Ulug`bеk — o`rta asr madaniyatining atoqli vakili. Jahon ilm-fani taraqqiyotiga

Rasadxonada Ulug`bek bilan birga mashhur matematik va astronomlardan zamondoshlari o`rtasida «Aflotuni zamon» faxriy nomini olgan Saloxiddin Muso ibn Muxammad Qozizoda Rumiy, G`iyosiddin Jamshid Koshoniy, «o`z davrining Ptolomeyi» nomi bilan shuxrat qozongan Alouddin Ali ibn Muxammad Ali Qushchi va ko`pgina boshqa olimlar ilmiy kuzatish va tadqiqotlar olib boradilar. Xullas, Ulug`bek Samarqandda butun bir astronomiya maktabini yaratdi.

Samarqandda Ulug`bek rahbarligida barpo etilgan bu ilmiy dargoh matematika, ayniqsa astronomiya sohasida ilmiy dunyoda olamshumul ahamiyat kasb etgan natijalariga erishadi. Rasadxonada olib borilgan kuzatish va tadqiqotlar tufayli 1018 sobit (qo`g`almas) yulduzlarning o`rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuziladi. Markaziy Osiyo, Yaqin va O`rta Sharq mamlakatlari bo`ylab joylashgan 683 geografik punktlarni Samarqand kengligiga nisbatan koordinatalar belgilab chiqildi.

Ulug`bek maktabining erishgan eng muhim va ajoyib muvaffaqiyatlaridan biri matematika fani sohasida bo`ldi. O`sha davrda aniq fanlarning rivojlanishi va shu fan soxalariga oid ilmiy asarlarning yozilishi Ulug`bek maktabi ilmiy faoliyatining asosiy yo’nalishini belgilab berdi. Rasadxonada olib borilgan tadqiqotlarning natijalari asosida matematika va astronomiyaga oid bir qancha nodir asarlar yaratildi. Garchi bu asarlarning ko’pi bizgacha yetib kelmagan bo`lsada, saqlanib qolgan qo`lyozmalar o`sha davrda Samarqand astronomiya maktabi erishgan yutuqlardan va bu ilmgoh namoyondalari jahon astronomiya fani rivojiga qo`shgan ulkan hissadan guvohlik beradi.