Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

T
apsırma 2.9. 
Gáplerden eliklewishlerdi tabıń hám olardıń gápte qaysı 
aǵza xızmetin atqarıp turǵanlıǵın aytıń. 
1. Qalanıń ishi uw-shuw boldı. Móńiregen maldıń, shuwlaǵan jurttıń dawısı, 
pańq-pańq mıltıqtıń dawısı menen qalanıń azan-ǵazanı shıqtı. 2. Tómendegi esik tars 
etip jabıldı. Úlken esik pıt-shıt bolıp sınǵan. 3. Sáliyma bir nárseden seziklengendey selk 
ete qaldı (A. Bek.). 4. Qazıwshılardıń belleri kúnge shaǵılısıp, ılaydı zıńǵıtqan sayın jarq-
jarq etedi (S. A.). 5. Atım kanaldaǵı gúmbir-sambırdan úrkip ketti (Á. T.). 6.Toqpaqtay 
qara shashı duwdar-duwdar (K. S.). 7. Atlar gúrt-gúrt etip pishendi gúysep tur. 
8. Zubaydanıń birden baqırıp jibergeni sonshelli, Aytmurat ta, balası Baymurat ta selk 
ete qaldı (Sh. S.). 9. Háwliniń ústinen ushıp ótip baratırǵan ǵarǵa dawısınıń barınsha 
ǵaq-ǵaq dedi. 10. Dárya tárepten bir bapta shuwıldaǵan, shıqırlaǵan, gúrs-gúrs etken 
sesler esitilip tur (M. Sh.). 11. Alıstan buwdaq-buwdaq shań kórindi. 12. Azdan keyin 
shıyq etip esik ashıldı (A.B.).
Tapsırma 2.10. 
Tómendegi shıǵarmanı oqıp, sóz arqalı qalay jeńiw 
múmkinligin túsiniń. Usı sıyaqlı sóz qúdiretin bildiretuǵın shıǵarmalardan 
mısallar sóylep beriń. 
Ómirbek hám Erejep tentek
Laqqını bir sınamaqshı boldı da,
Ómirbekti shaqırdı biy aldına.
– Má teńge! Bazarǵa barıp kel! – dedi
– Bir «waq-waq», bir «way-way» alıp kel! – dedi.
Biydiń sózin kim tárk etken bundayda!

---

134
– «Qup ájep» dep ashtı Ómek Shımbayǵa.
Kóp qızlardı quwırdaqqa toydırıp,
Qayttı atın dizgin ushı quydırıp,
Joldan hárre, shayan uslap aldı ol,
Hám qorjınnıń bir basına saldı ol,
Gúrjilewli bos qorjındı kóterip,
– «Amanatıń mine,» – dedi jótelip.
– Qáne, qáne kóreyik – dep biy sonda,
Quwanıp tez qolın urdı qorjınǵa.
– Waq-waq, qolım... Bul neń, mańlayı qara?
Mınawıń hárre ǵoy, háy zańǵar! – dedi.
– Qolıńızdı suǵıńqırań biy jora,
Teyireginde «way-way»ı da bar, – dedi...
(I.Yusupov)