U. Radjapov, F. Miraxmedov, G. Shorayeva jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

1.5. O’zbekiston Respublikasi jismoniy tarbiya va sport davlat qo’mitasi

Rais

Rais o’rinbosari

Raisning birinchi o’rinbosari

Tashkiliy ishlar va xodimlar
bo’limi

Aholini jismoniy

tarbiyalash va o’quv

muassasalari bo’limi
Xalqaro sport
aloqalari bo’limi

Rejalash – moliyaviy

bo’limi
Sportning ommaviy

turlari va sport

Zaxiralarini

tayyorlash
boshqarmasi

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi jismoniy tarbiya va sport sohasidagi maxsus davlat idorasi sifatida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga bo’ysunadi.
   

2. 
   O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi O’zbekiston Konstitutsiyasi, respublika qonunlari va hukumat qarorlariga tayanadi. Qonunlar, qarorlar va O’zbekiston Prezidentining farmonlarini amalga oshirishda o’ziga berilgan vakolatlar doirasida o’z faoliyatini tashkil etadi.
   

3. 
   Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi jismoniy tarbiya va sport bilan bog’liq barcha masalalarni hal etadi va o’z huquqlari doirasida boshqa idoralarga topshiriq berishi mumkin. Respublikada ommaviy jismoniy tarbiya va sport tadbirlariga rahbarlik qilishda Vazirlik kasaba uyushmalari federatsiyasi va boshqa jamoat tashkilotlari bilan hamkorlik qiladi.
   

20

4. 
   Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi o’zining moliyaviy munosabatlarini Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar va shahar-tuman sport boshqarmalari bilan hamkorlikda olib boradi.
   

4. 
   Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi tasarrufidagi o’quv muassasalari, uyushmalar, muassasalar, tashkilotlarda davlat byudjeti asosida moliyaviy ishlarni boshqaradi. Muhim masalalarni hal etish uchun o’zining taklif va mulohazalarini ishlab chiqadi, uni tasdiqlash uchun tegishli idoralarga taqdim etadi.
   

O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi o’zining Respublika Gerbi aks ettirilgan muxri, blankalari va banklarda mustaqil hisob raqamiga ega. Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasiga quyidagi vazifalar yuklatilgan:

- O’zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirishni muvofiqlashtirish, har yilgi prognozlarni (bashorat) shakllantirish, ilmiy asoslangan jismoniy tarbiya tizimini amalda yuritish va shu sohada ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish;

- jismoniy tarbiya va sport sohasidagi eng ilg’or yo’nalishlarni belgilash, moliyaviy, moddiy - texnik va boshqa boyliklarni (resurs) kontsentratsiyalash;

- aholi o’rtasida ommaviy jismoniy tarbiya va sport tadbirlarini uyushtirish, fuqarolarni sog’lomlashtirish va jismoniy kamolotga yetkazish, yoshlarni mehnatga, qurolli kuchlari saflarida xizmat qilishga tayyorlash, sog’lom turmush tarzini shakllantirish, dam olish, xordiq chiqarishni tashkil qilish;

- aholi istiqomat joylari va mahallalarda sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirishning asosiy yo’nalishlarini aniqlashda quyi sport bo’limlari va jismoniy tarbiya hamda sport sohasidagi jamoat tashkilotlarining faoliyatlarini muvofiqlashtirish;

- milliy sport turlari va xalq o’yinlari bo’yicha musobaqalar o’tkazishni tashkil qilish;

- jismoniy tarbiya mutaxassislarini tayyorlash va ishga joylashtirish, ularni qayta tayyorlash, malakasini oshirish;

- sport jamoalariga o’rinbosarlarni tayyorlash ishlarini tashkil qilish, xalqaro va respublika sport musobaqalarini o’tkazish, o’quv- yig’in mashg’ulotlarlarini tashkil qilish;

- aholini sport inshootlari, asbob-uskunalari va buyumlari bilan ta’minlash.

O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasiga quyidagi vazifalar (funksiyalar) yuklatilgan;

- O’zbekiston Respublikasi makroiqtisodiyot va statistika vazirligi, Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, viloyatlar hokimlikari, Davlat idoralari bilan birgalikda uzoq muddatli prognozlar ishlab chiqish, foydali ishlab chiqaruvchi muassasalar va firmalarning sport buyumlarini ishlab chiqish, bu bilan ommaviy jismoniy tarbiyani rivojlantirishga erishish;

- jismoniy tarbiya va sport sohasida boshqarishni tashkil qilishda iqtisodiy usullardan foydalanishni joriy etish, bozor iqtisodiyoti va munosabatlari

21

qoidalaridan maqsadli foydalanish;

• 
  ommaviy jismoniy tarbiya, milliy sport turlari, xalq o’yinlari, nogironlar sporti va oliy sport mahoratini rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari loyihasini ishlab chiqish;
  

