КИРИШ
1.1.Magistrlik dissertatsiyasi ishi mavzuining dolzarbligi. O’zbekistonda
tarkibiy o’zgarishlarni izchil amalga oshirishda xorijiy investitsiyalarni yo’naltirish
uchun qulay investitsiya muhitining yaratilgani asosiy omil bo’lib kelmoqda.
Xorijiy invesitsiyalar jalb qilishda iqtisodiy, siyosiy, me’yoriy-huquqiy, ijtimoiy va
boshqa shart-sharoitlar majmui asosiy rol o’ynaydi. Bunday imkoniyatlarga tabiiy
shart-sharoitlar, shu jumladan foydali qazilmalar zaxiralari, ishchi kuchi malakasi
va o’rtacha ish haqi darajasi, iqtisodiy kon’yunktura holati, ichki bozor sig’imi
hamda tovarlarni tashqi bozorda sotish imkoniyatlari, kredit tizimi holati, soliqqa
tortish darajasi, ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmaning rivojlanganligi,
xorijiy kapitalga nisbatan davlat siyosati, unga nisbatan imtiyozli shart-
sharoitlarning belgilanganligi kabilarni kiritish mumkin. Mamlakatimiz
mustaqillikka erishganidan buyon qulay investitsiya muhitini yaratish davlatimiz
iqtisodiy siyosatining markaziy masalalaridan biri bo’lib kelmoqda.
Jahon moliyaviy iqtisodi davom etayotgan bugungi davrda respublikada
makroiqtisodiy barqarorlikka erishilib, iqtisodiyotga chet el investitsiyalarini jalb
qilish jadal sur’atlar bilan o’sib bormoqda. CHunonchi, O’zbekiston Respublikasi
Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek: «Umuman olganda, mamlakatimiz
iqtisodiyotiga investitsiya kiritish hajmi yalpi ichki mahsulotga nisbatan 23 foizdan
iborat bo’ldi. O’zlashtirilgan umumiy kapital qo’yilmalar hajmining 3 milliard
dollardan ortig’ini xorijiy investitsiyalar tashkil etdi. SHuning 72 foizdan ziyodi
yoki 2 milliard 200 million dollari to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalardir.
O’ylaymanki, hammamiz yaxshi anglab olganmiz: agar o’zimiz harakat qilmasak,
chetdan sarmoya va investitsiyalarning mamlakatimizga, o’lkamizga kirib kelishi
uchun qulay sharoit va imtiyozlar tashkil etmasak, kerak bo’lsa, ayni shu
yo’nalishda astoydil, butun vujudimiz bilan ishlamasak, bunday raqamlarni
tushimizda ham ko’rmasdik»
1
.
1.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014
yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi //
Xalq so’zi, 2014 yil 18 yanvar
Xorij investitsiyalarni ishlab chiqarish tarmoqlariga
kengroq jalb qilinib
mintaqalarning hududiy va tarmoq tarkibida ham jiddiy o’zgarishlar sodir
bo’lmoqda va maxsulot ishlab chiqarishda xorij sarmoyasi ishtirokidagi
korxonalarning salmog’i oshmoqda. SHu jihatdan, mintaqalar iqtisodiyotini
rivojlanishida xorijiy investitsiyalar yordamida tashkil etilgan korxonalar
faoliyatining hududiy jihatlarini tadqiq etish va bu boradagi mavjud muammolarni
o’rganish dolzarb muammolar sirasiga kiradi.