Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

1. Sóylewde jetiskenliklerge erisiwdiń jolların oqıń hám onı ámelde 
kórsetip beriń. Bunıń ushın ózińiz qálegen temańız boyınsha sózge shıǵıp sóylep 
kórsetiń. 
Tekst ústinde isleymiz. 
«Sóz» haqqında maǵlıwmat beriwde, «insan sóylewindegi máni bildiriwshi eń 
kishi birlik» dep aytıw menen sheklenemiz. Bul pikir menen sózdiń tolıq anıqlaması 
ashıladı dep oylaysız ba? Alım hám dóretiwshilerdiń pikirinshe, sózdiń táriypi haqqında 
birneshe tomlap maǵlıwmat beriwge boladı.
Tapsırma 2.1.
1. Sizler sózge qanday táriyip bergen bolar edińiz? 
Hárbir nárseniń qádirin hám bahasın onıń menen shuǵıllanıwshı insan 
biledi. Oylap kórsek, sózden derlik barlıq adam paydalanadı. Allataalanıń adamzatqa 
aytqanları da Quranı kárimde sózler arqalı jetkerilgen. Bunnan bilsek boladı, sóz iláhiy 
kúshke iye. Bul pikirimizge anıqlama bereyik: 
Tapsırma 2.2.
1. Qımbat bahalı nárse, buyımlardıń reklamasında ne ushın belgili aktyor 
yamasa qosıqshılar shıǵadı dep oylaysız?
Sóz – ilimniń elshisi, ilimge jetiw ushın jetekshi wazıypasın atqaradı. Ózińiz úyrenbekshi 
bolǵan ilimdi bir záwlim saray dep bilseńiz, onıń hárbir xanasına sóz arqalı kirip barıladı. 
Sebebi siz úyrengen ilimniń derekleri basqalarǵa usı sóz arqalı dálillep beriledi. 
Tapsırma 2.3.
1. Siz sózdi nege teńegen bolar edińiz? Sáwbetlesiń. 
2-SABAQ

---

132
Sóz – insandı jerden kóklerge alıp shıǵıwshı qural. Qaysı bir alım, shayır, mámleket 
iskeri yamasa juldızdıń ómiri hám iskerligin úyrener ekenbiz, álbette, olardıń bul 
dárejege jetiwinde sózdiń ornı ullı ekenligin biliwimizge boladı. Hátteki, dúnyaǵa 
belgili fizik alım Stiven Hoking de sóylew qábiletin keselligi sebepli tolıq joǵaltqanlıǵı 
sebepli, sózge bolǵan zárúriyatı sebepli, alımlar oǵan sóylew imkaniyatın beriwshi 
apparat soǵıp bergen. Onıń usı apparatı bolmaǵanda, kosmologiya boyınsha aytpaqshı 
bolǵan qansha jańalıqlardı bildiriwshi sózleri ishinde qalıp ketken bolar edi.