Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 3.6.
1. Qızıl menen berilgen sózlerdiń mánilerin aytıń. 
2. Shayır qanday qosıqlardı buyırtpa qılıp atır? 
Ibrayım, men saǵan túsinip júrmen, ‒ degen edi Tólegen muǵallim keyingi 
ushırasqanda, ‒ seniń hár waqıyaǵa baylanıslı, ayırım adamlarǵa uqsap, házirjuwap 
qosıq jazbaytuǵınlıǵıńa kewlim toladı. Sonıń menen birge siyasiy hám marapat 
qosıqlardan da qashıp júrseń, bunı da túsinemen. Báribir, sen eń bolmasa paxta 
haqqında, jańa jıl, 8-mart bayramı qusaǵan waqıyalarǵa arnap jazbasań bolmaydı... 
 (Sh.Usnatdinov) 
Tapsırma 3.7.
1. Shayırdıń muǵallimi oǵan qanday másláhát beredi?
2. Bul durıs másláhát dep oylaysız ba?
!
!
!
?
?

---

137
Gáp aǵzalarına tallaw jasaw úlgisi:
Baslawısh ___________________________
Bayanlawısh
Anıqlawısh
Tolıqlawısh __ __ __ __ __ __ __ __ _
Pısıqlawısh __. __. __ . __ . __ . __ . __ . __ 
!
!
!
!
!
Gáp ishinde óz ara grammatikalıq baylanısqa túsip, gáp dúziwge 
qatnasqan tolıq mánili sózlerge 
gáp aǵzaları
dep ataladı. Gáp aǵzaları 
tómendegi belgilerge iye boladı: 
1) tolıq mánili sóz arqalı bildiriledi; 
2) gáp ishinde óz ara sintaksislik baylanısqa túsedi; 
3) gáp aǵzalarına qoyılatuǵın sorawlardıń birine juwap beredi. 
Gáp aǵzaları 
sintaksislik xızmeti boyınsha
baslawısh, bayanlawısh, 
anıqlawısh, tolıqlawısh hám pısıqlawısh sıyaqlı 
bes
túrge bólinedi. Gáp 
aǵzaları 
gáp dúziwdegi xızmetine
qaray bas aǵzalar hám ekinshi dárejeli 
aǵzalar bolıp ekige bólinedi. 
Baslawısh hám bayanlawısh gáptiń tiykarın dúzedi. Sonlıqtan, olar 
bas 
aǵzalar
dep ataladı. 
Anıqlawısh, tolıqlawısh hám pısıqlawıshlar gáp dúze almaydı. Olar 
bas aǵzalarǵa qatnaslı, onıń túsindiriwshi, keńeyttiriwshi aǵzası xızmetin 
atqaradı. Sonlıqtan, olar