Психогеометриялық тест;
«Кимсиз: квадрат, айлана, төртмүйешлик, үшмүйешлик, зиг-заг?». Характерологиялық сыпатларыңызды анықлаўға жәрдем береди. Г.фигуралардың қайсы бири Сизге жақынын белгилең ҳәм оған «1» цифрасын қойың. Қалғанларын сизге унаўына қарап, 5 ке шекем белгилеп шығың.
КВАДРАТ- Турмыслық қәдриятлары: тәртип, жумыс, дәстурлер, репутация,
Пс өзгеш: Унамлы- тәртиплилик, интизам, өз ўақтында жумысларды ислеў, таза-пәкизе, нызамга бойсыныўшы, мийнетсуйгиш, шыдамлы, тырысқақ, қаттиятлы, қарарлары қатты, сөзиниң үстинде туратугын, ҳадал, ақыллы менен ис көретугын, басық, унемли, пысық.
Унамсызлары- кеўлине хар кыйылы пикир келетугын, бир тареплеме, педант, оте талапшан, майда-шуйдеге де итибар беретугын, турпайы, кайсар, шыдамлы, консерватив, жаналыктан коркатугын, фантазиясы т томен, пысык.
УШМҮЙЕШЛИК-Турмыслык кадриятлары- хакмият, лидерлик, амел, женис, мәнпәәт.
Пс өзгеш-унамлы- жаксы лидер озине жуапкершиликти алады, әҳмийетин көриўши, күши менен алға карай бара алатугын, жениске ерисе алатуғын, өзине исенимли, аттиятлы, тауеккелши,гайратлы, дурыс айтады, сезимлери бай, акыллы.
Унамсызлары- эгоцентрик, эгоист, кадагалауды жаксы кореди, озгелердин пикирине такатсыз, жумыска оте берилиушен, хар нарседен манпаат излейди, кайсар, импульсив, мийримсиз, копал, рехимсиз, ашыуы тез, захар.
АЙЛАНА- Т-қәдриятлары:- инсанларга хызмет етиу, шанарак бахыты, балалар ҳәм қарым-катнас.
П-өзгеш- унамлы- карым-катнаска зарурлик, крисиушенлик, хаммеге мас, мехрибан, гамкор, садакатлы, социаллык интуитцияга ийе, эмпатия, кеуили кен, кеуили ашык, сезимлерге берилўшен, басык, жуас, кеширимли, жанжелден жырак жүриўши.
Унамсызлары- озгелер пикирине карамлык, бийтартип, жумсак, талапшан емес, каттиятсыз, затларын аймайды, сентиментал, кеуили бос.
ТӨРТМҮЙЕШЛИК- Т.қәдр- өзгериў, динамика, кумар-азарт.
Т.п.о. –Унамлы- умтылыушан, жаналыкты кыдыратугын, кызгыушан, жаксы билим алатугын, зийрек сезгир, исениушен, эмпатия, дәлийл, жаксы ойыншы.
Унамсызлары- каттиятсыз, карарлары маукым, ис хам соз бирлиги жок, женилтек, исениушен, эмоцинал тен салмаклы емес, әпиўайы, озине бахасы пас, умытыушан, кеширимли.
ЗИГ-ЗАГ. Т. қәдриятлары: еркинлик, дөретиуши, өзгерис.
Т.п.о.- унамлы- жаналык доретиушиликке умтылыушы, билиуге тырысады, кыялпараз,оптимист, келешекке умтылыушы, рукый тетик, экспрессив тез харектшен, акыллы.
Унамсызлары - тәртипсизлик, көнимсизлик, өзгериушенлик, жеккелик, исенимсиз, нызамларды бузыўшы, реалистлик қараўдын жоклыгы, импульсив, озин корсететугын, захар, кесетип сойлейди.
