U. X. Safarov, N. M. Karakulov

Emmigrantlar – 
aholining biron davlatdan ko‘chib ketgan guruhi
 
Immigrantlar – 
aholining biron davlatga ko‘chib kelgan guruhi
Reimmigrantlar – 
biron davlatdan ko‘chib ketib qaytib kelgan aholi guruhi

---

247 
Tug‘ilishning umumiy koeffitsienti – 
har ming kishiga nisbatan tug‘ilgan 
bolalar soni. ‰ bilan belgilanadi
. 
Metis
– yevropoid va mongoloid (hindu)lar aralash nikohi natijasida 
shakllangan irqiy ko‘rinish;
 
Mulat
– yevropoid va negroidlar aralash nikohi natijasida shakllangan irqiy 
ko‘rinish; 
Sambo
– negroid va mongoloid (hindu)lar aralash nikohi natijasida 
shakllangan irqiy ko‘rinish; 
Mal’gash
– mongoloid va negroidlar aralash nikohi natijasida shakllangan 
irqiy ko‘rinish.
Qabila va urug‘lar
– inson avlodining eng qadimiy oddiy ijtimoiy 
uyushmalari;
 
Elat
– etnoslarning tarixiy evolyutsion shakllanishidagi alohida oraliq 
bosqich. Ular qabila va urug‘lar hamda yetuk darajada ijtimoiy shakllangan 
millatlar orasidagi birlashtiruvchi xalqadir; 
Millat
– yagona tili, hududi, milliy iqtisodiyoti, madaniyat va san’ati, 
mentaliteti va milliy o‘zligini anglash xususiyatlari yuqori darajada shakllangan 
bo‘lib, ko‘pchilik holatlarda tarixan o‘z siyosiy davlatchilik an’analariga ega 
bo‘ladi.
Аhоli zichligi
–
 
bir km.kv. maydonga to‘g‘ri keladigan аhоli soni.
Shahar
-aholisining 2/3 qismi qishloq xo‘jaligidan boshqa tarmoqda band 
bo‘lgan aholi manzilgohlariga aytiladi. 
Shahar aglomeratsiyalari - 
turli kattalikdagi shaharlarning ma’muriy, 
ishlab chiqarish, ijtimoiy, madaniy aloqalar natijasida birlashuvi hisoblanadi. 
Mavjud aglomeratsiyalar bir markazli (monotsentrik) va ko‘p markazli 
(politsentrik) bo‘lishi mumkin. Tokio-Iokogama (aholisi soni 37,8 mln kishi), 
Jakarta (30,5 mln kishi), Dehli (25 mln kishi), Manila (24,1 mln kishi), Seul-
Inchxon (23,5 mln kishi) jahonning eng yirik aglomeratsiyalari hisoblanadi. 
Megalopolis -
(grekcha megalu – “katta”, polis – “shahar”) deb yirik 
shaharlar va shahar aglomeratsiyalarining bir-biriga qo‘shilib ketishiga aytiladi. 

---

248 
Megalopolislarni bir qancha shahar aglomeratsiyalarining yig‘indisi deb ham talqin 
qilish mumkin. Jahonda shakllangan 6 ta megalopolis mavjud. Ularning 3 tasi 
AQSh hududida, 1 tasi Buyuk Britaniya, 1 tasi Osiyo hududida joylashgan. 
Megalopolislarning bittasi xalqaro xususiyatga ega bo‘lib, Niderlandiya, 
Germaniya, Belgiya, Frantsiya hududlarida shakllangan. Bular quyidagilar: