|
Δ Lyash = αzel * V
αyash — shovqinni doimiy so’nishi; αyash = 0,1 dBA/m; V— yashilo’simliklar eni; V= 10m.
Δ Lyash = 0,1 * 10=1dBa
Ekran orqali shovqinni pasaytirish (binoda ) ΔLe to’lqin uzunligiga bog’liq δ,m.
4.1.-jadval
δ
|
1
|
2
|
5
|
10
|
15
|
20
|
30
|
50
|
60
|
ΔLe
|
14
|
16,2
|
18,4
|
21,2
|
22,4
|
22,5
|
23,1
|
23,7
|
24,2
|
ΔLe = 18,4dBa , To’siqlar orqali shovqinni pasaytirish(peregarotka) bino yuqori qismiga bog’liq:
Δ Lbino = KW, bu erda K—koeffitsient, dBa/m; K= 0,8...0,9; W—qalinlik (eni) bino, m.
Δ Lbino= 0,8*16=12,8dBa , Ruxsat etilgan qiymat dam olish maydonchasida — 45dBa.ortiq emas
Lrq= 75-11,85-0,575-1-18,4-12,8=30,375dBA
Xulosa: Binoda ruxsat etilgan shovqin qiymati (dam olish maydonchasida) 30,375 dBa dan ortig emas,normadan oshmagan xolda xisoblandi.
VARIANTLAR
Var.
|
rn, m
|
δ, m
|
W, m
|
Li.sh., dBA
|
r0
|
αso’n
|
V
|
αyash
|
01
|
105
|
3,5
|
12
|
65
|
6,5
|
0.25
|
12
|
0.16
|
02
|
110
|
3,75
|
11
|
67
|
6,65
|
0.45
|
13
|
0.15
|
03
|
115
|
3,85
|
13
|
66
|
6,8
|
0.65
|
14
|
0.17
|
04
|
120
|
4
|
14
|
60
|
7
|
0.75
|
15
|
0.23
|
05
|
125
|
4,2
|
15
|
65
|
7,2
|
0.66
|
16
|
0.24
|
06
|
132
|
4,8
|
15,5
|
68
|
7,3
|
0.55
|
19
|
0.34
|
07
|
102
|
4,35
|
16,5
|
71
|
7,2
|
0.80
|
22
|
0.13
|
08
|
115
|
5,2
|
16,4
|
75,2
|
7,6
|
0.9
|
21
|
0.32
|
09
|
115
|
3,5
|
13
|
67
|
61
|
0.92
|
20
|
0.35
|
10
|
120
|
3,75
|
14
|
66
|
7,3
|
0.34
|
12
|
0.36
|
5- LABORATORIYA ISHI
Ishlab chiqarish joylaridagi titrashni aniqlash.
Ishning maqsadi: Ishlab chiqarishdagi mashina va mexanizmlarda yuzaga keladigan titrash turlari, ularning inson organizmiga salbiy ta`siri, titrash ta`siridan himoyalanish yo`llari bilan tanishish, titrashni o`lchash asboblari va usullarini o`rganish, titrash darajasini aniqlash va ish joyini baholash bo`yicha amaliy ko`nikmalar hosil qilish.
Mashg’ulot rejasi:
1. Umumiy ma`lumotlar
2. Mashina va mexanizmlarning titrashini kamaytirish va titrash ta`siridan himoyalanish yo`llari
3. Ishni bajarish tartibi
4. Hisobot tarkibi
Kerakli jihozlar: titrashni o`lchash laboratoriya qurilmasi (5.2.-rasm), vibrograf VR-1, titrash va shovqinni o`lchagich ISHV-1, titrashni so`ndiruvchi materiallar:rezina, porolon, bir xil qalinlikdagi yog’och materiallar.
Topshiriqlar:
1.Titrash turlari, ularning inson organizmiga salbiy ta`siri va titrash ta`siridan himoyalanish yo`llari bilan tanishing.
2.Titrash darajasini o`lchovchi asboblarning tuzilishi va ish printsipini o`rganing.
3.Laboratoriya qurilmasidagi elektrodvigatel’ ishlashi ta`sirida yuzaga kelayotgan titrash darajasini aniqlang.
4. Quyida ko`rsatilgan tarkibda hisobot tayyorlab topshiring.
Tayanch iboralar: Titrash, lokal va umumiy kasallanish, titrash tezligi, chastotasi, logarifmik miqdor, ruxsat etilgan miqdor, shaxsiy hmoya vositasi, profilaktik tadbirlar.
5.1. Umumiy ma`lumotlar
Titrash insonga titrash (zirillash) bilan ishlovchi jihozlar, qurilmalar, mashina va mexanizmlar bilan bevosita yoki bilvosita muloqatda bo`lgan holatlarda ta`sir etadi. Titrashdan ba`zan ishlab chiqarish jarayonlari samaradorligini oshirishda ham foydalaniladi. Masalan, tuproqqa ishlov beruvchi mashinalarning karshiligini kamaytirishda, ish unumdorligini oshirishda, don tozalash mashinalari ish sifatini yaxshilashda va h.k.
Titrashlar transport, transport-texnologik va texnologik turlarga bo`linadi. Transport titrashlar harakatlanuvchi mashina yoki traktorlarda yuzaga keladi. Agar ushbu mashina yoki mashina-traktor agregati harakatlanish bilan bir vaqtda biror texnologik jarayonni bajarsa, bunday vaqtda yuzaga keluvchi titrashlar transport-texnologik titrash deb ataladi. Texnologik titrashlar qo`zg’almas mashina-mexanizmlar va qurilmalarda yuzaga keladi.
Insonni uzoq vaqtli titrash ta`sirida bo`lishi ikki xil, ya`ni umumiy va mahaliy (lokal) kasalliklarga olib keladi. Umumiy kasallanish doimiy titrash sharoitida 2-4 oy ishlagandan so`ng boshlanadi. Bunda bosh og’rig’i, ko`rishni susayishi, tana haroratini oshishi kuzatiladi, oshqozon va yurak-tomir sistemasi ish faoliyatida salbiy o`zgarishlar sodir bo`ladi. Lokal ko`rinishdagi kasalliklar titrashni inson tanasining ayrim a`zolariga, masalan, qo`l yoki oyoqga ta’sir etishi natijasida kelib chiqadi. Bunday vaqtda asab va suyak-bo`g’im sistemasining ish faoliyati buziladi, arterial bosim oshadi, muskul kuchlari va insonning og’irligi kamayadi hamda tomirlarning tortishishi kuzatiladi.
Doimiy ish joylari va ishlab chiqarish binolaridagi titrashlarning me`yorlashtiriluvchi ko`rsatkichlari sifatida tebranish tezligining o`rta kvadrat miqdori va logarifmik darajasi qabul qilingan. Ular m/s yoki dB da o`lchanadi. Titrash tezligining insonga salbiy ta`sir darajasini boshlanishi Vo=510-8m/s deb qabul qilingan.
Ishni bajarish tartibi
1. Titrashni o`lchash qurilmasining tuzilishi va ishlash tartibi. Qurilma (5.1.-rasm) elektr dvigatel’ (1), titrashni izolyatsiyalovchi taglik (2), D-13 markali datchik (3), operator (ishchi) ish stuli (4), birlashtiruvchi kabel (5), ISHV-1 asbobi (6) dan tashkil topgan. Ushbu asbob 70-160 dB oralig’idagi titrash tezlanishini ko`rsatish uchun mo`ljallangan.
ISHV-1 asbobida “Detsibel-I” va “Detsibel-II” deb nomlangan 2ta kirish signalini o`zgartirish uchun mo`ljallangan o`zgartkich o`rnatilgan bo`lib, u yuqori darajadagi titrash tezligi va tezlanishini o`lchash imkonini beradi.
“O`lchash turi” nomli o`zgartkich chastota o`zgartiruvchisi (16; 31,5; 63; 125; 250; 500; 1000; 2000; 4000; 8000 Gs) yordamida o`rnatiluvchi chiziqli tavsif va oktava filtri tavsiflarini olish uchun ishlatiladi.
5.1.-Rasm. Titrashni o`lchash qurilmasi sxemasi
1-titrash stoli; 2-titrashni izolyatsiyalovchi taglik; 3-datchik; 4-ishchi stuli; 5-birlashtiruvchi kabel’; 6-shovqin va titrashni o`lchash asbobi
HISOB QISMI
Ishlab chiqarishda titrashni kamaytirish maqsadida rezina prujinalarni to’g’ri tanlashdan iborat..
Elektrodvigatellarda po’lat prujinalarni sonini aniqlashda quydagilarni bajarish kerak bo’ladi.Dvigatel og’irligi Q=15000kg.Titrashni kamaytirish maqsadida baladligi H0=0,264m bo’lgan prujinalar ishlatiladi, o’rtacha diametri D=0,132m, aylanmasi diametri d=0,016m,aylanmalar soni i=5,5.
Ma’lumotlardan foydalanib prujina indeksi hisoblaymiz . Vertikal yo’nalishda prujina qattiqligi(K1z:Pa* m) Bikirlik moduli G. Barcha po’lat prujinalar uchun G qabul qilinadi 78453200 Pa.
Titrash izolyatorlarni tanlashda H0/D < 2,hisob bo’yicha .
Statik yuklanishni aniqlashda Rst Prujina uchun ruxsat etilgan burama kuchlanishni aniqlash lozim τ. Prujina po’lat naviga qarab τ qabul qilamiz 392266000 Pa. Statik yuklanish quydagicha aniqlanadi:
H
Po’lat Prujinaning umumiy soni:
Umumiy prujina qattiqlik darajasi:
Dvigatel normal ishlashi uchun 4 ta po’lat prujina ishlatish kerak No=0,264m; D = 0,132m; d = 0,016m.
Do'stlaringiz bilan baham: |
