Улуғмуродов н. Х

Gazlarni qattiq aralashmalardan tozalash jarayonlarini avtomatlashtirish. 
Kimyo korxonalaridan atmosferaga chiqayotgan gazlarning eng keng tarqalgan ifloslanish 
turlaridan biri qattiq zarralar ( qurum, kul, chang) hisoblanadi.CHunki gazlarni qattiq aralashmalardan 
tozalash uchun quruq va ho‟l usullar qo‟llaniladi.Quruq tozalash elektrofiltr yordamida siklon turidagi 
apparatlarda, ho‟l tozalash esa asosan Venturi skubberida amalga oshiriladi. 
Gazlarni siklonlarda tozalash.Bu aparatlar gaz oqimidan diametri 5 mkm dan katta zarralarni ajratish 
uchun qo‟llaniladi. Siklonlar boshqa chang tutgich apparatlar bilan birgalikda gazlarni tozalashga, 
qattiq qotishmalarning xossalari va dispers tarkibiga qo‟yiladigan talablarga bog‟liq holda qo‟llanilishi 
mumkin. 
Siklonlarning ishlash prinsipi gaz oqimining aylanma ilgarilama harakatida rivojlanadigan markazdan 
qochma kuchdan foydalanishga asoslangan .Bu kuch tasirida qattiq zarrachalar siklon devorlari tomon 
ortib yuboriladi va gazlarning bir qismi bilan bunkerga tushiriladi. Gaz oqimi tezligining ortishi bilan 
siklonda tutib qolish yaxshilanadi.Biroq katta tezliklarda siklonning foydali ish koeffisientining o‟sishi 
sekinlashadi va hatto pasayadi, bu esa cho‟kib qolgan qattiq zarrachalarni olib keluvchi uyurmalarning 
paydo bo‟lishi bilan bog‟liq. Shuning uchun siklonga kirishda gazning tezligini optimal darajada 
barqarorlashtirish katta ahamiatga ega, buning uchun tozalangan gazning bir qismini quvurdan 
siklonning kirishiga oqib kiritishni tashkil etish lozim. 
10-rasmda gaz oqimining siklon turidagi apparatga kirish tezligining barqarorlashuvini amalga 
oshiriuvchi avtomatik boshqarishning prinsipial sxemasi keltirilgan.Tozalanadigan gaz siklon 1 ga 
keladi; yuqoridan ventilyator 2 bilan tozalanadigan gaz chiqariladi.Tozalangan gazning bir qismi 
tozalanadigan gaz liniyasiga resirkulyasiyalanadi( qayta yuboriladi). 
Gazning siklonga kirishdagi tezligi oqimi (struyali) kompensasion zlchagich bilan o‟lchanadi 
va rostlagich 4 bilan berilgan qiymatda saqlab turiladi.Gazning kirish oqimi haqiqiy tezligi berilgan 
qiymatdan og‟ganida rostlagich 4 romtlovchi klapanlar 5 va 6 ga buyruq beradi, natijada ular gaz 
chiqishi va resirkulyasiyasi quvurlarining o‟tuvchi kesimlarini shunday tarzda o‟lchaydiki, bunda 
tozalangan gazning bir qismini siklonning kiritishga uzatish bilan tozalanadigan gaz oqimining kirish 
tezligining barqarorlashtirish mumkin bo‟lsin.Tutib qolingan chang bunker 3 da to‟planadi.Bunkerning 
ortiqcha yuklanish ( nagruzkasi ) ni yo‟qotish va siklonni to‟xtamasdan undan changni yo‟qotish
uchun oqimli sath o‟lchagich va bunker to‟lganda rostlagich 7 va rostlovchi klapan 8 yordamida u 
avtomatik yopiladi. 

---

239