Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

19.3. Tekstten kelbetliklerdi tabıń, sorawların qoyıń. Kelbetliktiń qaysı túri ekenligin anıqlań.
Ónermentshilik hám sawda
Burın qaraqalpaqlardıń ónermentleri Shımbay, Qońırat, Xojeli qalalarında kóp bolǵan. Shımbay qalasında temirshilerdiń, aǵash ustalarınıń, kiyiz basıwshılardıń, zergerlerdin, boyawshılardıń, gúlalshılardıń, toqımashılardıń arnawlı ustaxanaları bolǵan. Ustaxanalarda paydalanatuǵın temir qurallardı ustalardıń ózleri jasaǵan, birazın Xiywadan, Buxaradan, Tashkentten yamasa Rossiyadan alıp kelgen. Qaraqalpaqlar arasında arnawlı shoyınshı awılları bolǵan.
S hoyınnan hár túrli xojalıq zatların islep shıǵarǵan. Olardan úlken xojalıkqa kerekli qazanlar, qumǵanlar islegen.
XIX ásirde Aral teńiziniń boyında jasaǵan Arzımbet zergerdiń atı tariyxıy dereklerde atalǵan. Onıń qolınan qaraqalpaqlardıń eń ájayıp kiyimi – sáwkele islengen. Bul qaraqalpaq hayallarınıń kiyetuǵın eń eski kiyimleriniń biri. Zergerler hár túrli sırǵa, bilezik, giltbaw, júzik, háykel, óńirmonshaq, túyme, tumarsha islep bazarǵa aparıp satqan.
Bazarlar iri sawda orayı bolıp, qaraqalpaqlardıń turmısında úlken áhmiyetke iye bolǵan. Bazarlar siyasiy hám mádeniy áhmiyetke de iye bolǵan. Bunda sawda barısında túrli jaqlardan kelgen adamlar ózleri menen birge hár qıylı xabarlar alıp kelgen.
Xojeli qalası Xiywa xanlıǵındaǵı iri sawda oraylarınıń biri esaplanǵan.
Sawdagerler bazardı aralap xalıqqa kerekli hám ótimli zatlardı anıqlaǵan hám olardı alıp kelgen.
19.4. Sorawlarǵa awızsha juwap beriń.
1) Sawdagerler xalıq arasında qanday áhmiyetke iye bolǵan?
2) Ónermentshilerdiń atqaratuǵın xızmeti ne?
3) Ónermentler jáne qanday nárselerdi islep satqan? Máselen:
saz ásbapların …
bezeniw buyımların …
aǵashtan islengen buyımlar …
temirden qural – saymanlar …
toqımashılıq quralları …
4. Sawda jolları qalay rawajlanǵan?
19.5. «Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi»nen tómendegi sózlerdiń mánisin tawıp jazıń.
Ónerment -
Kiyiz basıwshı -
Zerger -
Boyawshı -
Toqımashılıq -
Shoyınshı -
Qumǵan -
Sáwkele -
Giltbaw -
Háykel -
Óńirmonshaq -
Túyme -
Tumarsha -