Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных



Download 3,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/140
Sana01.01.2022
Hajmi3,76 Mb.
#298573
TuriУчебное пособие
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   140
Bog'liq
YO2lZEUihCgZ4zIws6BXiqqE2CnQeZILj7tErpVR

 
9.2. Mexanik sath o‘lchagichlari 
 
Mazkur  guruh    sath  o‘lchagichlari  va  signalizatorlari(xabar  bergichlari) 
o‘zlarining  soddaligi(oddiyligi),  ishonchliligi  va  narxining  arzonligi  uchun  ishlab 
chiqarishda  keng  tarqalgan.  Mexanik    asboblar  guruhiga  o‘lchanayotgan 
materialning    sezgir  elementga  mexanik  ta’sirdan  foydalanib  ishlaydigan  jihozlar 
kiradi. Mexanikliga  qalqovichlilar  kiradi  –  eng  keng  tarqalganlari    -  membranali 
asboblar, shuningdek, lotoli aylanma va boshqalar. 
Qalqovuchli(buyokli)  sath  o‘lchagich.  Qalqovuchli  va  buyokli  sath 
o‘lchagichlarning  (RM-51,  UDU-10,  DUJE-200M,  UB-P  va  boshq.  rusumli) 
ishlash   tamoyili  suyuqlikka  botirilgan qalqovich  (buyok)ning  itarib    chiqaruvchi 
kuchlar ta’siridan foydalanishga asoslangan. 
Bu kabi sath o‘lchagichlarning sezgir elementi bo‘lib(9.1-rasm,a) suyuqlikka 
botirilgan qalqovich (buyok) 1 hisoblanadi.   
 
9.1-rasm. Qalqovuchli(a) va kontaktli-mexanik(b) 
satho‘lchagichlarning tamoyilli sxemasi. 


 
142 
 
Sathni  o‘zgartirib  qalqovich  (buyok),  siljish  o‘zatish  tizimi  2    orqali  
o‘zgartiruvchi  element  va  o‘lchagich  asbob  bilan  qabul  qilinadi.  Qalqovich 
(buyok)  kontryuk(aksilyuk)  3  bilan  muvozanatlanadi.  Qalqovich(buyok)ning 
siljishini signal(xabar)ga o‘zgartirish  “kuch-bosim” va “kuch-tok” unifitsirlangan 
o‘zgartirgichi  -  axborot  o‘lchagichi  yordamida  amalga  oshiriladi.  Buyokli 
(qalqovichli)  vositalar    o‘lchashlarni  sathning  ishchi  muhit  harorati    -40  dan  to 
+400 
o
C gacha  va  ishchi muhit  bosimi 16  MPa  gacha, aniqlik sinflari1,0 va  1,5 
bo‘ladi. 
Sathning  membranali  signalizatori(xabar  bergichi),  rezina  singdirilgan 
matodan  tayyorlangan,  markazida  qattiq  metalli  disk  mavjud,  egiluvchan 
membranadan  iborat.  Materialga  ta’sir  etuvchi  bosim  kuchi  egiluvchan 
membranani  siljitadi.  Bu  siljish  mikropereklyuchatelning  elektrli  kontaktlarini 
qayta uzib-ulanishiga olib keladi. 
Keng    poyonda    –  bir  necha    o‘nlab    metrgacha  o‘zgaradigan  kontaktli  – 
mexanik(lotovoy)  sath  o‘lchagich  sathning  to‘kiluvchan(donador)  materiallarning 
sathini  o‘lchash    uchun  qo‘llaniladi.  Lotovoy  jihozlarda    sath    uzluksiz  yoki 
davriy nazorat qilinadi, materialning sirtida joylashgan  yuk(lota) yordamida. Sath 
o‘lchagichning    asosiy  qismi  bo‘lib  1  elektromexanik  lebyodka  (9.1-rasm,b),  2 
elektrotormozli, aylanishi elektr yuritkich bilan yurgiziladigan. 
Silindrsimon  lebyodkaning  barabaniga,  o‘zida  yuk    (lot)  4  osilgan  tros 
o‘raladi.    Val  bilan  baraban  orqali  mexanik  reduktor,  5  selsin-datchik,  selsin-
iste’molchi bilan elektrli  ulangan   6  ikkilamchi   asbob  ham  ulanadi.  O‘zida yuk 
osilgan tros, yo‘naltiruvchi  roliklar orqali o‘tadi,  shuningdek, qurilmaning sezgir 
elementi  bo‘lgan  trosning  3  rolik-relesi  orqali  ham  o‘tadi.  Boshqarish  o‘zida 
boshqarishning  barcha  to‘gmachalarini(releyli    sxema,  vaqt  relesi,  shuningdek, 
signalli(xabar beruvchi) armatura) joylashtirgan  7 boshqarish bloki orqali amalga 
oshiriladi.  Do  nachala  o‘lchash  boshlanguniga  qadar  yuk    bunkerda  yuqorigi 
belgilangan  holatda  bo‘ladi.  Zarurat  bo‘lganida  o‘lchash  “Pusk”  (“Yoqish”) 
tugmachasini  bir  karrali  bosish  orqali  bajariladi.  So‘ngra  to‘liq  davr  davomida  
o‘lchash avtomatik tarzda amalga oshiriladi.  


 
143 
O‘lchashda  lebyodka  ulanadi,  yuk    sathning  materialigacha  tushiriladi  va 
uning  ustida  yotqiziladi.  Trosning  salqilanishi  tros  relesining  ishga  tushishini 
keltirib  chiqaradi,  u  o‘z  vaqtida    elektr  yuritkich  zanjirini  uzadi,  va  lebyodka 
to‘xtatiladi.  Bir  necha  soniya  vaqtni  hayallatish  orqali,  kuzatuvchi  tomonidan 
asbobning shkalasidagi sathning raqamlarni ko‘rib olish uchun zarur bo‘lgan, yuk 
ko‘tarish  lebedkasi  ulanadi.  Dastlabki  holatiga  etishi  bilan,  tugash  joyida 
o‘rnatiladigan  8  uzgich  yordamida  lebyodka  to‘xtatiladi.  So‘ngra  yangi  o‘lchash 
davri boshlanadi.  

Download 3,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish