Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
104 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
tizimiga bozor munosabatlarining kiritilishi baholashning realligini ta’minlay 
olmaydi. Chunki yerdan foydalanish tizimi tarkibi, ishlab chiqarish sarf-xarajatlari 
miqdori tubdan o’zgarib ketadi. Yerdan foydalanishning samaradorligini 
baholashning mavjud uslubiyati faqat xo’jalikning ichki faoliyatiga taalluqli bo’lib, 
umumiy tarmoq miqyosida tatbiq etilmaydi. Birinchidan, 1995-yildan boshlab yer 
solig’i ijara to’lovi ko’rinishida yerdan pulli foydalanish kiritilgan bo’lib, sug’orish 
suvini tashib keltirish uchun, sug’orish suvining ko’proq sarflanishi (belgilangan 
me’yordan ortiq hajmi) uchun bozor narxlarida haq olinishi joriy etilgan. Ikkinchidan, 
xo’jalikning ichki sug’orish tarmog’ini ishchi holatda saqlash uchun ketadigan 
mablag’lar tovar ishlab chiqaruvchilar hisobidan bo’ladi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 17-iyundagi “Qishloq 
xo’jaligida yer va suv resurslaridan samarali foydalanish chora-tadbirlari 
to’g’risida”gi PF-5742 son farmoni bilan sug’oriladigan yerlarning meliorativ 
holatini uzluksiz yaxshilash choralarini ishlab chiqish va yerdan foydalanish 
munosabatlariga bozor tamoillarini joriy etgan holda, yerdan foydalanuvchilarning 
irrigatsiya va kollektor-drenaj tarmoqlarini ishchi holatini saqlash borasidagi 
mas’uliyatlari ham nazarda tutilgan. Xo’jalikning ichki meliorativ tarmoqlarini saqlab 
qolish va ularni fermer xo’jaliklari balansiga o’tkazilishini maqsadga muvofiq, deb 
hisoblaymiz, magistral va xo’jaliklararo tarmoqlar esa byudjet hisobiga o’tkazilishi 
kerak. Keyinchalik, fermer xo’jaliklarining iqtisodiy bazasi mustahkamlana borishi, 
ulgurji va chakana narxlar tizimining takomillashuv, soliqlarning optimallashuvi, 
barcha irrigatsiya va kollektor tarmoqlarni hamda gidrotexnik inshootlarni iqtisodiyot 
tarmog’I sifatida Suv xo’jaligi vazirligi balansiga o’tkazilib, meliorativ sarf-xarajatlar 
qishloq xo’jaligida mavjud xo’jalik yuritishning huquqiy-tashkiliy shakllarining 
barchasiga taqsimlash kerak
. 
[1] 
Yerlarni tarmoqlararo taqsimlashda ularning bioiqlimiy salohiyati va
unumdorligidan to’la foydalanadigan korxonalar va ishlab chiqaruvchilarga 
ustivorlik beriladi. Bunday tarmoq avvalo qishloq xo’jaligi hisoblanadi. Shuning 

---