Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Berilgen tekstti oqıń. «Salpan qulaq» degende neni 
túsinetuǵınıńızdı aytıń hám berilgen sorawlarǵa juwap jazıń. 
Biyshara salpań qulaq
Bul waqıya bayaǵıda men sizge aytıp bergen, jalǵız ketip baratırıp, 
qorqınıshlı 
hám ájeptáwir adamǵa dus kelgen jolda bolıp ótken edi. 
Sol waqıyadan soń aradan birneshe kún ótkennen keyin, basımnan keshirgen 
waqıyanı awıllaslarıma aytıp úlgerdim. Banktegi kásipleslerim, jaqınlarım qatarı 
Qaraqız apam da, meniń qorqınıshlı báleden qáytip qutılǵanımdı bildi. Olar maǵan endi 

---

215
qural alıp júr, dep másláhát bere basladı. Men bolsam, ne menen qurallanaman? Pıshaq 
penen be?
1. Bul gáplerde shıǵısı boyınsha qanday tirkewish túrleri qollanılǵan?
2. Bul tirkewishler ózi qatnaslı sóz benen qanday mánini ańlatıp kelgen? 
Temirshilik penen shuǵıllanatuǵın bir tuwısqanımız maǵan arnap pıshaq dúzete 
basladı. Men onı kózden ótkizip turar edim. Ol ustaxanasınıń bir múyeshinde jatqan 
ápiwayı bir temirdi aldı da, onı qıp-qızıl shoq bolaman 
degenshe
janıp turǵan temirde 
qızdırıp tapladı. Jasalıp atırǵan bul qásiyetli qanjar meni bul dunyadaǵı bárshe bále-
qádalardan saqlap qalatuǵınday onıń átirapında aylanıp júremen. Temir bólegi 
birneshe 
márte
balǵalanıp, qızdırıldı. Usta dáslep qanjardıń júz betin jasadı. Sabın dúzetiw 
bunnan da beter awır keldi. 
Qullası,
men qanjarlı boldım. Biraq, ol Qaraqız apam da 
bunı bayqap, 
taǵıp júriwimdi
qollamadı. Biraq men mudamı onı qasımda alıp júrgim 
keler edi, kúni-túni qanjarımnan ajıralıp qalǵım kelmes, onda qanday da bir sır bar 
sıyaqlı edi. 
Kóshede júrgenimde 
adamlar onı kórip turatuǵın qılıp, taǵıp júriwdi qáler 
edim. Aqılıma negedur awıllaslarım 
belime asılǵan
qanjarımdı kórip: «He-e, bul bala 
mańlay terimizdi tógip tapqan pulımızdı jaqsı qorǵaydı eken-dá» dep oylasa kerek, 
degen ballarǵa tán pikir kelgen edi.
Alıp júriwge qolaysız, 
qanday 
etip belime taqpayın, kelistire almayman, qaytama 
júzi qolıma, belime tiyip ketip, meni dushpannan qorǵawı bılay tursın, ózimdi tilip 
ketetuǵın sıyaqlı qolaysız edi.
Sonnan keyin men qanjardı aqsha qaltama salıp qoyatuǵın boldım.
Házir sol is-háreketlerimdi eslep, tosattan dushpan hújim etip qalsa, qanjarımdı 
alıp, oǵan qarsı qalayınsha gúresetuǵınımdı oylaǵanlarımdı eslep kúlkim keledi. Dáslep 
qaltanıń awzındaǵı bawdı sheship, awzın ashıp, onnan keyin qanjardı alıw kerek edi. 
Sol sebepli men qanjardı qasımda ózime júk qılıp alıp júrdim.