У. Юлдашев, М. Мамаражабов, С. К. Турсунов

Web-узел яратиш

Жахон ўргимчак уяси (World Wide Web) нинг барча информацион манбаларини иккита катта синфга бўлиш қабул қилинган: саҳифалар ва узеллар ёки сайтлар. Web – саҳифалар деб, мураккаб боғланишлари ва мультимедиали ресурслари бўлмаган оддий матнли саҳифалар тушунилади.
Web-узеллар яъни сайтлар – деганда ўзига саҳифаларни бирлаштирган тизим тушунилади. Бошқача айтганда узел минглаб ҳужжатларни ўзида бирлаштирган, кўпсонли боғланишга эга, мультимедиали мураккаб тизим тушунилади.
Dreamweaver пакети - бу кўп қиррали дастур. Уни алоҳида саҳифалар яратиш учун оддий гиперматнли ҳужжатлар таҳрирлагичи сифатида ҳам ишлатиш мумкин.
Бундан ташқари дастур ҳар қандай мураккабликдаги Web-узелларни ҳам ярата олади.

Чизиқли структура

Компьютер пайдо бўлгунга қадар барча чоп этиладиган: бадиий китоблар, қўлланмалар, маълумотномалар, техник кўрсатмалар чизиқли структурага мисол бўла олар эди. Бугунги кунга келиб буларни мултимедиали қўлланмалар ва электрон кўрсатмалар кўринишида қўлланмоқда. Чизиқли занжир электрон магазинда буюртма беришни расмийлаштириш қадамлари, айрим тармоқ манбаларига кириш учун рўйхатдан ўтиш ёки расмийлаштириш кетма-кетликларини тушуниш мумкин.

10-расм. Чизиқли структура.

Чизиқли структурага кириш нуқтаси бўлиб биринчи саҳифа хизмат қилади. Бу бош саҳифа одатда index.htm ёки main.htm деб номланади. Бу эса китоб ёки журналлардаги муқова ролини бажаради. Бу саҳифа бир вақтнинг ўзида ҳам намошийбоп, ҳам таништирув саҳифаси, ҳам маълумотли саҳифа бўлмоғи лозим. Қидирув машиналари ҳар бир саҳифани алоҳида индекслайди. Шунинг учун барча ички саҳифаларни бош саҳифага ўтказадиган ҳаракатланиш тугмалари билан тўлдириш керак.

Иерархик структура

Сайтлар яратишнинг занжирли принципи саҳифалар жойлашувига ва улар орасидаги бир-бирига ўтишларга қатъий чеклашлар қўйишга асосланади. Иерархик бўйсуниш принципи бўйича қурилган тугунлар анча катта мослашувчанликка эга. Кўплаб корхоналар, ташкилотлар Иерархик структура чизмаси асосида қурилган. Бу эса иерархик структуранинг камчиликлари ва ютуқлари яхши ўрганилганидан дарак беради. Бу структурани баъзан дарахтсимон структура ҳам дейилиб, битта бош ўзак саҳифага эга бўлади. Қайсики бутун сайтга кириш нуқтаси ҳисобланган саҳифадир.
Ҳар қандай ички саҳифа информацион манба ҳисобланиб бош саҳифа билан мантиқий боғланган бўлади.

11-расм. Иерархик структура