДЛАР ОРТАСЫНДАҒЫ КОНФЛИКТ (ҚАРАМА-ҚАРСЫЛЫҚ)” ТРЕНИНГ
Мақсет. Студентлерде қарым-қатнас мәдениятын раўажландырыў, шахслар ортасындағы мунасибетлерди унамлы тәрепке өзгертиў.
Жигит, қыз ҳәм үлкен жастағы адам.
Әўладлар ортасында “Эх, ҳәзирги жаслар...........” басланады.
Жигит ҳәм қыздың ўазыйпасы: имканы барынша жақсы қарым-қатнас пенен конфликттен қашыў. Ҳәр бириниң характери баҳалап барылады.

Juwaplar:

Қарым-қатнасдегенимиз не?
Qarım-qatnas shaxslar arasındaǵı múnásibetlerdiń tiykarǵı kórinisi bolıp, onıń járdeminde adamlar bir – biri menen óz – ara ruwxıy baylanısta boladı, óz – ara xabar almasadı, bir – birine tásir kórsetedi, bir – birin qabıl etedi hám túsinisedi.
Қарым-қатнастүрлериҳаққында?
Jámiyetke baǵdarlanǵan qarım – qatnas, jámiyetlik qatnastıń anaǵurlım ashıq kórnisindegi máselen, lekciya, dokladlar hám t.b.
-Toparlıq hám nárselerge baǵdarlanǵan qarım – qatnas, bul – insanlardıń birgeliktegi kelisimli dál – anıq xızmettegi qatnası.
SHaxsqa baǵdarlanǵan qarım – qatnas, bul – bir adamnıń basqalar menen bolǵan qarım – qatnası. Psixologiyada sóylesiw basqalarǵa qaratılǵan sırtqı hám ózine qaratılǵan ishki sóylesiw bolıp ekige bólinedi. Sırtqı sóylesiw awızeki hám jazba túrde boladı. Awızeki sóylesiw monologiyalıq hám dialogiyalıq bolıp bólinedi. Qatnastıń áhmiyetli usılı dialog yaǵnıy sáwbetles tárepinen qollap – quwatlanıp atırǵan, birgelikte talqılanıp atırǵan hám qanday da bir máseleni sheshiwge qaratılǵan sóylesiw bolıp sanaladı.
Шахс-ким?
Shaxs – bul adam belgili dárejede psixologiyalıq hám sociallıq rawajlanıwǵa erisken adam dep, onda ol óz aldına turmıslıq áhmiyetke iye maqsetler qoyıw hám oǵan erisiw uqıbına iye bolǵan: onda óziniń kózqarasları baylanısları, óziniń ádep – ikramlılıq talapları jáne pikirleri payda bolǵanda bular adamdı bir qansha turaqlı hám dógerek átiraptan tásir jasaytuǵın jat kózqaraslarǵa tótepki beretuǵın etedi.
Эндопсихика?
SHaxstıńpsixikalıqdúzilisiniń ishkibólimisıpatındapsixikalıqelementlerhámfunkciyalardıń óz – arabaylanısın ózindesáwlelendiredi. Onıńnegizindeadamnıńnerv – psixologiyalıqdúzilisimenenendopsixikabirnárse, adamnıńishkimexanizminpaydaetedi.
Экзопсихика?
Ózquramınashaxsmúnásibetleriniń dúzilisinqızıǵıwlarbeyimlilik, ideallarınasay ústemliketiwshi, húkimetiwshisezimlerin, iyelegenbilimlerintájiriybelerin ózishinealadı.
Индивид?
Individ – biologiyalıqtúrgekiriwshiózaldınatiriorganizm.SHaxstıńxarakterlibelgilerionıńindividuallıǵındakórinedi.Individuallıqshaxstıńpsixologiyalıqózinetánózgesheliklerin, tákirarlanbaytuǵınlıǵımenen sol adamdıbasqalardanajıratıpturatuǵınayırmashılıqqaiyeshaxstıaytsaqboladı.
Вербалҳәмвербальемесқатнас?
sózarqalı bolǵanqarım – qatnastúribulverbalkommunikaciya, hárqıylı sózsizbolǵanqarım – qatnas – bulverbalemeskommunikaciyabolıpesaplanadı.Verbalkommunikaciyauniversalesaplanǵanı menen, olqatnastıńsózsizverbalemesquralları menentolıqtırılıpotıradı.Verbalemesqarım – qatnasbirinshilerdenbolıpesaplanadı, sebebiinsannıńsocial – tariyxıyrawajlanıwı dáwirindesózsiz, dawıssızqarım – qatnastúrlerirawajlanǵan.
Жесть?
Mimika – bet álpetidúzilisi, jest – qollarháreketi, pantomimika – deneis – háreketi, signifikaciya – uzaqaralıqqaxabarberiw, belgiler, signallar, qoljárdemimenen áspabtı basıwjolı menen, daktilogiya – barmaqlardıńháreketiyamasabarmaqlardıńsóylewidepataladı (surdoperevodlar), exologiyalıqkeńisliktegiháreket (tawlar, toǵaylardaǵı).
Визуалқатнас?
Vizualqatnas – bulkózbenenbolǵankontakt. Házirgiwaqıttabundayizertlewlerbirazkeńirek – kózháreketimenenkórsetiletuǵınbelgiler. Bundayqatnasyuristlerdijumısqaalıwdaáhmiyetlimánigeiye.
Қарымқатнастыңкоммуникатив, перцептив, интерактивтәреплериҳаққында?
Qatnastıńkommunikativtárepi -yaǵnıykommunikaciyasóylesiwshiindividlerarasındamaǵlıwmatlaralmasıwdanibarat.
Qatnastıń interaktiv tárepi. Qarım – qatnastıń interaktiv tárepi birgeliktegi xızmetti shólkemlestiriw hám ámelge asırıwda individlerdiń bir – birine óz – ara tásir ótkeriwi.
Qatnastıń perceptiv tárepi. Qarım – qatnastıń dúzilisi hám wazıypaları. Adamlardıń bir – birin túsinip qabıl etiw procesi qarım – qatnastıń ajıralmas bólegi bolıp, bul qarım – qatnastıń perceptiv tárepi bolıp esaplanadı.
Қарымқатнаспсихологиясы-
Шахс-
Эндопсихика-«ishkipsixik» (endo – grektilindeishkidegenmáninibildiredi).
Экзопсихика-biologiyalıqshárayatlarǵabaylanıslı bolsa «ekzopsixika» kerisinshesociallıqwaqıyalartásiriastındapaydaboladı hámqáliplesipbaradı.
Индивид-latin. endiviol- ajıralmas, óz aldına bólinbeytuǵın degen maǵananı ańlatadı.
Верабаль қатнас-Verbal kommunikaciya universal esaplanǵanı menen, ol qatnastıń sózsiz verbal emes quralları menen tolıqtırılıp otıradı.
Вербаль емес қатнас-Verbal emes qarım – qatnas birinshilerden bolıp esaplanadı, sebebi insannıń social – tariyxıy rawajlanıwı dáwirinde sózsiz, dawıssız qarım – qatnas túrleri rawajlanǵan.
Жесть-Mimika – bet álpeti dúzilisi, jest – qollar háreketi, pantomimika – dene is – háreketi, signifikaciya – uzaq aralıqqa xabar beriw, belgiler, signallar, qol járdemi menen áspabtı basıw jolı menen, daktilogiya – barmaqlardıń háreketi yamasa barmaqlardıń sóylewi dep ataladı (surdo perevodlar), exologiyalıq keńisliktegi háreket (tawlar, toǵaylardaǵı).
Визуал қатнас-Vizual qatnas – bul kóz benen bolǵan kontakt. Házirgi waqıtta bunday izertlewler biraz keńirek – kóz háreketi menen kórsetiletuǵın belgiler.
10.Коммуникация-Qatnastıń kommunikativ tárepi - yaǵnıy kommunikaciya sóylesiwshi individler arasında maǵlıwmatlar almasıwdan ibarat.
11. Перцептив-
12. Интерактив-
«ИСМЛЕР — ПАЗИЙЛЕТЛЕР» ТРЕНИНГ
Mádiyar – márt
Sargilana – sabırlı
Bahadır – batır
Jaqsılıq –jaqsı
Berdaq – bilimli

Test jumısı

Qarım – qatnas minezlemesinde bir – biri menen baylanıslı neshe tárepleri bar?
2
* 3
4
5
Monolog - …….?
*biradamnıńsóylewi
ekiyamasabirnesheadamlardıńsóylesiwi
adamlararasındaǵıtartısıwlar
basqalarǵabaǵdarlanǵan
Polilogiya - …….?
biradamnıńsóylewi
ekiyamasabirnesheadamlardıńsóylesiwi
*adamlararasındaǵıtartısıwlar
basqalarǵabaǵdarlanǵan
Dialog - …..?
biradamnıńsóylewi
*ekiyamasabirnesheadamlardıńsóylesiwi
adamlararasındaǵıtartısıwlar
basqalarǵabaǵdarlanǵan
Lakonik - ……?
*tilbaylıqaforizmleri, naqıl – maqallarmenenkeltiripsóylewler.
birdenpaydabolatuǵın, qısqamúddetli, ashıwlıbolıwımúmkin.
ekiyamasabirnesheadamlardıńsóylesiw
adamlararasındaǵıtartısıwlar
Affekt –…….?
tilbaylıqaforizmleri, naqıl – maqallarmenenkeltiripsóylewler.
*birdenpaydabolatuǵın, qısqamúddetli, ashıwlıbolıwımúmkin.
ekiyamasabirnesheadamlardıńsóylesiw
adamlararasındaǵıtartısıwlar
Identifikaciyaqaysıtildenalınǵanhámmánisiqanday?
* lat. – teńlestiriw
lat. – sáwleleniw
lat. – ózgerissiztákirarlanıw
durısjuwapjoq

