Учун масъуллар- лаборантлар Қорабаева Д., Эргашева Ю

Тажрибани амалга ошириш (ўтказиш)

• 
  Интерференцион манзарани кузатинг ва ёруғ ҳамда қоронғу ҳалқалар кетма-кетлигига нисбатан ўтган ва қайтган ёруғликдаги концентрик ҳалқасимон манзараларни солиштиринг.
  
• 
  Проекцион шкала ёрдамида ёруғ ва қоронғу марказлар диаметрини ўлчанг.
  
• 
  Проекцион шкала ёрдамида ёруғ ва қоронғи ҳалқалар диаметрини ўлчанг.
  
• 
  Бу олинган икки интерференцион манзараларни солиштиринг.
  

Ўлчаш намуналари.

Интерференцион манзара ўтган ёруғлик нурида кузатилади (паст контраст ажралиб туради). Маркази қора ва атрофида консентирк қорамтир ҳалқалар билан ўралган бўлади.

1-жадвалда мос равишда қайтган ёруғлик учун максимум итенсивликнинг ёки ўтган ёруғлик учун минимум итенсивликнинг ҳалқалар диаметри D келтирилган.

	Қайтиш	Ўтиш
Марказ	3.2	3.3
Ҳалқа 1	6.2	6.3
Ҳалқа 2	8.4	8.6
Ҳалқа 3	10.2	10.4
Ҳалқа 4	11.5	11.6
Ҳалқа 5	12.8	13.0

1-жадвал

Қўшни ҳалқалар орасидаги масофа, радиуси ошган сари камаяди.

Баҳолаш

1 –жадвалга кўра марказ ва ҳалқа диаметрлари ўтган ва қайтган нурларда кузатилади, уларнинг диаметрлари тенг.

4-расмда диаметрлар квадрати ва ҳалқаларнинг тартиб номери орасидаги боғланишлар келтирилган. а=31,5 мм² сирт учун (6) формуладан фойдаланган ҳолда

ни топамиз.Линзанинг эгрилик раду

си R=12,144мм барча катталиклар маълум ва λ = 650 нм ни оламиз. Бунда қизил тусдаги интерференцион тасмалар диаметрлари ўлчаб олинади.


4- расм
4-расмда ҳалқа диаметри D квадратининг уларнинг k тартиб номерига боғлиқлиги.

• 
  Қайтган нурлар учун
  
• 
  Ўтган нурлар учун
  

Натижалар

Ўтган ва қайтган нурлардаги Ньютон ҳалқалари бир-бирини тўлдиради. Ўзаро алоқадорлик оптик зичлиги юқори бўлган муҳитда фаза сакрашлар туфайли ҳосил бўладиган =ΔR йўл фарқидан келиб чиқади.

Ўтган нурда ёруғ ва қоронғу ҳалқалар интесивлиги қайтган нурдагига қараганда кучсизроқ.
Қўшимча маълумотлар.
Интерференцион манзара ўртасида қора доғ бўлишини қайтган ёруғлик оптик зичлиги катта бўлган муҳитда фаза сакрашга дучор бўлишини кўрсатади. Агар d қалинлик учун d<<λ ва йўл фарқи фаза ўзгаришсиз нол бўлса интерференция максимум ёруғликни ҳосил қилади.
Тажриба натижасини эканлигини эътиборга олиб тушунтириш мумкин.

6-ИШ. МАЙКЕЛЬСОН ИНТЕРФЕРОМЕТРИ ЁРДАМИДА ГЕЛИЙ-НЕОН ЛАЗЕРИ НУРЛАНИШИНИНГ ТЎЛҚИН УЗУНЛИГИНИ АНИҚЛАШ


а)Лазер оптикаси асосида Майкельсон интерферометрини