Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

3. Eń sońǵı gáp gáptiń bas aǵzalarınıń qatnasına qaray qaysı túrine 
kiredi?
XX ásir baslarında jáhánde temir jol tarmaǵı 1 mln.km den astı. XIX ásir aqırı 
XX ásir baslarında temir jol tarmaqların tez rawajlandırǵan sebeplerden biri, onıń 
úlken áskeriy-strategiyalıq áhmiyetke iye ekenliginde boldı. Bul transport jolı awıl-
xojalıǵı, ekonomika hám strategiyalıq wazıypalarǵa xızmet etiw menen bir qatarda, 
mámleketler arasındaǵı mádeniy baylanıslardı rawajlandırıw, sociallıq máseleler, 
xalıqaralıq turizm tarawında da qatnasadı, mámleketlerdiń ilimiy-texnikalıq 
rawajına da salmaqlı úles qosadı.
Temir jol transportınıń artıqmashılıqlarınıń biri – basqa transportlarǵa 
qaraǵanda júk tasıw tóleminiń arzanlıǵı, jıldıń qaysı máwsiminde bolsa da háreket 
ete alıwı hám úlken muǵdardaǵı júklerdi tasıw imkaniyatına iyeligi bolıp esaplanadı.
Tapsırma 1.4.
1. Temir jol transportınıń rawajlanıwı mámleketke hám xalıqqa 
qanday payda keltiredi? 
Ózbekstanda dáslepki temir 
jol 1886-1888-jıllarda Zakaspiy 
temir jolınıń 
Forob stanciyasınan 
Samarqandqa shekem
jatqarılǵan. 
1899-jıl temir jol Tashkentke 
jetip kelgen. 1906-jılı yanvarda 
Tashkent – Orenburg temir jolı 
iske túsirildi. 1917-jılǵa kelip 
házirgi Ózbekstan territoriyasında 
jámi temir jol uzınlıǵı 1,1 mıń km 
boldı.

---

162
1941-1945-jıllarda urıs dá- 
wirinde temir jol transportı 
urıs ushın zárúr júklerdi tasıdı. 
Lokomativlerdiń quwatı asırıldı, 
poezdlar tıǵız qatnaytuǵın jollarda 
ekinshi jollar qurıldı. Parovozlar 
ornına elektrovoz hám teplovozlar 
qollanıldı.
 
Tapsırma 1.5.
1. Birinshi temir joldıń iske túsiwi menen Ózbekstanda temir joldıń 
iske túsiwi arasında neshe jıl parq bar?