Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных


 Radioizotopli, radioto‘lqinli va  akustik sath o‘lchagichlari



Download 3,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet109/140
Sana01.01.2022
Hajmi3,76 Mb.
#298573
TuriУчебное пособие
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   140
Bog'liq
YO2lZEUihCgZ4zIws6BXiqqE2CnQeZILj7tErpVR

 
9.5. Radioizotopli, radioto‘lqinli va  akustik sath o‘lchagichlari 
 
Boshqa  rusumli  asboblar  bilan  taqqoslanganda  radioizotopli  sath  o‘lchagichi 
eng    universallardan  hisoblanadi.  Ular  sathni  ham  diskretli  va  ham  uzluksiz 
nazorat  qilish  imkonini  beradi;  ochiq  va  yopiq  sig‘imlarda  har  qanday  suyuqlik  
va  to‘kiluvchan(donador)  muhitlar  uchun  foydalanilishi    mumkin;  kontaktsiz 
ishlaydi,  demak,  nazorat  qilinadigan  yoki  atrof  muhitning  agressivligiga    sezgir 


 
148 
emas.  Ular  ko‘rsatkichlarining  aniqligi  va  stabilligi  muhit  holatining(temperatura, 
namlik,  elektr  o‘tkazuvchanlik,    zichlik,  bosim  va  boshqa  fizichesk  xossalar) 
o‘zgarishiga  bog‘liq  emas.  Radioizotopli  sath  o‘lchagichlar  ishlash  asosida 
radioaktiv  nurlanishni  qaydlash    tamoyili  yotadi,  turlicha  yutuvchanlik(yutilish) 
xossalariga  ega  ikkita  muhit  orqali  o‘tadigan        va  ushbu  muhitlarning  bo‘linish 
chegarasi siljitilganida o‘zining intensivligini o‘zgartirishi yotadi[16]. 
Nurlanishning  manbaalari  sifatida 
γ
  –  nurlatgichlar,  kobalt-60,  seziy-137, 
selen-75  va  boshqalar.;  iste’molchilar  sifatida    –  Geygerning  hisoblagichlari, 
ssinsillyasionli hisoblagichlar, yoki yarimo‘tkazgichli detektorlar qo‘llanadi. 
 
9.4-rasm. Maxsus sath o‘lchagichlarning strukturali sxemalari. 
 
Sathning  radioizotopli  indikatori  strukturali  sxemasi  (9.4-rasm,  a)  rasmda 
keltirilgan. Asbob 1 radioaktivli nurlanish manbaasi va 2 hisoblagichlar blokidan 
iborat.  Hisoblagichlar 
γ
-  kvantlar  sonining  o‘zgarishini  fiksatsiyalaydi,  agarda  
granitsa razdela muhitlar bo‘linish chegarasi  sathning berilgan qiymatidan pastda 
yoki  yuqorida  joylashsa.  Radioaktivli  nurlanish  impulslari  3  multivibrator 
yordamida  fiksatsiyalanadi  va  4  hisobning  tezligini  o‘lchagichgi  kelib  tushadi.  U 
tomonidan  ishlab  chiqilayotgan  kuchlanish,  5  elektronli  kuchaytirgich  bilan 
kuchaytiriladi, kning yuklamasi sifatida ikkilamchi asbob yoki signal(xabar) jihozi 
qaraladi. Bir qator radioizotopli sathning  indikatorlari ishlab chiqilgan, nurlanish 
manbaasi  va  detektorlar    oralig‘i  6  m  gacha  bo‘lganida  signal  berish(xabar 
berish)ning  aniqligini      ±20  mm  chegarasida  ta’minlanadi.  Radioizotopli  sath 
o‘lchagich,  suyuq  yoki  to‘kiluvchan(donador)  materiallarning  sathini        uzluksiz  
o‘lchash uchun  mo‘ljallangan, kuzatuvchi tizimdan  iborat bo‘ladi, unda manbaa 


 
149 
va iste’molchi sathning o‘zgarishi oqibatida  o‘zgartgich darhol siljiydi. Asboblar, 
mana shunday sxema bo‘yicha ishlashga  mo‘ljallangani uchun, o‘lchash sathning 
diapazoni(poyoni)  0-2  m  dan    0-10  m  gacha  bo‘lganida,  mazkur  holatda  asosiy  
xatolik ±0,5-1,0 % dan ortmaydi. 

Download 3,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish