Tuzuvchilar: ttymi t f. n., dotsent R. S. Razikov ttymi t f. d professor S. S. Sulaymanov ttymi assistant H. M. Komilov Taqrizchilar: t f. n., dotsent

11.1. - Rasm. Suyak sinishi turlari va immobilizatsiyani ta`minlash vositalari

Qovurg’a suyagi singanda yo`talganda, nafas olganda va harakatlanganda og’riq paydo bo`ladi. Bunday vaqtda ko`krak nafas chiqarish vaqtida bint bilan qattiq qilib bog’lab qo`yiladi.

Lat egan joyga sovuqlik qo`yib keyin artish, yod surtish yoki issiq kompress qo`yish taqiqlanadi. CHunki bular og’riqni kuchaytiradi. Pay cho`zilganda ham lat eyishidagidek yordamlar ko`rsatiladi.
Boshning lat eyishi natijasida miya chayqalishi, bosh suyagining sinishi kabi holatlar kuzatilishi mumkin. Miya chayqalgan hollarda ko`pincha bosh og’rig’i, nafas siqilishi va ko`ngil aynish holatlari ham uchraydi. Bosh suyakning singanini quloqlar va og’izdan qon ketishi orqali bilish mumkin. Bu holatlarda jabrlanuvchi xushsiz holatda bo`ladi. Vrach kelishiga qadar lat egan joyga sovuq, ya`ni muz qo`yib sovuq holatda ushlash kerak.


Kuyganda birinchi yordam ko`rsatish
Kuyish termik, kimyoviy va elektrik bo`lishi mumkin. Ular og’irlik darajasiga ko`ra 4 darajaga bo`linadi: 1-darajali kuyishda teri qizarib, shishadi; 2-darajali kuyishda suv pufaklari hosil bo`ladi; 3-darajali kuyishda teri jonsiz, ya`ni sezish qobiliyatini yo`qotgan holda bo`ladi; 4-darajali kuyishda – teri qorayadi, muskullar va suyak shikastlanadi, qurib qoladi.
Termik va elektrik kuyishda kuygan joyga qo`l tegizish, maz, yog’, ichimlik sodasi surtish, yopishib qolgan kiyim parchasini yulib olish, hosil bo`lgan pufaklarni yorish mumkin emas. Birinchi darajali kuyishda kuygan joyni sterillangan bog’ich bilan bog’lash kerak. Tana og’ir kuyganda kuygan kishini toza choyshab bilan o`rash, choy ichirish va vrach kelguncha tinchlik berish kerak.
Agar kuygan kishining pul’s urishi sekinlashsa 15-20 tomchi valer’yanka ichirish kerak. Kuygan yuzni sterillangan marli bilan yopib qo`yish kerak.
Ko`z kuyganda 1 stakan suvga 1 choy qoshiq bor kislotasi solib, sovuq holda ko`zga bosish kerak.
Kimyoviy kuyish oqibati ko`pincha kuydiruvchi kimyoviy moddani ta`sir etish vaqtiga bog’liq bo`ladi. SHu sababli bunday kuyganga birinchi yordam ko`rsatishda dastlab ushbu modda kontsentratsiyasini va ta`sirini susaytirish lozim. Buning uchun kislota yoki ishqor ta`sir etgan joy 15-20 minut toza suvda yuvilishi kerak. Agar kuyish kislota ta`sirida bo`lsa bir stakan suvga bir choy qoshiq ichimlik sodasi, ishqor ta`sirida bo`lsa bir stakan suvga bir choy qoshiq bor kislotasi solingan eritma bilan bog’ich namlanib bog’lanishi kerak.