• 
  sport o’rinbosarlarini tayyorlash ishini olib borish, qaysi idoraga mansub bo’lishidan qat’iy nazar, sport maktablari, tarmoqlar va ixtisosliklar, olimpiadachilarni tayyorlash markazlarini rivojlantirishni muvofiqlashtirish, ulardagi o’kuv-yig’in mashg’ulotlarini nazorat qilish;
  

• 
  jismoniy tarbiya va sport ishlarini tahlil qilish, hisobga olish, hisobot tuzish, nazorat qilish va boshqarish faoliyatlarida hisoblash texnikasi hamda ilmiy texnologiyalardan foydalanishni ta’minlash;
  

• 
  jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish bo’yicha jahon sportida erishilgan ilmiy-texnika taraqqiyoti, chet mamlakatlarda qo’lga kiritilgan ilg’or tajribalarni ommalashtirish;
  

• 
  sport musobaqalarini o’tkazish qoidalari, yagona sport klassifikatsiyasi, dasturiy qo’llanmalar va boshqa normativ hujjatlarni ishlab chiqish va tasdiqlash;
  

• 
  O’zbekiston milliy terma jamoalarini tayyorlash, ularning Osiyo, Jahon, Olimpiya o’yinlari, chempionatlar, birinchiliklarda qatnashishini ta’minlash;
  

• 
  sport turlari bo’yicha respublika rekordlarini tasdiqlash, sport unvonlarini berish;
  

• 
  Oliy va o’rta maxsus ta’lim, Xalq ta’limi vazirliklari bilan birgalikda jismoniy tarbiya mutaxassislari va murabbiylarga bo’lgan talab hamda ehtiyojlarni o’rganish, ularni tayyorlash, o’quv dasturlari, darsliklar va qo’llanmalarni ishlab chiqish;
  

• 
  jismoniy tarbiya va sport hamda xalq milliy o’yinlarini ommaviy axborot vositalari, teleradio orqali targ’ib qilish.
  

Yuqorida qayd etilgan vazifalarni amalga oshirish uchun O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasiga bir qator huquq va vakolatlar berilgan, ya’ni:

• 
  Vazirliklar, idoralar, kontsernlar, assotsiatsiyalar va jamoat tashkilotlaridan ko’zda tutilgan hisobotlarni olish;
  

• 
  barcha idoralar tashkilotlar, muassasalar, o’quv muassasalarining jismoniy tarbiya va sport bo’yicha axborotlarini eshitish, ular faoliyatini tekshirish;
  

• 
  eng muhim hujjatlar, loyihalarni ishlab chiqish va tekshiruv ishlariga turli idoralarning mutaxassislari, xodimlari, olimlarini jalb etish;
  

• 
  ilmiy tekshirish ishlari, Olimpiya o’yinlari va boshqa xalqaro sport musobaqalarida qatnashish uchun moliyaviy ta’minot masalasini xal etish;
  

O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi faoliyatini Vazir boshqarib boradi. U O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadi va O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Kengashida tasdiqlanadi.

Vazir va uning o’rinbosarlarini tayinlash va ishdan bo’shatish O’zbekiston

Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan amalga oshiriladi.

22

1.6. O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti

O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti (O’zDJTI) 1955 yil sentyabrda tashkil etildi. Mutaxassis kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirishda O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti O’zbekiston

Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasining					tarkibiy
tarmog’idir. Institutning dastlabki faoliyati paytlarida			2-3 ta kafedra mavjud
bo’lgan bo’lsa, hozirgi kunda ularning soni 18 ta.
O’zbekiston Davlat jismoniy	tarbiya	institutida		sport	o’yinlari,
yakkakurash sport turlari, ko’pkurash sport		turlari	va	malaka	oshirish
fakulьtetlari mavjud.

Mustaqillik yillari davrida institutda ilmiy-pedagogik soha bo’yicha mutaxassis xodimlarni tayyorlashda katta yutuqlarga erishildi. Ya’ni aspirantura va doktorantura tashkil etildi. Himoya bo’yicha ixtisoslashtirilgan ilmiy kengash ochildi.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish ishida O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti jamoasi ijodiy yondashgan xolda katta xissa qo’shib kelmoqda. Ayniqsa, yuqori malakali sportchilar tayyorlash, bo’lajak mutaxassislarni sport menejmenti hamda marketingi asoslari bilan qurollantirish, maktab yoshigacha bolalar muassasalari faoliyatlari bilan tanishtirish, axoli o’rtasida ommaviy-sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya, sport, sayohat hamda xalq milliy o’yinlarini tashkil qilish yo’llarini o’rgatishda davr talablariga rioya qilinmoqda.