U. X. Safarov, N. M. Karakulov

Mutloq monarxiya – 
monarx xaq-huquqlari cheklanmagan davlat tuzumi 
shakli. 

---

246 
 Teokratik monarxiya – 
monarx nafaqat davlat balki din boshlig‘i ham 
bo‘lib hisoblanadigan davlat tuzumi shakli.
Federativ davlatlar
– davlatning umumiy konstitutsiyasi doirasida mustaqil 
ichki boshqaruvga ega bo‘lgan ma’muriy hududlarga ega davlatlar.
Unitar davlatlar
– yagona davlat tuzilmasi bo‘lib, markaziy boshqaruv 
organlariga bo‘ysinuvchi ma’muriy-hududiy bo‘linmalardan iborat bo‘lgan 
davlatlar.
Prezidentlik respublikasi – 
hukumat prezident tomonidan boshqarilib, 
uning katta vakolatlarga ega bo‘lgan davlat tuzumi shakli. 
 Parlamentar respublika – 
prezident vakolatlari nisbatan kam bo‘lib, 
hukumat bosh vazir tomonidan boshqariluvchi davlat tuzumi shakli.
Aralash respublika — 
xukumatning katta ta’siri bo‘lgan kuchli prezidentlik 
xokimiyati. Asosiy xususiyati — xukumatning ikki tomonlama javobgarlikka 
egaligi (prezident va parlament oldida). 
Ofshor zona
(inglizcha off shore — qirg‘oqdan tashqarida) — davlat 
hududi yoki uning bir qismi bo‘lib, unda norezident kompaniyalar uchun mazkur 
davlat hududidan tashqarida faoliyat yuritish sharti asosida alohida imtiyozli 
ro‘yhatdan o‘tkazish, litsenziya berish va soliqqa tortish holati mavjud.
Arzon bayroqlar
– boshqa davlatlar bayrog‘i ostida suzishga rozi bo‘lgan 
xorijiy davlatlar kemalariga taklif qilinadigan xizmat turi. 
Suv omborlar - 
suvni yig‘ish va saqlash maqsadida tashkil qilingan sun’iy 
suv havzalari. 
Aholining miqdoriy rivojlanishi -
aholi soni o‘zgarishi bilan namoyon 
bo‘ladi.
Aholining sifatiy rivojlanishi -
aholining yashash sharoiti, o‘rtacha umr
ko‘rish darajasining o‘sishi kabilarda aks etadi.