Qadaǵalawshı sorawlarǵa juwaplar
1. Ilimiy izertlew metodlari- bul ilimpazlar soń ilimiy teoriyalar dúziw hám praktikaliq usinislar islep shiǵiwda paydalanilatuǵin isenimli maǵliwmatlardi jiynawda járdem beretuǵin metod hám qurallar. Ilimniń kúshi kóbinese izertlew metodlardiń jetiskenligine, olardiń qanshelli dárejede isenimliligine, basqa ilimler usillarinda payda bolǵan jańaliqlardi bilimniń bul tarawi qanshelli tez hám nátiyjeli qabillawi hám paydalaniwina baylanisli. Usilarǵa erisilgen jerdealǵa ilgerilewshilik kózge taslanadi.
2. Tábiyiy hám aniq ilimler usillarin qollaniw nátiyjesinde psixologiya ótken ásirdiń ekinshi yariminan baslap óz aldina ilim sipatinda ajiratilip shiǵip, jedelrawajlana basladi. Sol waqitqa shekem psixologiyaliq bilimlerdi tiykarinan ózi baqlaw (introspektsiya) oy juwirtiwǵa tiykarlanǵan talqilaw, basqa adamlardiń háreketlerin baqlaw jollari menen alinatuǵin edi. Usinday turmisliq faktlerdi tallaw hám duris uliwmalastiriw psixologiya tariyxinda óziniń unamli rolin oynadi. Olar psixologiyaliq fenomen hám adamniń minez-qulqi negizin túsindiriwshi dáslepki ilimiy teoriyalardi dúziwge tiykar boldi. Biraq bul usillardiń subektivizmi, olardiń jeterli dárejede isenimli bolmawi hám quramaliliǵi aqibetinde psixologiya psixikaliq hám basqa qubilislar arasindaǵi sebep-aqibet baylanislarin dálillewshiemes, al shamalawshi, eksperimental emes, filosofiyaliq ilim bolip qaldi. Soniń menen birge oǵiri teoretizatsiyalanǵanliǵi sebepli praktikadan úzilip qaldi. Psixologiyaliq qubilislardi sanliq bahalawǵa uriniwlari XIX ásirdiń 2-yariminan baslap ámelge asirilmaqta. Bunday uriniwlardiń dáslepkilerinen biri adam seziwiniń kúshin, organizmge tásir etiwshi fizikaliq kólemde kórsetilgen stimul menen baylanistiriwshi nizamlar toparin ashiw hám formulirovkalaw (aniq aytilǵan pikirlew) boldi. Buǵan Buger-Veber, Veber-Fexner, Stivens nizamlari kiredi. Olar adamniń seziw hám fizikaliq stimuli arasindaǵi baylanisti aniqlawǵa, sonda-aq seziwdiń absolyut hám dórendi bosaǵasi járdem beretuǵin matematikaliq formuladan ibarat.