Reflekciyasózinińmánisiqanday?

lat. – teńlestiriw
*lat. – sáwleleniw
lat. – ózgerissiztákirarlanıw
durısjuwapjoq
Stereotipizaciyaqaysıtildenalınǵan?
lat. – teńlestiriw
lat. – sáwleleniw
*lat. – ózgerissiztákirarlanıw
durısjuwapjoq
«Jaqsısáwbetles, jaqsısóylewdibiletuǵınemes, al jaqsıtıńlawdıbiletuǵınsáwbetlesbolıpesaplanadı» - kimnińpikiri?
A.SHopengauer
*D.Karnegi
Ezop
Durısjuwap joq.

5-6 Tema. Biliw processleri

Dıqqat degenimiz ne?Dıqqat insan xızmetiniń hámme túrlerin tabıslı ámelge asırıwdıń hám olardıń nátijeliligin táminlewshi áhmiyetli shártlerdiń biri bolıp esaplanadı.Dıqqat aqılıy xızmettiń hámme túrlerinde qatnasadı,insannıń is-háreketleri diqqattıń qatnasında payda boladı.Dıqqat-dep sananıń bir nársege jámleniwi,toplanıwı,anıq bir obiektke aktiv qaratılıwına aytıladı.
Seziw degenimiz ne? Seziw ápiwayi psixikalıq biliw processi esaplanıp,materiallıq qozǵatıwshılardıń belgili reseptorlarǵa tikkeley tásir etiwi arqalı real álemdegi hádiyselerdıń ayrım ózgesheliklerin hám sonıń menen birge insan organizminiń (onıń aǵzalarınıń)ishki jaǵdayların sáwlelendiriwden ibarat biliwdiń dáslepki basqishi esaplanadı.
Este saqlaw degenimiz ne? Psixologiyada este saqlaw( indevidtiń óz tájriybesinde este alıp qalıwı,este saqlawdı hám keyin ala onı jáne eske túsiriwdi este saqlaw dep ataydı. Este saqlaw -barlıq psixikalıq processlerdiń eń áhmiyetlisi bolıp,insannıń birligi,pútinligi,biologiyaliq hám sociallıǵın támiynlep turadı.
Qıyal etiw degenimiz ne? Psixologiyada qiyal etiw,oylaw sıyaqlı biliw processlerinıń biri bolip,ol insannıń ishki hám sirtqı ózgesheligi hám izleniwshi xızmetinde, belgili dárejege iye bolǵan mashqalalı jaǵdaydıń payda bolıp hám onıń sheshiminde qatnasadı.Qıyal járdemi menen insan tárepinen kútilip atırǵan nátiyje,yaǵnıy kútilmegen kóz aldına keltirilgen obrazlar jaratıladı yáki bul processte dóretiwshilik xızmettiń modulu islep shıǵıladı,fantastikalıq tımsallar dizimin jańalıqlardıń tiykarǵı tártipleri menen bayıp baradı,ishki aktivlik bolsa onıń mexanizmne aylanadı.Adamnıń hárqanday izleniwi,miynet hám dóretiwshilik xızmetleri qıyalıy processlerdi óz ishine qamtıydı.
Oylaw degenimiz ne? Oylaw-dógerek átiraptaǵı waqıyalardı sóz járdemi menen tikkeley,ulıwmalastırǵan jaǵdayda sáwlelendiriwshi psixikalıq process.Jámiyetlik sabepli baylanıslardı ańlawǵa,jańalıq ashıwǵa,boljawǵa baǵdarlanǵanaqılıy xızmet.Oylaw barlıqtı analiz hám sintezlewde onı tikkeley hám ulıwmalastırıp sáwlelendiriwshi process bolıp tabıladı.
Qabıl etiw degenimiz ne? Qabıl etiw seziwlerge qaraǵanda quramalı hám mazmunli psixikalıq process bolıp,ol barlıq ruwxıy jaǵdaylar,hádiyseler,ózgeshelikler hám adam sanasınıń bir pútin mazmunın iyelegen bilimleri,tájriybeleri,kónlikpeleri tiykarında payda boladı hám sáwleleniwinde tikkeley qatnasadı.

“Klaster” metodı