Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
407 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
уларнинг фалсафанинг маданиятдаги ўрни ва гуманитар билимлар тизимидаги 
тушунчаларида сезиларли фарқлар мавжуд[4, C. 320].
Бизнингча, Хабермас фикрига кўра, фалсафа воситачилик функциясини 
бажаради ва унинг асосий роли коммуникатив ҳаракатлар соҳасини 
рационализация қилишдир. У фалсафа ва бошқа нутқ шакллари ўртасидаги 
чегараларни олиб ташлаш ёки йўқ қилиш ушбу функцияни бажаришга 
тўсқинлик қилади. Коммуникатив алоқа тилдан оқилона фойдаланиш 
қоидаларига бўйсунади, бу орқали баҳслашиш жараёнида ўзаро талаблар 
бўйича келишувга эришилади. Жумладан, Б.Мелкевик: “ушбу йўналишдаги 
фалсафанинг мақсади ўзаро тушунишнинг субъективлик даражасига эришиш 
учун зарур шарт ва шартларнинг намоён бўлиши билан боғлиқ”[5, C. 95] - дея 
тил ва коммуникацияларнинг фалсафий-герменевтик жиҳатлари ҳақида 
фикрлар билдиради.
Хулоса қилиб қилиб айтадиган бўлсак, классик фалсафага хос бўлган 
билимларни тўлиқ асослаш ва ҳақиқатга бўлган назарий вазифаси кундалик 
ҳаёт дунёсининг рамзий амалиётлари ва коммуникатив тузилмаларини 
рационализациялашга ёрдам берадиган воситачилик функциясига йўл очади.
Герменевтик ёндашувга кўра тил бу борлиқнинг мустақил қисми 
ҳисобланади. Унга кўра тажрибанинг шаклланиш механизми ҳам тилда 
жойлашган. Шу нуқтаи-назардан қараганда, тил инсоннинг дунёга бўлган 
муносабатини ифодалайди. Чунончи, тил ёрдамида инсон воқеликни назарий 
билибгина қолмай, уни ҳаётий-амалий синовдан ўтказиш имкониятига эга 
бўлади.
Фойдаланилган адабиётлар 
1. Gadamer H.-G.. Lob der Theorie. Reden und Aufsatze. Frankfurt am Mein, 
1985. S. 26-50. 

---