Tuzuvchi: D. Abdullayeva UrDU, “Maktabgacha ta’lim metodikasi” кafedrasi o’qituvchisi Taqrizchi

6-mavzu. Ayrim rivojlangan mamlakatlarda ta’lim-talim tizimi va qiyosiy tahlili.
Niderlandiyada maktabgacha ta'lim.
Niderlandiya ta’lim tizimlarining shakllanish davri 1789 yilda frantsuz revolyustiyasi natijasida paydo bo’lgan Bativ Respublikasi davriga to’g’ri keladi.
Hozirgi paytda mamlakatning 75 foiz maktablari xususiy shaxslar, tashkilotlar va jamiyatlar tomonidan, shu jumladan xrestian yoki katolik cherkovlari tamonidan tashkil etilgan.
Bu mamlakatda ta’lim tizimi 7-3-2 shakldadir. Boshlang’ich ta’lim maktabgacha tarbiya bilan qo’shilgan.
7-Mavzu. Jahon mfmlakatlarida pedagog qadrlarga bo’lgan ehtiyoj va ularni tayyorlash masalalari .
Boshqa ko’plab kasblar kabi o’qituvchilik kasbi tayyorgqrligi daslabki pedagogik ta’lim olingandagina tugamaydi.
Shotlandiya Davlat kotibi o’qituvchilat tayyorlanishni bir necha yo’l bilan nazorat qiladi.
- U maktab o’quvchilari ta’lim kursini tasdiqlaydi.
- Tasdiqqa ega bo’lgan,sharoitlarni yaratib beruvchi homiy tashkilotlarga ko’rsatmalar beradi.
- Har yili malaka oshirish kurslariga kirish talabalarning eng quyi darajasini ishlab chiqadi.
-Ta’lim uchun o’qituvchilar soni o’rnini nazorat qiladi.
Maktab inspektori pedagogik ta’lim sifati kafolatida muxim ro’l o’ynaydi.
Shotlandiyada kasbiy ta’limda lektorlar pedagog darajasini egallashlari mumkin.
Shveytsariyalik bolalar 4—6 yoshda maktabgacha ta’lim muassasasi, 6—12 yoshda boshlang‘ich ta’lim, 12—16 yoshda o‘rta ta’lim va nihoyat, 18—22 yoshda oliy ta’limda tahsil oladi. Mamlakatda bolalarning maktabgacha ta’lim olishi majburiy. Shu bois, barcha ota-onalar farzandini muddatidan kechiktirmay davlat yoki xususiy bog‘chaga joylashtiradi. Maktabgacha ta’lim jarayoni hatto davlat bog‘chalarida ham pullik bo‘lib, hukumat zarur to‘lovning bir qisminigina to‘lab beradi.Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarga odatdagidek matematika, o‘qish va yozish kabilar o‘qitilmaydi. Boisi, Shveytsariya hukumati bolaga ortiqcha yuklamalarni yuklash unda yaqinni ko‘ra olmaslik, skolioz belgilarini paydo qiladi, degan fikrda. Shuning uchun bog‘chalarda asosiy e’tibor bolalarning toza havoda o‘ynashi, so‘zlar, jumlalar, she’r va qo‘shiqlarni takrorlashiga qaratiladi. Bu tajriba bolaning yaxshi kayfiyatda, jismonan sog‘lom rivojlanishi, tili esa biyron bo‘lishiga xizmat qilar ekan.Mamlakatda ta’limning birinchi bosqichi 6 yoshdan boshlansa-da, ayrim maktablarda iqtidorli bolalar 4 yoshdan qabul qilinadi.Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarga odatdagidek matematika, o‘qish va yozish kabilar o‘qitilmaydi. Boisi, Shveytsariya hukumati bolaga ortiqcha yuklamalarni yuklash unda yaqinni ko‘ra olmaslik, skolioz belgilarini paydo qiladi, degan fikrda. Shuning uchun bog‘chalarda asosiy e’tibor bolalarning toza havoda o‘ynashi, so‘zlar, jumlalar, she’r va qo‘shiqlarni takrorlashiga qaratiladi. Bu tajriba bolaning yaxshi kayfiyatda, jismonan sog‘lom rivojlanishi, tili esa biyron bo‘lishiga xizmat qilar ekan.Mamlakatda ta’limning birinchi bosqichi 6 yoshdan boshlansa-da, ayrim maktablarda iqtidorli bolalar 4 yoshdan qabul qilinadi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari­ning ta’lim dasturida asosiy e’tibor bolaning bilimini rivojlantirish hamda chet tillarni o‘qitishga qaratiladi. Hukumat bola xorijiy tillarni o‘rganishni qancha erta boshlasa, unga moslashishi shuncha oson kechadi, deb hisoblaydi. Maktablarda har bir chet tilini o‘qitish bo‘yicha alohida xalqaro dasturlar mavjud bo‘lib, ularni tamomlagan o‘quvchilarga maxsus sertifikat beriladi.