Differentsial-psixologiyaliq izertlewdi rawajlandiriwdiń baslanǵish etapin da usiǵan jatqariwǵa boladi, (XIX ásirdiń aqiri) bunda adamlardi bir-birinen ayiriqsha etetuǵin uliwma psixologiyaliq qásiyet hám uqiplardi aniqlawda matematikaliq statistika usillari qollanila basladi. Soń, XX ásirde matematikaliq model hám esaplardi qollaniw tendentsiyasi psixologiyaniń hár qiyli tarawlarinda keń qollanila basladi. Házir onisiz hesh bir ilimiy psixologiyaliq izertlewler ótkerilmeydi. XIX ásirdiń 80-jillari psixologiyada laboratoriyaliq ilimiy eksperimental izertlewlerdi ótkeriw ushin arnawli texnikaliq ásbap hám qurilmalar payda bolip hám qollanila basladi. Bul baǵdarda Leyptsigte birinshi psixologiyaliq laboratoriya jumisin shólkemlestirgen nemets ilimpazi V.Vund dáslepkilerden boldi. Texnikaliq ásbap hám úskeneler izertlewshige qadaǵalaniwshi hám basqariwshi ilimiy-eksperiment ótkeriwge, adam tásirleniwi kerek bolǵan fizikaliq stimuldiń tásirin dozirovkalaw (mólsherlew), oniń reaktsiyasin ólshew múmkinshiligin berdi. Dáslep olar ápiwayi, ádette mexanikaliq ásbaplar edi. XX ásirdiń basinda oǵan elektr ásbaplar qosildi, házirgi kúnde zamanagóy radio, video, elektron hám EVM apparaturalari qollaniladi. Izertlewlerdiń matematizatsiya hám texnizatsiyalaniwi menen birge ilimiy maǵliwmat jiynawdiń baqlaw, ózi baqlaw hám soraw-juwap siyaqli dástúriy usillarióz áhmiyetin joytpadi. Olardiń saqlanip qaliw sebepleri bir neshe. Birinshiden psixologiyada úyrenilip atirǵan qubilislar quramali hám unikal, olardi barliq waqitta da basqa ilimlerden alinǵan usillar menen izertlep bolmaydi. Psixologiya shuǵillanatuǵin názik qubilislardi izertlewge kópshilik waqitta tábiyiy hám aniq ilimlerdiń usillari jaramaydi. Úskeneler kóre almaǵan nárseni baqlaw arqali aniqlaw múmkin.
3. Baqlaw metodi. Adamniń hár kúngi psixikaliq xizmetini kúndegi ómir hám jaǵdaylarda analizlewden ibarat.
Jas dáwirleri psixologiyasi hám pedagogikaliq psixologiyada bul metoddiń obektiv (sirtqi) hám subektiv (ózin-ózi) baqlaw túri bar. Adamniń psixikasindaǵi ózgerislerdi baqlaw ushin tómendegiler ámelge asiriladi.
A) baqlawdiń maqseti, waziypasi belgilenedi;
B) baqlanatuǵin obekt tańlanadi.
V) úyrenetuǵin adamniń jasi, jinisi haqqinda maǵliwmat jiynaladi;
G) izertlewdi ótkeriw waqti jobalastiriladi;
D) baqlaw qanshelli dawam etiwi belgilenedi;
E) baqlaw adamniń qaysi xizmetinde (oyin, oqiw, miynet, sport) ámelge asiriliwi belgilenedi.
Yo) baqlawdiń túri (jeke, topar, jámiyet) belgilenedi;
J) baqlanǵanlardi jazip bariw (kúndelik, sáwbet dápteri, baqlaw qaǵazi, magnitofon, videomagnitofon h.t.b) tayarlap qoyiladi.
Baqlaw arqali túrli adamlardiń diqqati, sezimleri, nerv sistemasiniń sirtqi kóriniwi, temperament, mimika, sezgirligi, sóylewi úyreniledi. Biraq kúshli quramali ishki psixologiyaliq keshirmeler, joqari sezimler, oylaw, este saqlaw hám aqil ziyreklikti izertlewge bul metodtiń imkani jetpeydi.
4. Sáwbet metodi. Erkin, sóylew múnásebeti menen alinǵan Adam psixik xizmetiniń juwmaǵini tekseriw degeni. Bul metod járdeminde Adam psixikasini úyreniwde sáwbettiń maqseti hám waziypasi belgilenedi, oniń obekti hám subekti tańlanadi, jeke adamlar, topar hám jámáát menen ótkeriw jobalastiriladi, úyrenilib atirǵan nárse menen baylanisli soraw juwap tártibi tayarlanadi. Sáwbettiń basli maqseti belgili bir jaǵday yamasa mashqalani sheshiw protsessinde insan psixikasindaǵi ózgerislerdi úyreniw múmkin. Sáwbet arqali túrli jastaǵi adamlardiń oylawi, aqil - ziyrekligi, minez-quliq, qiziǵiwi, bilim dárejesi, erki, kóz-qarasi tuwrali maǵliwmatlar alinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |