Bolur
Bólur
Qara daǵnıń usha bashı,
Qarlı bulur, qarsız bolur,
Bir xosh yigit yat ellárdá,
Mallı bolur, malsız bolur.54
Rustam qosıqtı ózbek tiline awdarıwda ayrıqsha poetikalıq ihaó menen qatnas jasaǵanı seziledi:
Qora toǵning baland boshi,
Qorli bólur, qorsiz bólur,
Bir er yigit yot ellarda,
Molli bolur, molsiz bólur.55
Kórip ótkenimizdey, qosıqtıń birinshi hám úshinshi qatarlarına ózgeris kirgizilgen Qara daǵnıń usha bashı bul tawdıń eń tóbesi dep aytajaqlıǵın awdramashı durıs ańlay alǵan hám Qora toǵning baland boshi dep orınlı tawıp qollanǵan. Oqıwshı ushın túsinikli bolıwın támiynlewge háreket qılǵan. Úshinshi qatardaǵı Bir xosh yigit ellárda degen qatardı, Bir er yigit yot ellarda dep awdarmalaǵanı durıs. Sebebi awdarmashı xosh yigit sóziniń ornına er yigit dep qollanıwı awdarmada qosıqtıń uyqasıwına da, buwın sanlarınıń teń keliwine de, eń áhmiyetlisi tiykarǵı mazmundı saqlawǵa xizmet etip turıptı.Usı orında ózimizdiń jeke pikirimizdi de bildirip ótsek. Usı orında ózimizdiń jeke pikirimizdi de bildirip ótsek. Bizińshe, xosh jigit hám er jigit degen sózlerdiń maǵanaları boyınsha ózgeshelenetuǵın tárepleri bar. Xosh jigit – unamlı pazıyletlerge iye jaqsı jigit degendi, al er jigit –mártlik islerge bárqulla tayın, erlik is-háreketler qılıp júrgen jigit degendi bildiredi.
Ájiniyaz Qosıbay ulınıń Gózzallar qosıǵın awdarmalǵan áebiyatshı hám sheber awdarmashı Muzaffar Ahmad ózbek tilinde Ajiniyaz qosıqların egizin jaratıwǵa yaǵnıy túp nusqadan ózgerissiz awdarmalawǵa háreket etken hám buǵan erise alǵan. Bul, bálkim onıl Qaraqalpaqstannıń Ámiwdarya rayonında tuwılıp-óskeni, ózbek tilinde tálim beretuǵın mektepti onınshı klasta pitkergeni, qaraqalpaq tilin jaqsı bietuǵını sebepsho bolǵan. Ol házir Tashkennte jasaydı. Onıń awdarmalaǵan « «Gózzallar», «Gózallar» », « «Hár kimseniń yarı bolsa», «Har kimsaning yori bólsa» », « «Xiywalı qızǵa», «Xivali qiz» » shıǵarmaları ózbek ádebiyatı oqıwshılarınıń talǵamına say awdarma bolǵanlıǵı anıq. Awdarmashı ilajı bolǵansha buwın sanları, uyqası, mazmunı túp nusqadaǵıday sóylep turıwı ushın háreket qılǵan. Onıń bul miynetin « «Gózzallar», «Gózallar» » shıǵarmasınıń awdarması arqalı dáliyllesek boladı.Buǵan dáliyl ushın qaraqalpasha túp nusqa hám onıń ózbekshe awdarmalarınan mısllar keltirip kóremiz:
Qıya baqıp meniń janımdı alıp,
Yuz mıń jilwá menen shıǵar gózzallar,
Yuregime ada bolmas ot yaqıp,
Meniń janım otqa yaqar gózzallar.56
Qiyo boqip, qalam qoshini qoqib,
Yuz ming jilva bilan chiqar gózallar.
Yuragimga ado bólmas ót yoqib,
Mening jonim ótga yoqar gózallar.57
Birinshi qatardıń meniń janımdı alıp sózin qalam qoshini qoqib sózinen awdarmashı orınlı paydalanǵan. Oqıwshıǵa shayırdıń ne aytjaqlıǵın túsindiriwge háreket qılǵan. Ekinshi til oqıwshılarınıń qosıq qatarların oqıp túp nusqada oqıǵanday tásir aları sózsiz. Basqa ekinshi, úshinshi, tórtinshi qatarları ózgerissiz awdarmalanǵan hám buwın sanları, uyqası, forması saqlanıp qalınǵan.
Yar sarayı dáwran on tórt yashında
Qızlar yurer erdi digre – dashında,
Aytar Ziywar yar sawdası bashında,
Do'stlaringiz bilan baham: |